Türkiye'nin ikinci astronotu Atasever, 7 bilimsel deneye imza atacak

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye'nin astronotları Alper Gezeravcı ve Tuva Cihangir Atasever'in katılımıyla "Türk Uzay Bilim Misyonu Yörünge Altı Araştırma Uçuşu" konulu basın toplantısı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nda gerçekleştirildi.

Tuva Cihangir Atasever, burada yaptığı konuşmada, beklenen en erken fırlatma tarihinin 8 Haziran olduğunu belirterek, "Fırlatma, Virgin Galactic'in ABD'nin New Mexico eyaletinde bulunan Spaceport tesislerinden gerçekleşecek. Uzay aracında, 4 mürettebat ve 2 pilottan oluşan 6 kişilik ekip yer alacak. Burada 7 farklı deneye imza atma şansını elde edeceğiz." dedi.

Araştırma uçuşunun gerçekleştirileceği aracın özelliklerine ve yolculuğun aşamalarına ilişkin sunum yapan Atasever, şu bilgileri verdi:

"Virgin Galactic firmasıyla gerçekleştireceğimiz araştırma uçuşu, Alper abinin icra ettiği Falcon 9 roketi ile gerçekleştirilenden oldukça farklı. O'nun uçuşunda yeryüzünden ilk andan itibaren bir roketle havalanmışlardı. Benim uçuşumda 'havadan fırlatma' olarak isimlendirilen yaklaşık 45 bin feet irtifaya, yani 14 kilometrelik bir irtifaya denk gelecek yüksekliğe kadar taşıyıcı uçak ile uzay aracımız beraber seyahat edeceğiz. Buradaki amaç atmosferin kalın tabakalarını aşmak. 14 kilometrelik irtifaya geldiğimizde ayrılma operasyonuyla uzay aracının üzerindeki roket motoru ateşlemesi gerçekleştiriliyor. Çok hızlı şekilde, 1 dakika içinde ses hızının 3 katı kadar hıza erişiyor bu uzay aracı. 90 kilometrelik irtifaya çıkıp serbest düşüş gerçekleştiriyor. Roketin uzay aracı üzerindeki itki sonlandığı andan itibaren ise mikro yer çekimi koşulları başlıyor, uzay aracımız serbest düşüş fazına giriyor. Atmosfere giriş fazında, uzay aracının üzerinde herhangi bir itki sistemi bulunmadığı için süzülerek iniş gerçekleştiriyor. Oldukça enteresan ve heyecanlı bir süreç olması bekleniyor bu süzülme fazının. Uzay aracı, taşıyıcı uçakla beraber kalktığı piste iniş gerçekleştirecek. Bu uçuşun toplam 1,5 saat sürmesi bekleniyor."

- 7 deney yapılacak

Atasever, bu uçuşun temel sebebinin bilimsel deneyler gerçekleştirmek olduğunun altını çizdi. Üzerindeki astronot tulumunun 3 deneye ilişkin ekipmanları taşıyabilmesi için özel olarak revize edilmiş halini görev esnasında giyeceğini belirten Atasever, uzayda yapacağı 7 deneyin detaylarını anlattı.

Atasever, öncelikle BEACON isimli beyin görüntüleme deneyini yapacaklarını dile getirerek, bu deney kapsamında kafasına takacağı yakın kızılötesi spektroskopisi ölçüm cihazını uçuşun tüm fazlarında üzerinde taşıyacağını, böylece beynin prefrontal korteks bölgesindeki kan yayılımı ve omurilik sıvısının dinamiklerini inceleyeceklerini söyledi.

Mikro yer çekimi ortamında vücudun aşağı bölgelerinde bulunan sıvıların kafatasına doğru toplandığına dikkati çeken Atasever, "Bu kafatası içindeki basıncı artırıyor. Bu durum, astronotların sağlığıyla ilgili çeşitli problemleri beraberinde getirebiliyor. Mesela görmeleri bozulabiliyor. Bu duruma omurilik sıvısının etkisi ilk defa bir uzay uçuşunda gözlemlenecek. Buna ek olarak dünyayı uzak noktadan görmüş olmanın benim üzerimde yaratacağı psikolojik değişim ve dönüşümleri de araştırmacılarımız benden örnekler toplayarak ortaya koyacaklar." ifadesini kullandı.

IvmeRad Radyasyon Dozimetresi deneyiyle ne kadarlık bir radyasyona maruz kaldığı bilgisini elde edeceklerini belirten Atasever, daha sonraki süreçlerde uzay istasyonlarına gidecek kişilerin anlık olarak ne kadar radyasyona maruz kalacağına ilişkin öngörüde bulunabileceklerini dile getirdi.

- İnsülin testi yapılacak

Atasever, TUA ve Axiom Space'in ortak deneyi olan Uzayda İnsülin Kalemi Testi ile özel bir kutu içine yerleştirilmiş 2 farklı insülin kaleminin uzaya taşınacağını ve bu ortamdaki doz aktarım verimliliğinin ilk kez test edileceğini söyledi.

Mikro yer çekimi ortamına ulaştığı anda uçuş tulumunda yer alan özel olarak tasarlanmış cep üzerinde bulunacak insülin kalemlerinin dozlarını ayarlayıp mekanizmayı aktifleştirileceğini anlatan Atasever, "Toplama kapları içine aktarılan ilaç dozları, uçuş sonrasında yüksek hassasiyete sahip terazi kullanılarak ölçülecek ve bu insülin kalemlerinin uzay ortamındaki doz aktarım kabiliyeti belirlenecek. Böylece önümüzdeki yıllarda Dünya yörüngesinde inşa edilecek uzay istasyonlarına diyabetli bireylerin gitmesi halinde uygulanabilecek tedavi yöntemlerinin etkinliğine yönelik ilk deneme gerçekleştirilmiş olacak." dedi.

Atasever, Yörünge Altı Uçuşta Vezikül Analizi kapsamında ise uçuş öncesinde ve sonrasında kendisinden toplanan biyolojik örneklerin içinde bulunan hücre dışı veziküllerin, özel geliştirilen mikro akışkan çip vasıtasıyla izole edileceğini belirtti.

Mikro yer çekimi koşulları dolayısıyla veziküllerin içeriğinde meydana gelen değişimlerin inceleneceğini dile getiren Atasever, bu sayede gelecekte, astronotlar uzaya çıkmadan önce uygulanabilecek birtakım uyumlandırma terapilerinin geliştirilme potansiyelinin araştırılacağını bildirdi.

Alper Gezeravcı'nın misyonunda yer alan MESSAGE, METABOLOM ve MIYELOID deneyleri de yine Atasever'in gerçekleştireceği Yörünge Altı Araştırma Görevi'nde uygulanacak. Veriler, bu görevin sonucu itibarıyla değerlendirilecek.

- "Uzay aracı emekliye ayrılacak"

Atasever, bunun bilimsel bir misyon olduğuna dikkati çekerek, söz konusu mikro yer çekimi ortamından maksimum faydayı elde edebilmek adına titizlikle çalıştıklarını ifade etti.

Bu uçuşun yolculuk yapacakları uzay aracının gerçekleştireceği 12. ve son uçuş olacağı bilgisini veren Atasever, "Bu uzay aracı artık emekliye ayrılacak. Virgin Galactic firması farklı sistem geliştirmeye yönelecek." dedi.

- Gezeravcı'dan Atasever'e tam destek

Astronot Alper Gezeravcı da Atasever'e uzay yolculuğunda tam destek vererek, "Nisan 2023'te eğitimlere kardeşim Tuva ile başladık. İki farklı bilimsel altyapıdan geliyoruz. Ben havacılık alanında tecrübe ve bilgi birikimine sahibim. Tuva da mühendislik alanında çok geniş entelektüel bilgi birikimine ve tecrübeye sahipti. Karşılıklı olarak bu bilgi ve tecrübelerimizi paylaşma noktasında müthiş keyif aldık. Tuva'nın algı kapasitesi ve özümseme potansiyeli oldukça fazla. Vereceğimiz herhangi bir tavsiyeye bu noktada ihtiyaç yok, bütün eğitimleri fazlasıyla özümsemiş durumda, sürekli bir aradayız, ihtiyaç duyulacak ve eksik olan her noktada birbirimizi destekleyecek noktadayız." değerlendirmesinde bulundu.

Gezeravcı, astronot ve bilim misyonu programı kapsamında 2022'den itibaren geçirdikleri süreci anlatarak, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) kaldığı süre boyunca gerçekleştirdiği 13 deneye ilişkin bilgiler verdi.

Bugüne kadar 26 şehirde 34 üniversitede 40'ın üzerinde gençlik buluşması yaptıklarını söyleyen Gezeravcı, "100 binin üzerinde kardeşimizle bir araya geldik. Bu hafta yine 5 şehirde 7 buluşma planlıyoruz. Yarın Malatya ve Adıyaman'a gideceğiz. Sonrasında Şanlıurfa, Elazığ ve Hatay'a giderek faaliyetlerimize devam edeceğiz." diye konuştu.

Vatandaşlarla buluşmalarında yüksek teveccüh olduğunu belirten Gezeravcı, uzayla ilgili gayretlerinin artık anaokulu yaşındaki çocukların dahi hayallerinin ürünü olarak çizdikleri resimlere yansıdığını ifade etti.

Bunun büyük bir devrim olduğunu söyleyen Gezeravcı, "Bu ülkenin çocuklarının artık hayallerini perdeleyebilecekleri hiçbir engele Türkiye'nin müsaade etmediğinin net bir mesajıdır. İlgiden son derece memnunuz. Bütün eğitim kurumlarından buluşma yönünde talepler geliyor. Bütün kardeşlerimizin ayağına gitme gayretini göstereceğiz." dedi.