Tolstoy'un mektup arkadaşı: Mahatma Gandi

İKİ BÜYÜK ZİHNİN VE RUHUN BİR ARAYA GELMESİ

"Sevgi, insanlığı tüm hastalıklardan kurtarmanın tek yoludur."

Mahatma Gandhi bir kavram ortaya attı. Bu kavram Şiddet içermeyen direniş anlamını kapsamındaydı. Kavramı geliştirirken Hinduların ünlü Mahabharatta destanının bir bölümünü oluşturan kutsal metin Bhagavad Gita, Platon'un Sokrates'in Savunması, Tolstoy'un Tanrının Krallığı Senin İçindedir risalesinden etkilendi. Tolstoy 1908'te Bir Hindu'ya Mektup'ta, İngiliz egemenliği altındaki Hindistan'ın bağımsızlık mücadelesine ilişkin şiddet karşıtı görüşlerini yazdı. Bu mektup elden ele verilerek sonunda Güney Afrika'da barış lideri olan Mahatma Gandhi'ye doğru yol aldı. Tolstoy'a, kendi Güney Afrika gazetesinde, Hindistan Görüşü'nde yeniden yayınlaması istediğini yazdı. Son yirmi yılını hayatın en büyük ahlaki sorunlarına cevap arayan Tolstoy, 14 Aralık'ta, Hintli bir gazetede Free Hindustan'da yayınlanan uzun bir mektupta yanıt verdi.Tolstoy'un cevabı olumlu oldu ve ikili, Tolstoy'un öldüğü tarihine kadar mektuplaştı.

HİNDİSTAN YILLARI

"Aklını yitirmiş birinin kurşunlarıyla öleceksem gülümsemeliyim. İçimde öfke olmamalı."

Özellikle, Tolstoy'un etkisi Ghandi'de çok belirgindir. İyi bir Tolstoy okurudur, onun Bir Hindu'ya Mektup'unu Gujatari diline çevirir. Ahlak, din, siyaset, şiddet karşıtlığı gibi konularda mektuplaşırlar. Naciz Kulunuz diye bitirdiği 4 Nisan 1910 tarihli mektubunda Gandi, Tolstoy'a şunları yazacaktır:

"… Bu mektupla birlikte size Gujarati dilinden çevirdiğim toplu yazılarımı gönderiyorum, küçük bir kitap. Hindistan hükümeti orijinaline el koymuştu. Çevirisini yayımlamakta bu nedenle tereddüt ettim. Sanırım size yük olmam; sağlığınız izin verir de kitaba bir göz atabilirseniz eleştirilerinizin benim için ne kadar önemli, ne kadar değerli olduğunu anlayacaksınız…"

Tolstoy'un mektupları şiddetsiz direniş çağrısı yapıyor sözde bilimsel olan sahte ideolojilere karşı şiddeti teşvik edenleri eleştiriyordu. Gandi'nin Tolstoy'u "batı dünyasında en büyük yazarlardan biri" olarak adlandırdı.

Tolstoy'un yazdığı şeylerde yeni bir şey olmadığın ortadaydı. Ama hakikatin sunumu, canlandırıcı bir şekilde güçlüydü. Ve her şeyden önce, samimi dili ile söylediği şeyi uygulamaya çalıştı.

''Çalışan insanların çoğunluğunun emeğini ve hayatlarını kontrol edenlere teslim etmelerinin şaşırtıcı olmasının nedeni her zaman ve her yerde aynıdır. Ezilenler ve ezilenler tek bir ırk mı, yoksa… Farklı millet''

Nedeni, yaşamın anlamını açıklayarak, sözde bilimin şüpheli olandan daha fazla olanın yerine getirilen ahlaksız sonuçlarla yer değiştirecek olan makul bir dinî öğretinin eksikliğinde yatar. ''

Tolstoy, siyasi ideolojilerin insanlık tarihinde çeşitli zamanlarda bu temel sevgi yasasını nasıl ele geçirdiğini ve onu şiddetli bir itaat yasasıyla değiştirmeye çalıştığını söyledi:

''Her bir bireyde var olan her şeye hayat veren ruhsal bir unsur olarak ortaya çıkar ve bu ruhsal öğe, benzer bir doğanın her şeyiyle birleşmeye çalışır ve bu hedefe kavuşur. Farklı milletler ve farklı zamanlarda insan doğasında olduğunu için ve gerçekleri içerdiğini belirtir. Fakat bu hakikat, bir topluluğun yalnızca bir başkasının diğerlerini kısıtladığı zaman bir arada tutulabileceğini düşünen insanlar tarafından biliniyordu ve bu yüzden toplumun mevcut düzeniyle uzlaşmaz bir şekilde ortaya çıktı.''

GERÇEĞİN GÜCÜ VE KÜLLERİ

''Sevginin en yüksek ahlakı temsil ettiği kabul edilmedi, ya reddedildi ya da çelişti, ama bu hakikat, her yerde, onu çarpıtan her türlü yalanlarla o kadar iç içe geçmişti ki, sonunda hiçbir şey kalmadı. Bu en yüksek ahlakın sadece özel hayat için geçerli olduğu öğretildi. Fakat kamusal hayatta hapsetme, infazlar ve savaşlar gibi her türlü şiddet, çoğunluğun korunması için kullandı. Her ne kadar sağduyu, bazı kimselerin başkalarının yararına her türlü şiddete maruz kalmaya karar verdiklerini iddia etseler de, şiddet uygulayan bu erkeklerin, kendilerine şiddet uygulayanlara benzer bir sonuca vardılar. Yani kötülükle kötülüğe karşı direnmeksizin her türlü zulüm, hakaret ve her tür şiddete maruz kaldı. İnsanları ileriye götüren her şeye rağmen, uyuşmazlıkları birleştirmeye çalışmak: aşkın erdemi ve sevgiye karşı olan, yani, karşıt olan şiddete göre kötülüktür. Ve böyle bir öğreti, iç çelişkisine rağmen, bir erdem olarak aşkı tanıyanların, aynı zamanda, şiddete dayanan ve yalnızca işkenceye değil, hatta bir kişiyi öldürmeye de izin veren bir yaşam düzenine sahip olduğunu kabul ettiler. Bir diğeri. Ve böyle bir öğreti, iç çelişkisine rağmen, bir erdem olarak aşkı tanıyanların, aynı zamanda, şiddete dayanan ve yalnızca işkenceye değil, hatta bir kişiyi öldürmeye de izin veren bir yaşam düzenine sahip olduğunu kabul ettiler. Ve böyle bir öğreti, iç çelişkisine rağmen, bir erdem olarak aşkı tanıyanların, aynı zamanda, şiddete dayanan ve yalnızca işkenceye değil, hatta bir kişiyi öldürmeye de izin veren bir yaşam düzenine sahip olduğunu kabul ettiler. Kötülüklerle kötülüğe karşı direnmeksizin her türlü zulüm, hakaret ve her türlü şiddete dayanan insanlar, insanı ileriye götüren her şeyden bağımsız olarak, uyumsuzlukları birleştirmeye çalışmayı sürdürdüler. Aşkın erdemi ve sevgiye karşı olan, yani, kötülüğün şiddete maruz kalmasıdır. Ve böyle bir öğreti, iç çelişkisine rağmen, bir erdem olarak aşkı tanıyanların, aynı zamanda, şiddete dayanan ve yalnızca işkenceye değil, hatta bir kişiyi öldürmeye de izin veren bir yaşam düzenine sahip olduğunu kabul ettiler. ''

Gandi'nin şiddetsiz direnişin savunuculuğunu merkezi noktaya döndü:

''Sevgi, insanlığı tüm hastalıklardan kurtarmanın tek yoludur ve onun içinde de insanlarınızı köleleştirmekten kurtarmanın tek yolu vardır… Sevgi ve kötülük yapanlara karşı zorlu direniş, tümüyle duyuları yok etmek için böyle bir karşılıklı çelişkiyi içerir. ''

İNGİLİZLERİN HİNDİSTAN'I SÖMÜRGELEŞTİRİLMESİ

İngilizlerin Hindistan'ın sömürgeleştirilmesi düşünüldüğünde, Tolstoy "Ticari bir şirket iki yüz milyondan oluşan bir ulusu köleleştirdi" diyerek tepki gösteri.

''Şu anda Batı'nın Doğu halkına olan şey, çocukluktan ergenliğe ve gençlikten erkekliğe geçerken her bireye ne olduğu gibidir. Hayatına rehberlik etmiş ve yönelmeden yaşadığı, yaşına uygun yeni bir standart bulamadığı için kaybeder ve böylece her türlü mesleği, ilgiyi, dikkati dağıtma ve şaşkınlıklarını dikkatini, onun sefaletinden ve anlamsızlığından uzaklaştırır. Batan gemiyi kurtarmak için, bir zamanlar ihtiyaç duyulmasına rağmen, geminin batmasına neden olacak olan balastı denize atmak gerekiyor.''

DUYGUSAL BULAŞICILIK

Küresel gerginliklerin bir araya geldiğini sezen Tolstoy,"zamanımızda tüm bu şeylerin, insanlığın aşırı bir şiddete ulaşmış olan kendi kendini yaratan felaketlerden kurtulabilmesi için ortadan kaldırılması gerektiğini" ileri süren eleştiriyi ekledi.

''İngilizler, Fransızlar, Almanlar ve Ruslar için Hintliler için aranan şey, Anayasa ve Devrimler, ne de her türlü Konferans ve Kongreler, ne denizaltı navigasyonu, hava seyrüseferleri, ne de güçlü patlayıcılar için çok zeki araçlar değildir. Zengin, egemen sınıfların zevkine katkıda bulunacak her türlü kolaylık; ne de sayısız bilim fakültesine sahip üniversiteler ve üniversiteler, ne kâğıtlar, kitaplar, ne gramofonlar, sinematograflar, ne de çocukça ve çoğu zaman sanat olarak adlandırılan yozlaşmış aptallıkların çoğalmasıdır.''

SON MEKTUP

Tolstoy, son nefesini almasından sekiz hafta önce 7 Eylül 1910'da tekrar Gandhi'ye yazdı.

''Yaşıyorum - özellikle şimdi ölüm yaklaşımını açıkça hissettiğimde - ne hissettiğimi ifade etmek için başka bir şeyden daha güçlü hissettiğimi hissediyorum, ve bence bu konudaki son derece önemli bir şey, yani, bizden vazgeçme dediğimiz şey; zorla tüm muhalefet, gerçekten basitçe, sofistike tarafından tersine çevrilmemiş sevgi yasasının doktrini anlamına gelir. Aşk, ya da başka bir deyişle, erkek ruhlarının birliğe doğru itilmesi ve bunlardan kaynaklanan birbirine itaatkâr davranışlar, her insanın kalbinin derinliklerinde bildiği ve hissettiği gibi, en yüksek ve gerçek hayat yasasını temsil eder. Çocuklarda en açık bir şekilde görüyoruz ve dünya düşüncelerinin yalan ağına karışana kadar bilir… Herhangi bir güç kullanımı sevgiyle bağdaşmaz.''