Muhammed Mursi'ye neden darbe yapıldı?
Mısır’da Müslüman Kardeşler siyasi birliği olan Hürriyet ve Adalet Partisi’nden aday gösterilen Muhammed Mursi, 2012 yılında parlamento seçimlerinin ardından Mısır Cumhurbaşkanı oldu. Ancak 3 Temmuz 2013 tarihinde başlayan gösterilen ve Sisi önderliğinde yapılan askeri inkılapla bütün hak ve yetkileri son buldurulan Muhammed Mursi, 6 yıl süren tutukluluk hayatının ardından 2019 yılında bir yargılama esnasında fenalaşıp, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Peki, Muhammed Mursi hükümeti neden devrildi, olayların Müslüman Kardeşler ile ilgisi neydi, halkın tepkisi ne oldu?
📌 MURSİ'DEN ÖNCE ÜLKEYİ KİM YÖNETİYORDU?
Mısır, 1914 yılında Osmanlı Devleti'nin elinden resmen çıktıktan sonra uzun yıllar siyasi ve askeri anlamda debdebeli bir geçmişe şahit olmuştur. Muhammed Mursi döneminden önce son 30 yıl Mısır'a hükmeden Hüsnü Mübarek ve hükümeti 2011 yılında devrildi.
📌 MUHAMMED MURSİ'NİN SEÇİMLERE GİRİŞİ
Hüsnü Mübarek yönetiminin düşmesinden sonra bir buçuk yıl boyunca Askeri Konsey Mısır'a hükmetti. Daha sonrasında 28 Kasım 2011 yılında parlamento seçimleri başladı. İki turda gerçekleşen seçimlerin ilk turunda İhvan-ı Müslimin partisi özellikle medyatik yıpratmalardan dolayı ciddi bir başarı elde edemedi.
Daha sonra ikinci oturumda Hürriyet ve Adalet Partisi adayı Muhammed Mursi'nin kaybedeceğine kesin olarak bakılsa da eski başkan Hüsnü Mübarek'in son başkanı Ahmet Şefik'in de seçimlere katılmasıyla dengeler değişti.
Mübarek yönetimini ülkelerinde bir kez daha yaşamak istemeyen halk İhvan lehine oy kullandı ve 11 Ocak 2012 yılında Muhammed Mursi beklenmedik bir şekilde seçimleri kazandı. Yaklaşık olarak yüzde kırklık bir dilimin oylamasıyla mecliste iki yüz yirmi iki sandalye sahip olan ve Mısır'ın ilk defa seçimle başa gelen, beşinci cumhurbaşkanı Muhammed Mursi Mısır'ın siyasi tarihi açısından bir dönüm noktası olmuş vefatıyla demokrasi şehidi ve kahramanı unvanı almıştır.
📌 PEKİ, MUHAMMED MURSİ KİMDİR?
Muhammed Mursi 1951 yılında Mısır'da doğmuş, lisans eğitimini Mısır'daki Kahire Üniversitesi'nde tamamlamıştır. Yükseköğrenimi için Kaliforniya'daki üniversitelerde bulunan Mursi, bir müddet sonra yeniden ülkesine dönmüş ve Zagazig Üniversitesi'nin mühendislik kısmında bölüm başkanı olarak mesleki ve akademik kariyerine devam etmiştir.
Muhammed Mursi Mısır'a dönmesinin ardından kısa bir süre sonra İhvan-ı Müslim Hareketine fikirsel anlamda yakınlık duyduğu için siyasete atılmış, milletvekilliği yapmış ve bağımsız siyasetçi olarak meclise girmiştir. Zaman içerisinde İhvan-ı Müslim'in tanınan isimlerinden biri haline gelen Mursi 2011 yılında Özgürlük ve Adalet Partisi'nin başkanı seçilmiştir.
📌 MUHAMMED MURSİ'NİN CUMHURBAŞKANLIĞI SÜRECİNDE NELER YAŞANDI?
Muhammed Mursi gerek cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapıldığı süreçte gerekse de bir yıllık başkanlık sürecinde oldukça çalkantılı bir döneme denk gelmişti. Tunus'ta başlayan Arap Baharı Mısır'da ilerleme kaydetmesiyle beraber muhalif kesim kendilerinin görmezden gelindiğini ve ayrımcılık yapıldığını düşünerek Mısır genelinde Mursi aleyhine provokasyonlar başlatmıştı.
Özellikle 30 Haziran 2013 günü Tahrir Meydanı'nda yapılan ve Mursi'nin istifasını isteyen gösteriler ve imza kampanyalarının ardından Sisi önderliğindeki ordu 3 Temmuz 2013 tarihinde yönetime el koyarak olağanüstü hal ilan etti. Aynı gün devrik cumhurbaşkanı Muhammed Mursi kaçırıldı ve günler boyunca kendisinden haber alınamadı.
📌 YÖNÜ DEĞİŞEN SİYASET
Muhammed Mursi'nin kaçırılması ile birlikte silahlı kuvvetlerin yönetime müdahil olmasından endişe duymayan halk yavaş yavaş fikrini değiştirmeye başlamıştı. Muhammed Mursi'yi yeniden cumhurbaşkanları olarak görevine davet eden halk çok ciddi bir askerî püskürtme ve şiddetle muhatap oldu.
Özellikle aynı yılın 14 Ağustos tarihinde Rabia Meydanı'nda açılan ateş sonucunda kamuoyundan birçok kişinin öldürülmesi, İhvan yönetiminin tamamen dağıtılarak, binlerce kişinin tutuklanması ve haklarında alınan idam kararları halkın tansiyonunu gittikçe yükseltiyordu. Ne var ki iş işten geçmiş yönetim Sisi ve taraftarlarının hükmü altına girerek cumhuriyet ve demokrasinin esamesi okunmaz hale gelmişti.
📌 MUHAMMED MURSİ'NİN TUTUKLULUK SÜRECİ
Ordunun yönetime el koymasının ardından devrik başkan Muhammed Mursi'den uzun süre haber alınmadı. Daha sonra resmi olarak gözaltına alınan Mursi hakkında 2015 yılında idam kararı alındı. 2019 yılına kadar insanlık dışı ve zor şartlar altında tutuklu kalan Muhammed Mursi ağırlaşan sağlık problemlerinden dolayı aynı yılın Haziran ayındaki bir duruşma esnasında fenalaştı. Kaldırıldığı hastanede yapılan müdahalelere rağmen hayata tutunamayan Mursi, 17 Haziran 2019 yılında vefat etti.
Muhammed Mursi yönetimine askeri bir darbe sonucunda son veren ve kendi halkını katleden Sisi ve taraftarları sekiz yıldan beri Mısır'da halkı baskılamaya, tutuklamaya ve idam cezalarına devam etmekte… Özellikle yerli medyayı kontrol altına alarak muhalif hiçbir yayın ve oluşuma müsaade etmemektedir.
FİKRİYAT
SÜMEYYE ALI JABER