Edebiyat dünyasının istisnaları: Solak yazarlar

Eskiden çocuklarda solaklık giderilmesi gereken bir hata olarak görülürdü. Bugün de solaklığa dair olumsuz anlam yüklemesi hala dilimizde devam ediyor. İngilizcede sol anlamındaki 'left' kelimesinin kökeni, 'zayıf' anlamına gelen Anglosakson 'lyft' kelimesine dayanıyor. Primatologlar doğal ortamda şempanzeleri incelediğinde el kullanımlarının bizden çok farklı olduğunu gördü. Yaptıkları her işte yarısının sağ eli, yarısının sol eli kullandığı görüldü. O halde insandaki 1'e 10 oranı evrimin hangi aşamasında ortaya çıkmıştı? Buna dair önemli bir veri Neandertallerin dişlerinde görüldü. İnsanın bu ataları zeki ama biraz beceriksizdi. Baskın olan elleriyle bıçağı tutup avladıkları hayvanın etini keser ve dişleriyle koparırdı. Öndeki kesici dişlerdeki yıpranma şekli hangi elin ne amaçla kullanıldığını gösterir. İlginçtir ki Neandertallerde de 1'e 10 oranına rastlandı. Sağ ya da sol el kullanımı genetiğe bağlıdır. Ama genetikçiler hala DNA'nın hangi kısmının bunu belirlediğini bulmaya çalışıyor. Bu, 40 farklı gene bağlı olabilir. Yani, sol eli kullananların sadece yüzde 10 oranında olmasının nedeni hala bilinmiyor. Sol el kullanımının beyni nasıl etkilediği konusunda tartışmalar uzun zamandır sürüyor. Beynin sağ kısmı sol eli, sol kısmı ise sağ eli kontrol ediyor. Solak olmak beynin yapısıyla ilgili bir şeylere işaret ediyor olabilir. Londra'daki UCL Üniversitesinden psikolog Chris McManus'a göre, 'Sol elini kullananlar bazı bakımlardan daha yetenekli iken bazı alanlarda da dezavantajları olabilir. Solaksanız beyniniz normalden farklı biçimde organizedir ve bu da size başkalarında olmayan yetenekler sunar.' Oxford Üniversitesinden gelişim nöropsikoloğu Profesör Dorothy Bishop, yıllar boyunca solaklığı disleksi ve otizm gibi rahatsızlıklarla ilişkilendirenler olduğu gibi, mimar ve müzisyenlerin solak olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu söyleyerek olumluluklar atfedenlerin de olduğunu söylüyor. Ancak Bishop bu bağlantıların biraz da seçmeli algıyla ilgili olduğunu düşünüyor. Bu tür bağlantıları bulmaya çalışan araştırmacılar, kendi tezlerini doğrulayan örnekleri abartıp, diğerlerini göz ardı edebiliyor olabilir. Down Sendromu, epilepsi ve serebral palsi gibi rahatsızlıklarda sol-sağ el oranının 1'e 10 değil de 50'ye 50 olduğunu gözlemleyen Bishop, solaklığın neden değil bir sonuç olabileceğini belirtiyor. 'Sorunları yaratan solaklığın kendisi değil. Solaklık, altta yatan başka bir nedenin belirtisi olabilir. Ama çoğu insanda entelektüel bilişsel gelişim açısından bunun herhangi bir önemi yoktur.' Solaklığın sebepleri hâlâ tam olarak açıklanabilmiş değil; çevre, genetik gibi etkenlerin etki etmiş olacağı hâlihazırda araştırılırken, solaklık, eski çağlarda kötülüğün ve şeytaniliğin simgesi olarak görülüyordu. Oysaki tarihte solaklar, yaratıcılıklarıyla dikkat çekmiş, sanatın farklı alanlarında değerli eserler ortaya koymuştur. Solakların arasında felsefe ve edebiyata yön vermiş pek çok isim de bulunuyor. Bu konudaki tartışma devam ediyor ve konu hakkında öğrenecek çok şey var daha. Fakat Belfast'taki Queen's Üniversitesinden Peter Hepper'in çalışmaları sayesinde, anne karnındaki bebeğin hareketleri ultrasonla izlenerek doğduğunda hangi elini kullanacağı önceden tespit edilebiliyor. Hepper, her 10 bebekten 9'unun sağ elinin başparmağını emdiğini ve bunun genel nüfusun ortalamasını yansıttığını gördü. Bu çocuklar büyüdüğünde aynı ellerini kullanmaya devam ediyordu. Hans Christian Andersen, 1805'te Danimarka'nın Odense kentinde doğdu. Yoksul bir mahallede dünyada geldi ve dönemin katı sınıf yapısını aşmak için zorlu bir savaş verdi. Alman yazar E.T.A. Hoffmann'ın tarzında yazılmış bu düşsel masal kısa zamanda başarıya ulaştı. Oyunlar ve romanlar da yazan Andersen, genellikle halk efsanelerine dayanan 'Masallar'ıyla ünlendi. Kendine özgü masal anlatma yöntemiyle bu türe gerçek bir yenilik getirdi. Çağının edebiyat geleneğini kırarak, gündelik dilin deyimlerini ve kalıplarını kullandı. Masalları dünya edebiyat tarihinde başka dillere en çok çevrilen yapıtlar arasına girdi. Charles Lutwidge Dodgson ya da daha çok tanındığı takma adıyla Lewis Carroll, ünlü İngiliz yazar, matematikçi, mantıkçı ve fotoğrafçıdır.1832 yılında Birleşik Krallık 'ta dünyaya geldi. Charles John Huffam Dickens, İngiliz yazar ve toplum eleştirmeni. 1812 yılında Birleşik Krallık 'ta doğdu. En unutulmaz kurgusal karakterlerden bazılarını yaratmasının yanında Victoria devrinin en iyi romancısı olarak kabul edilir. Sigmund Freud, psikanaliz kurucusu olan Avusturyalı nörolog. 1856 yılında Çek Cumhuriyeti'nde doğdu. Kişiliğin 5 farklı dönemden geçerek geliştiğini öne süren psikanalitik kuramın kurucusudur. Bir psikoterapi tekniği olarak psikanaliz, hastaların zihinsel süreçlerinin bilinçdışı unsurları arasındaki bağlantıları ortaya çıkarmaya çalışır. Johann Wolfgang Von Goethe, Alman hezarfen; edebiyatçı, politikacı, ressam ve doğabilimci. 1749 yılında Almanya'da dünyaya geldi. Aynı zamanda çeşitli doğa bilimleri alanlarında araştırmalar yapmış ve yayınlar çıkarmıştır. 1776 yılından itibaren, Weimar dukalığının bakanı olarak çeşitli idari ve siyasi görevlerde bulunmuştur. James Baldwin, Afrikalı-Amerikalı yazar. 20. yüzyıl ortalarında, ABD'de yaşanan ırk sorunları sebebiyle, Baldwin'in siyahi olması, eserlerine sosyal ve psikolojik derinlik katar. Jean Genet, Fransız düşünür; oyun, deneme ve roman yazarı; şair, politika aktivisti. Daha çok tiyatro oyunlarıyla tanınır. 1910 yılında Paris'te doğdu. Jessamyn Batı, tam Mary Jessamyn West, kısa öyküde ve romanda başarılıydı. Anne-kız ilişkileri hakkında özel bir hassasiyetle yazdı. Franz Kafka, Almanca konuşan Bohemyalı roman ve hikâye yazarıdır. 20. yüzyıl edebiyatının en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Friedrich Wilhelm Nietzsche Alman filolog, filozof, kültür eleştirmeni, şair ve besteci. 1844 yılında Almmanya'da dünyaya geldi. Din, ahlak, modern kültür, felsefe ve bilim üzerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir üslupla eleştirel yazılar yazmıştır. Peter Bradford Benchley Amerikalı roman yazarıdır.1940 yılında Amerika'da doğdu. En çok tanınan eseri Jaws olan yazar bu romanın senaryosunu da Carl Gottlieb ile birlikte yazmış ve Steven Spielberg'in yönettiği sinema uyarlaması ile dünya çapında tanınmıştır. Samuel Langhorne Clemens, daha çok takma adı Mark Twain olarak bilinir. Amerikalı mizahçı, roman yazarı, yazar ve öğretmen. 1835 yılında Florida'da doğdu. Tom Sawyer'ın Maceraları adlı ünlü çocuk romanının yazarıdır. (Derlenmiştir.)

Edebiyat dünyasının istisnaları: Solak yazarlar

1’E 10 ORANI