Necip Fazıl'a ismini veren Kısakürekzade Ahmed Necib Efendi'nin miras listesi
Necip Fazıl’ın çeşitli eserlerinde zaman zaman sitayişle söz ettiği Müftü Ahmed Necib Efendi, Kısakürek ailesinin atalarından biri, Necip Fazıl isminin de asıl kaynağıdır. Maraş Şer’iye Sicilleri sayesinde Ahmed Necib Efendi ile Kısakürek ailesinin yaklaşık olarak 150 sene önceki fertlerinden bir haylisini tespit etmek mümkün oldu. O halde, Sultanu’ş şuara Necip Fazıl’ın soyu nereden geliyordu?
AİLENİN EN ESKİ FERDİ
Buna göre, Ahmed Necib Efendi, Kısaküreklerin Hacı Ahmed Ağa'dan (?-1880) sonra vefatı bilinen en büyük aile ferdidir.
Kısakürekzade Ahmet Necib Efendi'nin ne zaman müftülük yaptığı maalesef henüz tespit edilmedi. Ama onun Maraş müftüsü olduğu hem kadı sicilleriyle hem de Necip Fazıl'ın yazılarıyla sabit.
DÖRT OĞLU VE İKİ KIZI VAR
Kısakürekzade Ahmed Necib Efendi'nin 1880'deki vefatı üzerine yazılan muhallefatı ( mirası) ve veraset ilamından, onun kimliği hakkında sarih bilgiler edinilmesini sağlıyor. Mevcut kayıtlarda doğum tarihiyle ilgili herhangi bir bilgi yok. Ancak bir ilmiye ailesine mensup olduğu için vârislerine intikal eden belge ve kitaplarda doğum tarihiyle ilgili bir kayda ulaşmak her zaman mümkün görünüyor.
Dört erkek ve iki kız babası olarak vefat ettiği bilgisi ise Kısaküreklerin, Necib Efendi sonrası aile şeceresi için oldukça değerlidir.
MÜTEVAZI BİR MİRAS
Ahmed Necib Efendi'nin mirası oldukça mütevazı bir listeden oluşuyor. Bu listeden anlaşılacağı üzere, Efendi, ciddi bir mal mülk sahibi değildi. Üstelik o zamana göre az sayılmayacak bir borçla (2800 kuruş) vefat etmiş. Halep Vilayeti Maraş Sancağına ait bu kadı sicilinin içeriği şöyledir:
"Halep Vilayeti… dahilinde sancak merkezi olan Maraş mahallelerinden Bektûtiye Mahallesi sakinlerinden iken bundan akdem (bir süre önce) vefat eden Ahmed Necib Efendi b. Ali b. Mehmed Efendi'nin veraseti… Zevcesi (hanımı) Yahya kızı Emine Hatun ile büyük oğulları Hakkı, Ali İlmî, Mehmed Sadık ve [şu anda Maraş'ta] bulunmayan [o tarihte Bursa'da sâkin Mehmed Hilmi Efendiler ile büyük kızları Hatice ve Râşide hatunlara ait olduğu mahkemece tespit edilmiştir. [Bu tespitten sonra] sonra [şu anda Maraş'ta] bulunmayan Mehmed Hilmi Efendi'nin hissesini ahz u kabz ve istirbaha ( işletmeye, nemalandırmaya) memur Eytam Müdürü Elbistanîzade Hafız Mehmed Efendi b. Mehmed Efendi ve verese-i sâire talep ve marifetleri ve mahkeme marifeti ile müzayedede satılıp şer'i usule göre vereseye taksim olunan [Necib Efendi'nin] terekesidir ki aşağıda geleceği gibi zikir ve beyan olunur.
27 Mayıs 1880 (17.C.1297)"
Ahmed Necib Efendi'nin vefatından sonra verese aleyhinde açılmış bir alacak davası vardır. Yukarıdaki kayıtlarda Ahmed Necib Efendi'nin mirasından ödenmiş gibi görülen ancak altı ay geçtiği halde ödenmedi anlaşılan 2800 kuruş borçla ilgili açılan davanın seyri şu şekilde olmuştur:
"Halep Vilayeti'nde liva (sancak) merkezi olan Maraş'ın Rişbâiye Mahallesi ahalisinden Mumcubeyzade Hasan Efendi b. Mehmed Ağa mahkemede [bir dava açmıştır.] Bektûtiye Mahallesi sâkinlerinden iken bir süre önce vefat eden Ahmed Necib b. Ali b. Mehmed'in veraseti eşi Emine Hatun ile oğulları Ali İlmî, Mehmed Sadık, belde dışında [Bursa'da] olan Mehmed Hilmi ve Mehmed Hakkı efendiler ile kızları Hatice ve Reşîde hatunlara münhasır olduğu mahkemece tespit edilmiştir. Verese'den olup da şu an mahkemede bulunmayan Mehmed Hakkı Efendi'nin vekili, oğlu Mehmed Tevfik Efendi'ye karşı açtığı davada davacı Mumcubeyzade şunları söylemiştir:
Geçen 1925 senesi Şubatının 22'nci günü tarihiyle ( 05.03.1880) tarihli ve merhumun mührüyle de mühürlü senet mûcebince merhum Ahmed Necib Efendi'de 2800 kuruş alacağım vardır. Hatta merhum Necib Efendi sağlığında bana olan borcunu şu an hazır bulunan şahitler huzurunda da ikrar etmiş ve onları şahit göstermişti. Necib Efendi, bu borcu ödeyemeden vefat etmekle bu parayı bir mecidiye 22 kuruş hesabıyla terekeden bana edâ ve teslim için torunu Mehmed Tevfik Efendi'ye mahkemece tembih olunmak muradımdır, demişti. Mumcubeyzade bu iddialarına bu iddiaların uygun olan mezkûr senedi de mahkemeye sunmuştur.
Ama Tevfik Efendi bu iddiaları inkâr edince de bu sefer Mumcubeyzade, Rişbâiye Mahallesi İmamı Baba Halilzâde el-Hac Mehmed efendi b. Mehmed, muhtarı Hacı Hasan b. Hacı Mehmed, Mehmed b. Kazzaz Yusuf b. Halil ve Boğazkesen Mahallesi İmamı Kısakürekzade Osman Efendi b. Mustafa b. Abdullah ve Mehmed Efendi b. Yahya nam kimselerden alenen, şahitlikleri makbul ve âdil oldukları da haber verilen … Rişbâiye Mahallesinden A'şâr İkinci Katibi Reşid Efendi b. Mehmed, Boğazkesen Mahallesi Kısakürekzade Osman Efendi b. Âsım b. el-Hac Ahmed nam kimselerin şahadetleri ve yüzleşmeleri sonucu ispat ve yeminle de durum te'yid edilmiştir. 2800 kuruşluk meblağın Mumcubeyzade Hasan Efendi'ye ödenmesi için Hakkı Efendi'nin vekili Mehmed Tevfik Efendi'ye tenbih ve mahkemece tescil edildiği yüksek huzurlarına i'lâm olundu.
28.11.1880 ( 25.Z.1297)"