Yahya Kemal'in hüzünlü Ramazan anısı

İftar yaklaştığı vakit bir semtin sakinliğine tanık oldunuz mu hiç? Hepimiz bu sükuneti biliriz. Edebiyatımızın usta şairi Yahya Kemal, işte tam da bu vakit, bir semtin ara sokaklarında gezinirken yüreğinde büyük bir burukluk hisseder. Ve ardından o çok meşhur şiirini kaleme alır…“Öyle Bir Hikaye” serimizin yeni bölümünde Yahya Kemal’in Atik Valde’den İnen Sokakta şiirinin hüzünlü öyküsüyle ile karşınızdayız...

Yayınlanma Tarihi: 01.05.2021 17:22 Güncelleme Tarihi: 05.05.2021 09:53

📌 YAHYA KEMAL'İN AZİZ İSTANBUL'U

🔶 Yahya Kemal, Türk edebiyatında şiir ve düz yazılarında İstanbul temasını işleyen, kendi dönemindeki ve kendi döneminden sonraki sanatçıları etkilemiş olan en önemli şahsiyetler arasında yer alır. Yahya Kemal, İstanbul'a olan bu sevgisiyle zihinlerde "İstanbul Şairi" olarak yer edinmiştir.

🔶 Kendi milletinin mazisini, sanatını, musikisini, medeniyetini ve şehrini iyi tanıması, buna uygun olarak bir sanat telakkisi oluşturması; Yahya Kemal'i Türk milletinin gözünde yücelmesini sağlayan ve etki gücünü arttıran unsurların başında gelmiştir.

Yahya Kemal'in "Aziz" İstanbul'u

🔶 İstanbul aşığı Yahya Kemal, 1900'lü yıllarda bu kadim şehrin ne çıkılmadık bir tepesini ne de gezilmedik bir sokağını bırakmıştır.

"Sana dün bir tepeden baktım aziz İstanbul!
Görmedim, gezmediğim, sevmediğim hiç bir yer.
Ömrüm oldukça, gönül tahtıma keyfince kurul!
Sade bir semtini sevmek bile bir ömre değer.

Nice revnaklı şehirler görülür dünyada,
Lakin efsunlu güzellikleri sensin yaratan.
Yaşamıştır derim, en hoş ve uzun rüyada
Sende çok yıl yaşayan, sende ölen, sende yatan."

🔶 Aziz İstanbul'un "Sade bir semtini sevmeyi bile ömre değer olarak gören" şair, şiirlerini de aynı ilhamla beslemiş…Bunlardan biri de arkasında hüzünlü bir hikayeyi barındıran Atik Valde'den İnen Sokakta şiiridir.

Yahya Kemal'in en çok sevilen 20 şiiri

📌 VALDE ATİK'TEN İNEN SOKAKTA İSİMLİ ŞİİRİN HİKAYESİ

🔶 Valde Atik'ten İnen Sokakta isimli şiirin ilginç ve hüzünlü bir hikayesi vardır.

🔶 Hikaye odur ki, 1934'te Moda sırtlarında oturan Yahya Kemal, o günlerde farklı bir alışkanlık edinmeye başlar. "Müslüman diyarı" olarak tanımladığı Üsküdar'a yaptığı akşam yürüyüşleri ve keşifler…

🔶 Üsküdar, yani Yahya Kemal'e göre İstanbul'un fethine gün gün şahitlik eden, "ulu rüyayı görenler şehri"…

🔶 Bir Ramazan günü, yine her zamanki gibi Üsküdar'a bağlı Atik Valide'ye yürüyüşe çıkan Yahya Kemal, semtin ara sokaklarında gezinir. Atik Valide'nin oruçlu sakinleri, sessizce evlerine dönmeye çalışırken, ünlü şair, bu manevi manzarayı aynı sükunetle izlemeye koyulur.

🔶 Kerpiç evlerden yayılan yemek kokuları, bakkallarda alışveriş edenlerin tatlı telaşı ile beraber Ramazan'ın maneviyatı semtin dört bir yanına dağılmış gibidir. İnsanların artan telaşı, bir yandan şaire iftar saatinin de yaklaştığını haber verir. Ezanın okunmasına artık dakikalar vardır ve birazdan Atik Valide'nin sokaklarını sessizlik, evlerini ise iftarın neşesi saracaktır…

Sessiz bir vedanın öyküsü: "Sessiz Gemi" şiiri

📌 "ORUÇ VE NEŞESİZ KALAN" YAHYA KEMAL

🔶 Tam da bu vakitte, böylesine bir manevi atmosfer içinde oruçsuz olan Yahya Kemal, içinde büyük bir burukluk hisseder. Bu, tenha sokakta, oruçsuz ve neşesiz kalmanın hüznüdür.

🔶 Yurdun iftarından uzak kalmak ve bu manevi atmosfere dahil olamamak, usta şairin ruhuna bir gurbet akşamı yaşatır. Bu hisler içinde akşam Moda'daki evine geri dönen Yahya Kemal, meşhur Atik Valde'den İnen Sokakta isimli şu şiirini kaleme alır. Şiir Nihad Sami Banarlı'ya ithaf edilmiştir:

"İftardan önce gittim Atik-Valde semtine,
Kaç def'a geçtiğim bu sokaklar, bugün yine,
Sessizdiler.
Fakat Ramazan mâneviyyeti
Bir tatlı intizâra çevirmiş sükûneti;
Semtin oruçlu halkı, süzülmüş benizliler,
Sessizce çarşıdan dönüyorlar birer birer;
Bakkalda bekleşen fıkarâ kızcağızları
Az çok yakından sezdiriyor top ve iftarı.
Meydanda kimse kalmadı artık bütün bütün;
Bir top gürültüsüyle bu sâhilde bitti gün.
Top gürleyip oruç bozulan lâhzadan beri,
Bir nurlu neş'e kapladı kerpiçten evleri.
Yârab nasıl ferahlı bu âlem, nasıl temiz!

Tenhâ sokakta kaldım oruçsuz ve neş'esiz.
Yurdun bu iftarından uzak kalmanın gamı
Hadsiz yaşattı rûhuma bir gurbet akşamı.
Bir tek düşünce oldu tesellî bu derdime;
Az çok ferahladım ve dedim kendi kendime:
"Onlardan ayrılış bana her an üzüntüdür;
Madem ki böyle duygularım kaldı, çok şükür."

📌YAHYA KEMAL'İN AĞZINDAN RAMAZAN ANISI

🔶Yahya Kemal, edebiyat araştırmacısı ve şair Orhan Şaik Gökyay'a bu şiirle ilgili şu anısını anlatır:

"Bir Ramazan günü, Moda'dan, Müslüman diyarı olan Atik Valide'ye gittim. İftara beş on dakika kala sokakta idim. Manzumede anlattığım gibi halk birer birer evlerine çekildiler. Ben "Tenha sokakta kaldım oruçsuz ve neşesiz". Üzüldüm, iskeleye geldim. İstanbul'a geçecektim. Vapur'da Âkif'in dostu olan bir zata rast geldim. Eğer Âkif, benim duyduğum İslâm'ın şevkını, hüznünü duymuş olsaydı başka türlü olurdu. O, İslâm'ın yükselişini, İslâm'ın akâidini terennüm etti. Şiir, Atik Valide'nin iftar saatidir." (Orhan Şaik Gökyay, Eski, Yeni ve Ötesi, Seçme Makaleler 1, İletişim Yay., İstanbul 1995)

Öğrencisi Ahmet Hamdi Tanpınar'ın gözünden hocası Yahya Kemal

YAHYA KEMAL'İN HÜZNÜNE BİR TESELLİ

🔶 Bir Ramazan günü, oruçsuz olmanın ve Atik Valide'deki bir evde iftar neşesini paylaşamamanın hüznünü yaşayan Yahya Kemal'in yine de bir tesellisi vardır:

"Onlardan ayrılış bana her an üzüntüdür;

Madem ki böyle duygularım kaldı, çok şükür."

#İstanbul aşığı #YahyaKemal, bir #Ramazan günü Valide Atik semtinin ara sokaklarında dolaşırken içinde büyük bir burukluk hisseder. Ve ardından o çok meşhur şiirini kaleme alır… pic.twitter.com/WhSv3fzvZz
— Fikriyat (@fikriyatcom) May 1, 2021

🔎YAHYA KEMAL KİMDİR?

🔶 Yahya Kemal Beyatlı, 1884 yılında Üsküp'te dünyaya geldi. Vefa Lisesi'ni bitirdikten sonra uzun süre Fransa'da kaldı. Burada Fransız edebiyatını ve edebiyatçılarını yakından tanıma olanağı buldu.

🔶 Kişiliğinde ve eserlerinde Paris'te okurken Fransız şairleri büyük ölçüde etkili oldu. "Ok" şiiri hariç bütün şiirlerini aruz ölçüsüyle yazdı. Şiirlerinde Boğaziçi, Türk Musikisi, İstanbul'un tarihi ve doğal güzelliklerine yer veren Yahya Kemal'in olgunluk dönemi şiirlerinde ise Osmanlı Medeniyet ve Kültürü, tarih ve vatan sevgisi yer aldı.

🔶 Duygu ve düşünceyi düş ve ustalıkla kaynaştıran Yahya Kemal'in şiirlerinin konusunu aşk, tabiat, deniz, ölüm ve sonsuzluk oluşturdu. Kendi Gök Kubbemiz, Eski Şiirin Rüzgârıyle, Eğil Dağlar, Aziz İstanbul gibi pek çok yapıta imza attı.

🔶 Sık sık sağlığı bozulan Yahya Kemal tedavi için birkaç defa Paris'e gitti, fakat tam iyileşemedi. Son aylarında yattığı Cerrahpaşa'da 1 Kasım 1958'de öldü. Mezarı Rumeli Hisarı Kabristanı'ndadır.

Editör - Sunucu: Büşra Özkan
Kamera - Kurgu: Ahmed Helal

🎬 ÖYLE BİR HİKAYE SERİMİZİN DİĞER VİDEOLARI

👉 ATEŞ DİLEKÇESİ VİDEOSUNU İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ

👉 DÜNYANIN EN KISA ÖYKÜSÜ VİDEOSUNU İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ

👉 UNUTULAN BİR RAMAZAN GELENEĞİ: DİŞ KİRASI VİDEOSUNU İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ

_____________________________________________

FİKRİYAT.COM SOSYAL MEDYADA!

Dijital medyanın tüm mecralarında yer alan Fikriyat.com sosyal medyada da aktif olarak faaliyet gösteriyor.

Fikriyat'ı aşağıdaki sosyal medya adreslerinden takip edebilirsiniz;

👉 TWITTER

👉 INSTAGRAM

👉 FACEBOOK