Gül Baba kimdir? Gül Baba Türbesi hakkında bilgiler...

Gül Baba'nın, 2 Eylül 1541'de Kanuni Sultan Süleyman'ın Budin seferi sırasında vefat ettiği kaynaklarda yer alır. Tarihi kayıtlara göre, Kanuni Sultan Süleyman, Gül Baba'nın cenaze namazına bizzat katılmıştır. Gülbaba Türbesi ise 1543-1548 döneminde 3. Budin Beylerbeyi olan Yahya Paşazade Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı'nın Balkanlar'da yaşayan 10 eseri Başkan Erdoğan, Türkiye-Macaristan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin dördüncü toplantısı kapsamında bugün Macaristan'a resmi ziyaret gerçekleştirdi. Erdoğan, geçen yıl restorasyonu tamamlanan Gül Baba Türbesi'nin açılışını da Başbakan Orban ile yapmıştı. Açılış konuşmasında 'Gül Baba geçmişten daha çok bugünle ve gelecekle ilgilidir' diyen Erdoğan sözlerini şöyle sürdürmüştü: 'Gül Baba kendisini ziyaret edenlere adeta tarihin derinliklerinden seslenerek insanlığın bekasını farklı kültürler arasında karşılıklı saygı, anlayış ve dostluktan geçtiğini hatırlatır. Gül Baba sevginin nefrete, barışın çatışmaya, dayanışmanın bencilliğe galebe çalmasının da sembolüdür. Bugün Gül Baba, cismiyle aramızda bulunmasa da ismiyle, hatırasıyla, bilgeliği ile burada yatıyor. Gül Baba kendisine Türkiye ve Macaristan'da duyulan saygı ile muhabbet ve sevgi ile güller içinde yattığı bu güzel bahçede hakikatin kutbu olmaya devam ediyor. Gelecek asırlarda da Gül Baba manevi mirası ile iki ülke dostluğunun nişanesi olmaya devam edecek.' Merzifonlu bir Bektaşi dervişi olan Gül Baba'nın hayatı ve tarihi kişiliği hakkında çeşitli rivayetler vardır. Gülbaba Amasya'nın Merzifon ilçesinde doğmuş, birçok savaşa katılmış ve 948'de (1541) Budin seferinde şehit olmuştur. İsimini sarığında taşıdığı gülden alan, Macarların saygı duyduğu ve hoşgörüyle andığı Gül Baba hakkında ilk bilgileri Evliya Çelebi verir. Balkanlar'ın Müslümanlaşmasını sağlayan Sarı Saltuk kimdir? Cenaze namazını 200 bin askerin katıldığı ve Kanuni'nin de hazır bulunduğu cenaze namazını Ebüssuûd Efendi kıldırmış, Osmanlı'nın Gültepe ya da Gülbababayırı olarak adlandırdıkları, Budapeşte'nin Buda yakasındaki kalenin dışında, Kálvária (Kabaktepe veya Mihnet tepesi, bugün Gültepe) denilen yere defnedilmiştir. Türbenin içinde bulunan bir levhada Fethiye Camii'nde cemaatle namaz kılarken öldüğü yazılıdır. Gülbaba adının nereden geldiği konusunda değişik görüşler belirtilir. Gülbaba'nın gülü çok sevmesinden veya Gülbaba Tekkesi ve Türbesi'nin bulunduğu yerin Rózsadomb (Gülbaba) adıyla bilinmesinden dolayı bu adı aldığı belirtilir. Balkanlar'da görülmesi gereken şehirler 1543-1548 yıllarında, Budin Beylerbeyi Yahyâ Paşazâde Mehmed Paşa'nın emriyle Gül Baba'ya bir türbe yapıldı. Macaristan'ın başkenti Budapeşte'nin merkezinde bulunan Gül Baba Türbesi, Macarlar tarafından Rozsadomb (Gül Tepesi) olarak anıldı. Klasik Osmanlı dönemi Türk türbe üslûbuna uygun biçimde sekizgen bir yapı olarak ve muntazam kesme taştan inşa edildi. Evliya Çelebi, 'Dervişleri gazâya gider; yaz ve kış meydanlarında çeşitli şamdan, çerağ, kandiller, buhurdanlar, gülâbdanlar vardır. Kara ve deniz seyyahları mermer kapı ve duvarlarına pek çok beyitler yazmışlardır.' dedikten sonra bu tekkenin Gazi Mihaloğulları'nın hayratı olduğunu bildirir. Tarihin soluk aldığı Osmanlı eserleri Türbe, başta Macaristan'daki Türkler olmak üzere birçok Müslümanın ziyaret ettiği bir yer olmuştur. Bunun sonucunda Gül Baba Macarlar'ın edebî hayatına da girerek hakkında hikâyeler, şiirler, makaleler ve bir piyes yazılmış, yaşayan folklor malzemesi olarak menkıbeleri defalarca yayımlanmıştır. Evliya Çelebi'ye göre Gül Baba, çiçekli bir bahçe içinde kurşun örtülü bir kubbe altında yatar. Sandukası yeşil çuha ile örtülü olup başında Bektaşî tacı vardır. Seyyah, 'Âşık u sâdıkınım ettim ziyâret ben gedâ / Bülbül-i gûyâ gibi efgān edem ey Gülbaba' diyerek kendisinin de duvara bir beyit yazdığına işaret eder. Orta Avrupa'da fonksiyonunu yitirmeden türbe olarak kalan önemli bir Türk eseri olan Gül Baba Türbesinin en dikkati çeken özelliği, sandukanın bulunduğu alandaki gül kokusu... Bu eser, adeta Türk-Macar yakınlaşmasının bir sembolü olarak kabul edildi. Türbe, 2005 de Türk- Macar hükümetlerinin işbirliğiyle Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'nce restore edilerek ilk yapıldığı hale dönüştürüldü. Şeceresinin Hz. Hasan'a kadar uzandığı rivayet edilen ve 'Misali' mahlasıyla şiirler yazan Gül Baba'nın eserleriyle ilgili Miftahü'l Gayb ve Güldeste adlı yazma eserler bulunuyor. Avrupa içlerindeki Osmanlı-Türk hâkimiyetinin günümüze kadar ulaşabilen pek az sayıdaki mimari hâtıralarından olan Gül Baba Türbesi, Macarlar'ın gösterdiği ilgi ve Türkiye'nin desteği sayesinde uzaklarda kalmış bir geçmişi haysiyetli bir biçimde yaşatmaktadır.