İstihdamdaki engelli işçi sayısı 114 bini geçti

Kamu ve özel sektördeki istihdamın artırılması ile adil rekabet ortamının yakalanması amacıyla ayrı ve merkezi bir sınav sisteminin oluşturulması, engelli çalıştıran iş verenlere yeni teşviklerin getirilmesi engellilerin hayatın daha fazla içinde yer almasını sağlıyor.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk'un katıldığı "Engelli Vatandaşların ve Devlet Korumasından Yararlanmış Gençlerin Kamu Kurumlarına Yerleştirilmesi Töreni"nde 2 bin 504 engellinin atamasıyla beraber engelli kamu görevlisi sayısı 56 bini aşmış oldu.

Haziran 2019 itibarıyla kamu sektöründe 15 bin 579, özel sektörde 98 bin 898 olmak üzere toplamda 114 bin 477 engelli işçi çalışıyor. Böylece kamudakilerle beraber çalışan engelli sayısı 170 bini geçti.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca, down sendromu, otizm ve diğer gelişim bozukluğu bulunanların istihdamlarının teşvik edilmesine yönelik alınması gereken tedbirler üzerinde çalışılıyor.

Engelliler için kota ve kota-ceza ana istihdam yöntemi olarak uygulanıyor. İşgücü piyasasında istihdamı güç zihinsel ve ruhsal engeli bulunanlar için korumalı istihdam modeli de mevzuatta yer alıyor. Tüm engel gruplarına yönelik destekli istihdam modeli ise kamu kurumları ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının projeleriyle sürdürülüyor.

KAMUDA 3 BİN ZİHİNSEL ENGELLİ MEMUR ÇALIŞIYOR

Kota yöntemi kapsamında, kamu kurum ve kuruluşları Devlet Memurları Kanunu'na göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda yüzde 3 oranında engelli çalıştırması gerekiyor.

Ayrı ve merkezi bir sınav olan Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavını (EKPSS) ile engel durumuna uygun soru, değerlendirme sistemi oluşturuldu, engel durumuna uygun materyal ile okuyucu-işaretleyici desteği sağlandı.

2018'de dördüncüsü gerçekleştirilen merkezi engelli memur sınavlarıyla engelli memur sayısında artış sağlandı. Engelli kontenjanında memur olarak çalışan engelli sayısı 2002'de 5 bin 777 iken bu rakam 2018 Aralık ayı itibarıyla 53 bin 17'ye yükseldi. Halihazırda kamuda memur olarak çalışan engellilerden 3 bin 342'si zihinsel engellilerden oluşuyor.

Kota-ceza yöntemi kapsamında, özel sektörde İş Kanunu'nun 30'uncu maddesi uyarınca işverenler elli ve daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işyerlerinde yüzde 3, kamu işyerlerinde yüzde 4 engelliyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüler. Bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenler her ay ve her engelli için idari para cezası ödüyor. Tahsil edilen idari para cezalarından oluşan fon, yine engellilerin kendi işini kurması, mesleki eğitim ve rehabilitasyon, işe ve işyerine uyum projeleri, destek teknolojileri ve korumalı işyerleri projeleri için kullanılıyor.

KORUMALI İSTİHDAM

İş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan zihinsel ve ruhsal engelliler bakımından alternatif bir istihdam yöntemi olan korumalı istihdam modeli, devlet tarafından teknik ve mali yönden desteklenen, çalışma ortamı özel olarak düzenlenen iş yerlerinde gerçekleştiriliyor.

En az sekiz zihinsel veya ruhsal engellinin çalıştığı işyerinin işvereni "korumalı işyeri statü belgesi" almak için başvurabiliyor. Mali destek kapsamında her ay ve her engelli için işverene ödeme yapılıyor.

Mayıs 2019 itibarıyla 9 korumalı işyerinde 80 engelli istihdam ediliyor, bunlardan 79'u zihinsel engellilerden oluşuyor.

DESTEKLİ İSTİHDAM

Çeşitli projeler aracılığıyla sürdürülen destekli istihdam hizmeti, bir iş koçu yardımıyla engellinin iş öncesi, iş başı ve istihdam sonrası belli bir süre desteklenmesi üzerine kurulan model olma özelliği taşıyor.

Bakanlık tarafından, 2014-2018 yıllarında iki aşamalı olarak 6 ilde uygulanan ve destekli istihdam sağlayan İşe Katıl Hayata Atıl Projesi kapsamında, 847 engelli açık işgücü piyasasında iş sahibi oldu. İstihdam edilen engelliler arasında 105 zihinsel engelli ve 5 otizmli bulunuyor.