Devrimlerin yıkamadığı kütüphane: Rusya Devlet Kütüphanesi

Rusya'nın başkenti Moskova'da eski adıyla Vladimir İlyiç Lenin Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) Kütüphanesi, bugünkü adıyla da Rusya Devlet Kütüphanesi, dünyanın en büyük kütüphanelerinden biri olarak 19. yüzyıldan bu yana ülkedeki rejim değişikliklerine rağmen hizmet vermeye devam ediyor.

Dünyanın büyük kütüphanelerinden Rusya Devlet Kütüphanesi'nde, Doğu Edebiyatı Merkezi'nde 35 bin Türkçe-Osmanlıca eser bulunuyor. Bu eserlerin 13 bini Cumhuriyet, geriye kalanları da Osmanlı dönemine ait kitap, gazete, dergi ve belge oluşuyor.

Kütüphanede önemli Osmanlı-Türk eserlerinin de bulunduğunu belirten Rusya Devlet Kütüphanesi Genel Müdürü Vladimir Gnezdilov, ilk Türk matbaasını kuran İbrahim Müteferrika'nın eserlerinin kütüphanede yer aldığını söyledi. Gnezdilov, "İbrahim Müteferrika'nın matbaasında basılan 17 kitabın 16'sı kütüphanemizdeki Doğu Edebiyatı Merkezi'nde bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi de bu matbaada ilk basılan eser olan Vankulu Lügatı'dır" şeklinde konuştu.

Önemli Türk eserlerinden Tarih-i Hind-i Garbi ile Kâtip Çelebi'nin Cihannüma eserleri de bu kütüphanede bulunuyor. Cihannüma kitabının orijinal baskısında hiçbir resim bulunmamasına karşın, Rusya İmparatorluğu'na hediye edilen kitapta elle çizilmiş çok sayıda resim ve harita bulunuyor.

Kütüphanede tüm ünlü Rus yazar, tarihçi ve aydınların eserleri olduğu bilgisini paylaşan Gnezidilov, Avrupa ülkelerinden kralların, bilim insanlarının, yazarların, bestecilerin mektuplarının da kütüphane raflarında bulunduğunu kaydetti. Gnezdilov, farklı zamanlarda kütüphanenin okuyucuları arasında Fedor Dostoyevski, Lev Tolstoy, Anton Çehov, Vladimir Lenin gibi önemli isimlerin bulunduğunu hatırlattı.

DÜNYADA EŞİ BULUNMAYAN ESERLER BURADA

Rusya Devlet Kütüphanesi, Rus Çarı 1. Nikolay'ın 1828'de verdiği talimat ile St. Petersburg'da müze olarak kuruldu. Bu müze 1845'te İmparatorluk Halk Kütüphanesi bünyesine dâhil olduktan sonra Moskova'ya taşındı.

Kütüphaneye, 1925'te Sovyet yönetimi tarafından Vladimir İlyiç Lenin SSCB Kütüphanesi adı verildi. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra kütüphanenin adı "Rusya Devlet Kütüphanesi" olarak değiştirilse de bugün hala bu kütüphane "Lenin Kütüphanesi" olarak biliniyor.

Rus Çarlığı, SSCB ve Rusya Federasyonu olmak üzere üç dönemde hizmet veren kütüphane, 47 milyonu aşkın yerli ve yabancı eserle ülkenin önemli arşiv ve bilgi kaynaklarından birisi. 367 farklı dildeki eserlerin sadece 3 milyonu değerli yayınları içeriyor. Kütüphanede 100'den fazla nadir eser ve dünyada eşi bulunmayan 30 kitap bulunuyor.

Yıllık 1 milyona yakın ziyaretçisi bulunan mimari anıt şeklindeki kütüphanede aynı zamanda turlar düzenleniyor. Bina içindeki tarihi salonda sergi ve konser organizasyonları gerçekleştirilirken, bilim insanları, yazarlar ve aydınlar toplantılar düzenliyor.