ABD, Afganistan'da kendi silahına yenildi
1979-1989 yılları arasında Sovyetlerin Afganistan işgali sürecinde, soğuk savaş dönemi rakibi olan Sovyetlerin karşısında duran Afganları silahlandıran Amerika Birleşik Devletleri, 2001 yılında işgal ettiği Afganistan'da kendi silahlandırdığı örgütlere karşı açtığı savaşta 17. yılına girerken, bugüne dek 2400'den fazla askerini kaybetti. Çatışmaların halen devam ettiği coğrafyada şimdiye dek 100 binden fazla Afgan hayatını kaybetti.
Afganistan'da 1978 senesinde Sovyetler Birliği (SSCB) destekli hükümetin iş başına gelmesiyle başlayan sokak hareketleri, kısa zamanda silahlı çatışmaya dönüştü.
SSCB'den yardım isteyen dönemin Afgan hükümetine olumlu cevap veren Sovyetler Birliği Genel Sekreteri Leonid İlyiç Brejnev, orduya Afganistan'a girme emri vermişti.
1979-1989 yılları arasında süren ve soğuk savaş döneminin en sıcak yaşandığı coğrafyaya dönüşen Afganistan'da ABD-SSCB, Pakistan-Hindistan çekişmesi milyonlarca Afgan'ın ölümüne neden olmuştu.
Bu tarihten sonra Taliban rejimi ülkede etkili olmaya başlamıştı.
11 EYLÜL SALDIRISI
2001 yılına gelindiğinde ABD'nin New York kentindeki Dünya Ticaret Merkezi'ne düzenlenen terör saldırısında İkiz Kuleler'e sivil uçaklarla intihar saldırısı yapılmış ve iki kulenin de yıkılması sonucunda resmi rakamlara göre üç bin kişi hayatını kaybetmişti.
Saldırıyı El Kaide'nin üstlenmesinden sonra dönemin ABD Başkanı George W. Bush, olayın üzerinden birkaç hafta geçtikten sonra orduya talimat vererek Afganistan'daki Taliban hükümetini devirmek ve El Kaide'yi yok etmek üzere harekete geçti.
2001'in Aralık ayında resmen başlayan ABD'nin Afganistan işgali kısa zamanda diğer ülkelerden de destek buldu. Star'ın haberine göre, özellikle ABD'nin öncülük ettiği NATO ülkeleri Afganistan'a çıkarma yaparken, işgalin ilk günlerinde 51 milletin katılımıyla kurulan Uluslararası Güvenlik ve Destek Gücü'nün (ISAF) komutası 2003 yılında NATO'ya devredildi.
İLK DEMOKRATİK SEÇİM: HAMİT KARZAİ İKTİDARI
Taliban'ın 1990'ların başında Afganistan'da etkisini göstermeye başladığı dönemde bu oluşumu açıkça destekleyen Hamit Karzai, 1994 yılı sonlarına doğru Taliban rejiminden uzaklaşmaya başlamış ve geniş tabanlı bir hükümet kurma düşüncesini desteklemişti.
2001 yılında Hamit Karzai'nin sürgünden geri döndüğünü öğrenen Taliban, bir baskın düzenleyerek Karzai'yi öldürmeye çalıştı; fakat ABD helikopterleri tarafından kurtarıldı.
5 Aralık 2001 tarihinde Almanya'da bir araya gelen Afgan gruplar geçici bir hükümet kurarak Karzai'nin başa getirilmesine karar verdi. 2004 senesinde ise, ABD işgalinden sonra halk ilk kez sandık başına gitti ve Hamit Karzai dönemi resmen başlamış oldu.
1999 yılında Hamit Karzai'nin babası Abdül Ahad Karzai bir suikast sonucunda öldürülmüş ve saldırıyı Taliban'ın düzenlediği öne sürülmüştü.
USAME BİN LADİN VE SONRASI
2010 yılına kadar Afganistan'daki birliklerinin sayısı 100 bine ulaşan ABD, 2011 yılında El Kaide lideri Usame Bin Ladin'in öldürüldüğünü duyurdu.
Aynı yıl, dönemin ABD Başkanı Barack Obama, "Operasyonlarda bir yere varmak üzereyiz" diyerek ordunun yavaş yavaş Afganistan'dan çekileceğini ve 2014 yılında bu işlemin tamamlanacağını açıkladı.
2012 yılında Obama ile Karzai arasında, 2014 yılında NATO kuvvetlerinin Afganistan'dan çekilmesinden sonraki statüye yönelik bir anlaşma imzalandı.
Buna göre 1 Ocak 2015 tarihinde itibaren ülkedeki NATO kontrolündeki ISAF güçleri "Kalıcı Özgürlük Operasyonu"nu tamamlayarak, "Kararlı Destek" misyonuna geçiş yaptı.
TRUMP'IN AFGANİSTAN POLİTİKASI
NATO güçlerinin 2014 yılı sonunda savaş misyonunu resmen sonlandırmış olmasına rağmen, seçim vaatlerinin aksine karar alan ABD Başkanı Donald Trump, ordunun Afganistan'da kalmaya devam ederek Taliban'a karşı mücadeleye hız vereceğini açıkladı.
Afganistan'dan çekilmenin "öngörülebilir ve kabul edilemez" sonuçlarını önlemek için böyle bir karar aldığını açıklayan Trump'a cevap veren Taliban, Afganistan'ın ABD için bir mezarlığa döneceği açıklamasında bulundu.
ABD'nin Afganistan işgali 17. yılına girerken, Trump yönetimi sonrasında ABD'nin ülke genelindeki hava saldırıları hiç olmadığı kadar artmış durumda. Özellikle insansız hava araçlarıyla düzenlenen saldırılarda onlarca sivil hayatını kaybetmeye devam ediyor.
SAVAŞIN MALİYETİ
2001'den bu yana 3 bine yakın ABD askeri ölürken, hayatını kaybeden Afgan sayısının 100 bini geçtiği ifade ediliyor.
Özellikle NATO güçlerinin ülkeden çekilmeye başlamasıyla, Taliban saldırılarında ciddi bir artış gözlenirken, bu süreçte hayatını kaybeden Afgan güvenlik gücü sayısı, şimdiye dek ölen ABD askerlerinin yaklaşık dört katına tekabül ediyor.
1979-1989 yılları arasındaki 10 yıllık süreçte Afganistan'ı işgal eden SSCB'ye 2 milyar dolara mal olan bu girişim, 2001'den bu yana Afganistan'da bulunan ABD'ye 700 milyar dolarlık bir bütçeye mal oldu.
2017 sonunda 16. yılını tamamlayan Afganistan'daki ABD varlığına rağmen, Afgan hükümeti ülkenin %57'sini kontrol ederken, %10'luk bir kısım ise Taliban rejiminin elinde bulunuyor. Kalan bölgeler için çekişmenin halen sürdüğü coğrafyada her gün onlarca sivil hayatını kaybetmeye devam ediyor.