Filistin uzlaşı görüşmelerinin yeniden başlaması manevra mı, fırsat mı?

Mısır, başkent Kahire'de Kasım 2018'de başarısızlıkla sonuçlanan Filistin uzlaşı görüşmelerini gelecek günlerde yeni bir diyalog turuyla canlandırmayı hedefliyor.

Filistin Kurtuluş Örgütünden (FKÖ) alınan bilgiye göre, Mısır yönetimi, "Yüzyılın Anlaşması"na karşı içeride birliğin sağlanabilmesi için uzlaşı görüşmelerine yeniden başlamaları amacıyla Filistinli grupların liderlerine yakın zamanda davet göndermeyi planlıyor.

Filistinli uzmanlar, "Yeni uzlaşı görüşmeleri manevra mı, fırsat mı?" sorusuna karşılık Hamas ve Fetih'in tutumlarından taviz vermemesi halinde sonuç elde edilemeyeceği görüşünü paylaştı.

"İKİ HAREKETİN DE İSTEKLİ OLDUĞUNA İLİŞKİN GÖSTERGE YOK"

Filistinli yazar ve siyasi analist Hani el-Mısri, Kahire'nin uzlaşı dosyasını canlandırma çabalarının, sahadaki son gelişmeler ve ulusal davaya yönelik büyük tehlikelerin varlığı ışığında gündeme geldiğini belirtti.

Bu tehlikeleri, ABD yönetiminin "Yüzyılın Anlaşması" planı, İsrail'in Batı Şeria'nın bazı bölümlerini ilhakına ilişkin söylemleri, Batı Şeria ve Gazze'deki yönetimlerin yaşadığı krizler şeklinde sıralayan Mısri, şunları söyledi:

"Hamas ile Fetih hareketleri, askıda kalan uzlaşı dosyalarındaki tutumlarını değiştirmez, bu çerçevede herhangi bir fedakarlık yapmazsa uzlaşı görüşmeleri daha önce olduğu gibi başarısızlıkla sonuçlanacaktır. Hamas'ın Gazze Şeridi'ndeki kontrolüyle ilgili gerçek manada ödün vermesi gerekiyor, buna karşılık Fetih hareketi de Filistin yönetimi ve FKÖ üzerindeki baskınlığını sona erdirmeye hazır olduğunu göstermeli."

İki hareket ve diğer gruplar arasında ortaklık kurulması ve ulusal birlik programı üzerinde uzlaşıya varılması gerektiğini kaydeden Mısri, bunların sağlanması durumunda ulusal birlik kapısının aralanacağını vurguladı.

Fetih ile Hamas hareketlerinin ciddi krizler yaşadığını söyleyen Mısri, "Sahadaki tüm veriler ulusal birliğin gerekliliğine işaret ediyor. Ancak şu ana kadar iki hareketin bu konuda istekli olduğuna ilişkin gerçek bir gösterge bulunmuyor." diye konuştu.

Fetih Hareketinin birçok kez 2017'de imzalanan uzlaşı anlaşmasına uymadan Hamas ile görüşmeyi reddeden açıklamalarda bulunduğuna dikkati çeken Mısri, dolayısıyla gelecek turun da başarılı olmasının zayıf bir ihtimal olduğunu dile getirdi.

"UZLAŞI ÇABALARI YENİ BİR ŞEY SUNMUYOR"

Siyasi yazar Hani Habib, Filistinli gruplar arasında yakında başlatılması planlanan diyalog turunu, "Mısır'ın uzlaşı dosyasını canlandırma girişimi" olarak nitelendirdi.

"Uzlaşı çabaları yeni bir şey sunmuyor ancak Mısır, Filistinli tarafların Yüzyılın Anlaşması'na karşı sağladığı birlikten istifade etmeye çalışacak." diyen Habib, yine de Filistinli tarafların, halkın içinde bulunduğu zor duruma rağmen bölünmeyi bitirmek için gerçek bir niyet taşımadığını savundu.

Habib, "İsrail'in 2008-2014 yılları arasında Gazze'ye düzenlediği 3 saldırı bile Hamas ile Fetih'i bölünmenin bitirilmesi ve bu uğurda tavizler vermeye ikna edemedi. Dolayısıyla halihazırdaki değişikliklerin, iki hareketi birliği sağlamaya yöneltmesi uzak bir ihtimal." ifadelerini kullandı.

Gazze'deki El-Ezher Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Teysir Muhaysin de Mısır'ın uzlaşıyı sağlama konusundaki son çabalarının başarılı olamayacağını belirterek, şunları söyledi:

"Mısır uzlaşı dosyasının tamamen kapatılmasından korktuğu için ve Yüzyılın Anlaşması karşısında Filistinlilerin birlik oluşundan istifade etmek amacıyla uzlaşı konusunu yeniden gündeme getirdi. Filistin'in birlik halinde ABD'nin planını reddeden tutumu, içerideki tüm çekişmeli meseleler üzerinde uzlaşı sağlama imkanı açısından yeni bir umut veriyor."

Kahire'nin bu davetinin ABD'nin Bahreyn'de 24 Haziran'da düzenlemeyi planladığı ekonomi çalıştayıyla eş zamanlı olması dikkati çekiyor.

Hamas Başkan Yardımcısı Halil Hayye daha önce Filistin meselesinin maruz kaldığı tehlikelere karşı koyabilmek için milli bütünlüğün sağlanması hedefiyle çalışmalar yapılması çağrısında bulunmuş, "Ellerimiz, birliğe kayıtsız şartsız açıktır" ifadesini kullanmıştı. Hayye, Filistin davasının içinde bulunduğu şartlardan dolayı ulusal birliğin her zamankinden daha büyük bir zorunluluk haline geldiğine işaret etmişti.

Filistin, siyasi olarak 2007'den bu yana Hamas ve Fetih arasındaki bölünmüşlükten kaynaklanan sıkıntılar yaşıyor. Son olarak 12 Ekim 2017'de Kahire'de imzalanan uzlaşı anlaşmasına rağmen arzulanan birlik sağlanamadı.