Bin yıl önce Orta Asya’da yaşayan evrensel deha: Bîrûnî
Tükenmek bilmeyen araştırma gayreti, taviz vermez objektiflik endişesi ve samimi dinî duyguları ile; astronomi, matematik, fizik, tıp, coğrafya, tarih ve dinler tarihi alanlarında önemli eserler veren, bilim ve matematiğin temel taşı El-Bîrûnî, tüm eserlerini bilginler için yazdı. Yunan ve Hint tıbbını inceledi, Sultan Mesud'un gözünü tedavi etti. Otların hangisinin, hangi derde deva olduğunu çok iyi bilirdi. Kendisinden çok sonra gelen Newton, Toricelli, Copernicus, Galileo gibi bilim insanlarına ilham kaynağı oldu. Hatta The UNESCO Courier dergisi, 1974 yılında çıkardığı sayıyı ona ayırdı ve "Binlerce yıl önce, Orta Asya'da yaşamış evrensel deha" olarak onu dünyaya tanıttı.
Bin yıl önce Orta Asya’da yaşayan evrensel deha: Bîrûnî
Nasır alfabesinde Selçuklu resimli bir Arapça el yazması, "Astrolabe üzerinde", aslında Ebu Rayhan Muhammed tarafından, bu incelemenin bilinen en eski kopyalarından biri...
"Bilimsel gözlem"in ve "Trigonometri", "İzdüşüm Geometrisi" gibi birçok matematik alanının öncüsü olarak kabul edilen Ebü'r-Reyhân Muhammed b. Ahmed el-Bîrûnî, 3 Zilhicce 362 (4 Eylül 973) tarihinde Hârizm'in merkezi Kâs'ta doğdu. Bîrûnî'nin ailesine dair çok bilgi yok. Bîrûnî'nin, bizzat kendi ifadesiyle "aslî Hârizmliler"den olmayıp şehrinin "bîrûn"undan yahut dışarıdan bu şehre göç etmiş bir Türk ailesine mensup olduğu söylenebilir. Zira Bîrûnî'nin doğumundan önce bu yörelere Türkler göç etmişti ve Hârizm'in yerlileriyle Türkler arasında derin münasebetler vardı. Bîrûnî'nin çoğu kaybolan 146 kitabının yarıya yakını astronomi ve 20'si matematik alanındadır. Diğer bilim alanlarında birden fazla kitap yazdığı biliniyor.
"Kişisel gözlem ve doğrudan inceleme, kaydetme kapasitesini artırır; gerçeği ayırt etmeyi ve aynı zamanda nesneleri tanımlamayı sağlar. Sadece kitaptan okumak yerine, verileri toplamakta büyük bir fayda ve teşvik vardır."
El-Bîrûnî