Selçuklu Hanı Sultan Sencer’in hocası Yusuf Hemedani

📌1048 veya 1049 yılında Hemedan'ın Buzenecird köyünde doğdu. 📌On sekiz yaşında iken ilim tahsili için gittiği Bağdat'ta Şâfiî fakihi ve Bağdat Nizâmiye Medresesi'nin müderrisi Ebû İshak eş-Şîrâzî'den ders aldı. 📌Eğitim hayatı boyunca Şîrâzî'nin yanı sıra Ebû Ca'fer Müslime, Abdüssamed b. Me'mûn, İbnü'l-Mühtedî-Billâh, Habib el-Bağdadî, İbn Hezârmerd ve Ebü'l-Hüseyin Ahmed b. Muhammed İbnü'n-Nakkur gibi birçok önemli âlimlerden ders aldı. Selçuklu döneminde yetişen alimler 📌Dolu dolu bir ilim hayatı geçiren Hemedani, İsfahan'da Hamd b. Velkîz'den, Buhara'da Ebü'l-Hattâb Muhammed b. İbrâhim et-Taberî'den ve Semerkant'ta Ahmed b. Muhammed b. Fazl el-Fârsî'den ders alıp hadis dinledi. 📌Fıkıh ve kelâm tartışmalarından yönünü tasavvufa çevirdi. Bu yönelişte hocası Ebû İshak eş-Şîrâzî'nin etkili olduğu düşünülmektedir. 📌Hemedani'nin tasavvuf yolunda İranlı fıkıhçı ve kelamcı Abdullah-ı Cüveynî'den faydalandığı nakledilmektedir. 📌Hayatının son yıllarını Merv ve Herat'ta geçiren Hemedani, Herat'tan Merv'e dönerken Bağşûr yakınlarındaki Bâmeîn'de vefat etti ve buraya defnedildi. Ardından İbnü'n-Neccâr adlı bir müridi kabrini Merv'e nakletti. 📌Mezarı bugün Türkmenistan sınırları içinde Merv yakınlarındaki Bayramali denilen yerdedir. Hâce Yûsuf adıyla bir ziyaretgâtır. Selçuklu'nun başarılı veziri Nizamülmülk'ün Haşhaşilerle mücadelesi 📌Tasavvuf eğitimini tamamladıktan sonra Merv'de bir tekke açtı. 📌'Horasan kâbesi' denilen bu tekkeye sûfîlerin yanı sıra âlimler de devam ediyordu. 📌Fakat Hemedani vaktini sürekli bu tekkede geçirmiyordu. Halka dini anlatmak için için birçok şehre seyahat etti. 📌Seyahatlerinden büyük vâiz ve sûfî unvanıyla tekrar Bağdat'a döndü. 📌Hemedani daha öncesinde ders okuduğu Nizamiye Medresesi'nde vaazlar verdi. 📌Bu vaazları halk tarafından büyük bir ilgi ve sevgiyle karşılanıyordu. İslam tarihinin dönüm noktası Nizamiye Medresesi 📌Yusuf Hemedani birçok önemli alim yetiştirdi. Hoca Ahmed Yesevî, Abdülhâliḳ-ı Gucdüvâni ve şair Senai en meşhur talebeleridir. 📌Bunlardan Ahmed Yesevi, Türkistan tarafına göç edip, insanları irşâd ederek büyük hizmetlerde bulundu. 📌Selçuklu Hanı Sultan Sencer, Horasan Melikliği'ne tayin edildiğinde burada zengin bir ilmî ortamla karşılaştı. Uzun bir idarecilik dönemini bu ortamda geçiren Sultan Sencer, Ehl-i Sünnete olan bağlılığı, hadise düşkünlüğünün yanında Tasavvufa da büyük bir alaka gösterdi. Bu çerçevede Horasan'da dönemin önde gelen şeyhlerinden Yusuf Hemedani ile irtibat kuran Sultan, ilmî mahfillere katılmayı, din bilginleriyle birlikte olmayı da ihmal etmedi. 📌Selçuklu Hanı Sultan Sencer, Yusuf Hemedani'ye bağlılığını her vesileyle gösterdi. Bu sebeple Yusuf Hemedani 'Hocaların Hocası' olarak anıldı. İmam Gazzali'nin Sultan Ahmed Sencer'e yazdığı tarihi mektup 📌Dini emirlere son derece bağlıydı. Temkini esas alan bir tasavvuf anlayışına sahipti. Keramet göstermeye iltifat etmiyordu. 📌Vecd halinin tesiriyle ölçüsüz söz ve davranışlarda bulunulmasını doğru karşılamıyordu. 📌'Eğer Hallâc mârifeti hakkıyla bilseydi 'enelhak' yerine 'ene't-türâb' (ben toprağım) derdi' dediği bilinmekteydi. 📌'Allah dostlarının ve peygamberlerin sözlerinden her gün sekiz varak okuyun' tavsiyesiyle Feridüddin Attar'ın Tezkiretü'l-evliya'yı kaleme almasına vesile olmuştu. 1. Rütbetü'l-Hayât: Bir sûfî gözüyle hayatın yorumunun yapıldığı, hayatın iman, İslâm ve ihsanla yaşamak şeklinde üç dereceye ayrıldığı Farsça eserdir. Bu Farsça eserin Süleymaniye Kütüphanesi'nde tek nüshası mevcuttur. 2. Risâle: Kâinatın insanın emrine ve hizmetine verildiğini anlatan Arapça risâledir. 3. Risâle: Tarikat adabına dair bu Farsça bir risaledir. 4. Risâle: Tahran Üniversitesi Merkez Kütüphanesi'nde bulunan tevhide dair Farsça risâle Celîl-i Misgernejâd tarafından neşredilmiştir. 5. Safâvetü't-tevhîd li-tasfiyeti'l-mürîd: 'Sûfî mahlûk değildir' sözünün açıklamasını, sabır, sâlikin (tasavvuf yolculuğuna çıkan) kalp temizliğine ulaşmasının yolları ve yokluk gibi konuları içerir. 6. Kitâb-ı Keşf: Câmî'nin Nefehâtü'l-üns'ünde anılan bu eserde müellifin günah ve tövbe konusundaki görüşleri yer alır.

Selçuklu Hanı Sultan Sencer’in hocası Yusuf Hemedani

YUSUF HEMEDANİ'NİN HAYATI