İslam'da kandillerin yeri ve Regaib kandili... Regaip kandilinde ne yapılmalı?
Müslümanlar açısından zaman kavramı, genel olarak bütün vakitleri içine alacak şekilde oldukça önemlidir. Ancak bir kameri senenin içinde bazı belirli gün ve geceler vardır ki bunların bir kısmı dini bayramlarımız olup ayet ve hadisler ile sabitken; Regaip kandili gibi önemli gün ve geceler örf ile sabit olup geleneğimizde yer etmiş; bugünlerde özel ibadetler yapmak yaygınlık kazanmıştır. Sizler için İslam dininde genel olarak kandillerin yeri, önemi ve bu gece eda edeceğimiz Regaip kandili ile alakalı görüş ve rivayetleri derledik.
📌 İSLAM'DA KANDİLLERİN YERİ VE REGAİB KANDİLİ
Zaman ve vakit kavramı bizatihi Kur'an-ı Kerim'de birçok ayette zikredilerek önemine vurgu yapılmıştır. Yüce kitabımızın 103. suresi olan Asr suresinde zamanın üzerine yemin edilmiş ve sure "yüz yıllık zaman dilimi" anlamına gelen "asr" kelimesi ile isimlendirilmiştir.
Asr Suresi ve Manası
— Fikriyat (@fikriyatcom) November 22, 2019
'Asr' kelimesi isim olarak "mutlak zaman, içinde bulunulan zaman, bir neslin, bir dinin yaşandığı dönem" gibi mânâlarda kullanılır. Buna göre surenin başında zamana yemin edilerek onun insan hayatındaki yerine ve önemine dikkat çekilmiştir. #HayırlıCumalar pic.twitter.com/Y46jnfbdLM
📌 Şer'an varlığından şüphe duyulmayan ve içinde özel uygulamalar yapılan dini bayramların yanı sıra bazı vakitler Müslümanlar tarafından asr-ı saadetten sonra idrak edilmiş olup; bir bayram edasında kutlanması yaygınlık kazanmış, örf ile sabitlenmiştir. Bu tarz gün ve gecelere "kandil" adı verilmektedir.
Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından sureleri okumak için tıklayın
🔎 Her ne kadar kandil geleneği ve kutlamalarının meşruluğu ve bid'at olup olmadığı İslam tarihi boyunca bazı dönemlerde tartışılmış olsa da şu noktaya dikkat çekmek gerekmektedir. Kandil kutlamaları Müslümanlara İslam dini açısından vuku bulmuş bazı önemli olayları hatırlatması, insanları iç dünyalarına dönerek ibadetlerini artırması ve toplumsal dayanışmayı güçlendirerek iyilik ve hayra teşvik etmesi sebebiyle önemli olup, kendinden vazgeçilemeyecek kadar toplumun ruhuna sinmiş dini bir vecibedir.
🔎 Kandil günlerini sırf asr-ı saadet zamanında kutlanmadı diye din dışı ve bid'at kabul etmek son derece sığ bir tavırdır. Örneğin; günümüzde Efendimiz (sav)'in *sidretü'l-müntehâ yükseltilerek Allah ile görüştüğü İsrâ ve Mirac hadisesi yıl dönümünde Miraç kandili kutlanmaktadır. Bugünün asr-ı saadette sahabiler tarafından kutlanmaması henüz Hz. Muhammed (sav) hayatta olduğundan dolayı, senede bir kere dahi olsa hatırlanmasına duyulan bir ihtiyacın olmaması sebebiyle oldukça doğaldır. Sonuç itibari ile bu mukaddes olayın gerçek faili (sav) her gün içlerinde yer, içer, gezer, dolaşırken kandil günlerine konu olan önemli olayları hafızalarından bir an dahi çıkarmaları mümkün değildir.
*Sidretü'l-müntehâ: Hz. Peygamber'in (sav), Mi'rac gecesi yanında ilâhî sırlara mazhar olduğu ağaç.
🔎 Diğer bir açıdan bilmek gerekir ki bid'atlerin tamamı olumsuz yönlü olmayıp literatürde "bid'at-i hasene" adı verilen yani sonradan dine girdirilmiş olsa dahi Müslümanları olumlu şekilde yönlendiren ve kabul gören yenilikler vardır. Yerine daha iyi bir *bedil koymadan kandil uygulamalarını sırf bi'dat diye din dışı saymak şüphesiz ki Müslümanların yararına değil zararına olacaktır.
*Bedil: Bir şeyin mukabili, karşılığı.
🔎 Dini bayramlar haricinde bir önceki yazımızda da bahsettiğimiz (bkz. Üç aylar Müslümanlar açısından neden önemli?) diğer önemli gün ve gecelerin neden "kandil" olarak isimlendirildiğinin iki temel sebebi vardır. Bunlardan ilki kandil gecelerinin Müslümanların gönül evini aydınlatması sebebiyle bu gün ve gecelerin manevi ışığına işaret etmek adına "kandil" şeklinde isimlendirildiğidir.
🔎 İkinci sebep ise tarihimizde Osmanlı padişahı II. Selim döneminde (1566-1574) camiler aydınlatılıp minarelerde kandiller yakılarak kutlandığı için bu gecelere kandil geceleri denilmiştir.[1]
🔎 Hicri takvime göre yedinci ay olan ve hem içinde savaşın yasaklandığı "haram aylardan" bir tanesi olması hem de Ramazan ayının yaklaştığının müjdesi "üç ayların" ilki olması sebebiyle Recep ayı içinde birçok manevi güzellikler taşıyan özel gün ve geceler bulundurmaktadır. Bunlardan ilki Regaip gecesidir.
Hicrî takvime göre yılın yedinci ayı Recep ayıdır. Recep ayının ise perşembeyi cuma gününe bağlayan ilk gecesi Regaip kandili olarak eda edilir. Bu mübarek gecede Allah-u Teâla'nın rahmeti ve mağfireti müminler üzerine çokça dağıtılır. Büyük bir içtenlik ve ümitle Yüce Allah'tan niyazda bulunulur, ibadetler artırılır.
REGAİP KANDİLİNDE YAPILACAK EN FAZİLETLİ İBADETLER!
🔎 Recep ayı ve diğer kandiller ile alakalı hadislerin sıhhati tartışmalı olmakla beraber rivayetlerden anlaşıldığına göre Hz. Muhammed (sav)'in Recep ayına ayrı bir kıymet verdiği görülmektedir. Rasulullah (sav)'den bu konu ile alakalı olarak şu hadis-i şerif nakledilmektedir:
"Beş gece vardır ki onlarda yapılan dualar geriye çevrilmez. Recebin ilk (Cuma) gecesi, Şabanın ortasında bulunan gece, Cuma gecesi, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı geceleridir."[2]
Fikriyat e-kitap uygulamasından Riyazü's Salihin'i okumak için tıklayın
🔎 Kandiller zincirinin ilk halkası olan Regaip Kandilindeki "Regâip" kelimesi, Arapça bir kelime olan "re-ğa-be" kökünden gelmektedir. "re-ğabe", kelime olarak, elde edilmesi arzu edilen değerler, herhangi bir şeyi istemek, arzulamak, ona karşı meyletmek ve onu elde etmek için çaba sarf etmek demektir. "Reğîb" kelimesi ise, "reğabe"den türemiş olan bir isimdir ve kendisine rağbet edilen, arzulanan, talep edilen şey demektir.[3]
🔎 Regâib gecelerinde dua etmenin, tevbe ve istiğfarda bulunmanın yanı sıra bu geceyi çeşitli ibâdetlerle geçirmek ve hayırlı işler yapmak genel olarak âlimler arasında kabul görmüştür.
🔎 Burada çeşitli ibadetlerden kasıt nafile namazların haricinde aynı zamanda da oruç tutmaktır. Regaip kandilinde ve bilhassa Recep ayında oruç tutmak ile alakalı şu hadis-i şerifi nakletmek yerinde olacaktır.
📌 İbn Abbas (r.a.)'dan rivayetle: "Rasulullah (s.a.v) Recep ayında bazı yıllarda öyle oruç tutardı ki biz; galiba hiç yemeyecek, bu ayın her gününde oruç tutacak derdik. (Bazı yıllarda da öyle) yerdi (ki biz galiba hiç oruç) tutmayacak derdik."[4]
Fikriyat ekibi olarak, Regaip kandilinin bütün İslam ümmeti için hayırlara vesile olmasını temenni eder, Regaip kandilinizi en içten duygularımızla tebrik ederiz.
FİKRİYAT
SÜMEYYE ALI JABER