Uygur halk ozanı: Abdurehim Heyit

🔹 Doğu Türkistan'daki Uygur kardeşlerimiz yıllardır Çin zulmü altında yaşam mücadelesi veriyor. Dilleri kısıtlanıyor, dinleri yasaklanıyor ve insanlık dışı ne kadar muamele varsa hepsi onlara uygulanıyor... 🔹 Doğu Türkistan, uzun yıllardır Türk dünyasının kanayan yarası. Çin'in, uyguladığı baskı ve zulmü günden güne artıyor ve buradaki Uygur Türkleri vatanlarından başka ülkelere göç etmek zorunda kalıyor. Uygurların dünyaya armağan ettiği 12 makam 🔹 Çin zulmünün en yakın tanıklarından biri de Uygur halk ozanı Abdurehim Heyit'tir. Uygur Türklerine atfettiği türkülerle tanınan ünlü ozan Abdurehim Heyit, 1961 yılında Doğu Türkistan'ın Kaşgar vilayetinde dünyaya gelir. 🔹 Aydın bir ailede gözlerini hayata açan Abdurehim'in babasının adı Heyit, annesinin adı Amine'dir. Toplamda altı kardeşi olan ozan, ilk ve orta öğretimini Kaşgar'da tamamlar. Tam da bu dönemde Uygur türkülerini ve müziğine merak salar ve öğrenmeye başlar. 🔹 Ailesinin desteğiyle de Uygurların en meşhur çalgısı olan dutarı çalmaya başlar. Abdurehim Heyit, Kaşgar Sanat Enstitüsü'nde öğrenim gördüğü dönemde repertuvarını zenginleştirmiş ve onun sanatının gelişmesine yardımcı olmuştur. 🔹 Kaşgar Sanat Enstitüsü'nü bitiren Heyit sonrasında Pekin'e gider ve orada Sanat Yüksekokulu'nda öğrenimine devam eder. Pekin'de aktif olarak faaliyet gösteren 'Halk Şarkı ve Dans Topluluğu' ile 'Xingjiang Şarkı ve Dans Topluluğu'nda bulunur. 🔹 Heyit, Türkiye'den Doğu Türkistan'a kadar yerlerdeki çeşitli Türk müzikleri incelemiş ve bunlardan ilham alarak kendi sanat üslubunu oluşturmuştur. 🔹 'Han Adaş', 'Bugün Gece', Oynan Derdi Bar Balalar', 'Dertten Yaman', 'Astanem', 'Gadir Mevlan', 'Curam', 'Hacı Atam', 'Nege Barsan Aga', 'Ecep Buldum', 'Müzik Şadyâne' gibi Uygur Halk Türkülerini çalıp seslendirmiştir. 🔹 Türk dünyasında ve dünyanın farklı yerlerinde konserler veren halk ozanı, Uygur halk çalgısı olan dutarı ustaca kullanmasından ötürü 'Dutar'ın Kralı' olarak da bilinmektedir. 🔹 Heyit'in hayattaki tek gayesi, müziğini Uygur tarihiyle harmanlayıp geçmişlerini hafızalarda canlandırmak ve unutturmamaktır. Bir Uygur Türk'ü olarak bunu görevi bilmişti. Dutar müzik aleti Dutar, Farsçada 'iki tel' manasına gelir. Türk diyarlarından Özbek, Türkmen ve Uygurların sıkça kullandığı bir çalgı aletidir. Tip olarak dombraya benzemektedir.. Uygur Türklerine uygulanan Barın Katliamı nasıl gerçekleşti? 🔹 Abdurehim Heyit'in bizlere armağan ettiği türkülerden biri 'Hani Gökbörü'dür. Aslında bir ağıt olan bu türkünün bir hikayesi var elbette. 'Neredesin Gökbörü' bilinen adıyla 'Hani Gökbörü'nün söz yazarı aynı zamanda ozanı Abdurehim Heyit'tir. 🔹 O, Türkistan'ın bir Aşık Veysel'i, bir Neşet Ertaş'ı. Heyit, kaleme aldığı dizelerle milletinin çektiği eziyetlere gür sesiyle tepki göstermiş ve örnek bir direniş sergilemiştir. Ozan, milletinin çektiği çileleri ve yıllardır bitmeyen Çin baskısını, ağıdıyla dünyaya durmuştur. 🔹 Heyit, 'Hani Gökbörü'de Çin'in asimile çalışmaları ve insanlık dışı baskılarını şiirle dile getirirken milletinin artık tükendiğini dinleyicilere tüm gerçekliğiyle haykırmış. Türk'ün mitolojik sembolü olan Bozkurt'un nerede olduğunu sormuş bir nevi yardım istemiştir. İşte bu ağıt Uygur Türklerinin feryadı olarak tarihe geçti... 'Hani Gökbörü'nün hikayesini dinlemek için tıklayınız 🔹 Ülkemizde birçok insan onu 'Uçraşkanda' yani 'Karşılaşınca' isimli halk türküsüyle tanımakta. Heyit, 2015 yılında Gazi Üniversitesi'nde bir konser vermişti. 🔹 'Karşılaşınca' bakıldığında bir aşk türküsü gibi gelse de aslında 'Doğu Türkistan'daki Uygurların çektikleri acıları, vatanlarına duydukları derin bağı' anlatmaktadır. Doğu Türkistan'da neler oluyor? 🔹 Çin yönetimi, Doğu Türkistan Türklerini, tamamen yok etmeyi planlamaktadır. Uygur milli direnişinin sembol isimlerinden biri olan Heyit'i de türküleri sebep gösterilerek 2017'de Urumçi'de gözaltına alınmıştır. 8 yıl hapse mahkûm edilen Heyit, hapishanedeki ikinci yılında vefat ettiği duyurulmuştu. 🔹 Çin'de hakkında herhangi bir suç isnad edilmediği halde tüm bunlara maruz kalmasının tek sebebi vatanına olan sevgisi ve Doğu Türksitan'ı korumak ve savunmaktı. 🔹 Dutar Kralı Heyit'in, sözleri, şair Abdurehim Abdullah'a ait olduğu bilinen Atılar yani 'Atalar' adlı şarkıyı seslendirmesi sebebiyle Çin polisi tarafından birçok kez sorgulanmıştı. 🔹 Uygur Türk'ü Şair Tahir Hamut, Abdurehim Heyit'in tutuklanma olayını Urumçi'deki Sincan Şarkı ve Dans Topluluğu yetkililerinden duyduğunu belirterek şöyle anlattı: 🔹 Polis Heyit'i tutuklamadan önce birkaç kez onu evinde ziyaret etmiş. Polis onun okuduğu ve yorumladığı Atı'lar(Ata'lar) adlı şarkıyı niçin bestelediğini ve ne sebeple yorumladığını sormuş. Ayrıca bu şarkının söz yazarının kim olduğu ve niçin yazdığı hakkında da sorgulamış. Daha sonra bu şarkının sözlerini yazan şair Abdurehim Abdullah da tutuklanmış. 🔹 Tahir Hamut sözlerine şu şekilde devam etmiştir: Heyit'in yorumladığı şarkının sözlerinde geçen 'savaşın şehitleri - jenglerde shehit' ifadesi hakkında özellikle durdukları ve bu cümle üzerinde çok hassas davrandıkları söyleniyor. Aslında, o şarkının ana mesajı geçmişte savaşlarda şehit olan atalarımızı ve bu savaşların kurbanlarını hatırlamak ve gençlerin bu günlerde parti yapmalarını (eğlence düzenelemelerini) eleştirmekti. Bu sözlerin aşırılık veya cihad ile bağlantılı olduğu için tutuklandığı yolunda söylentiler var. Çin polisleri muhtemelen 'Ata'lar - atilar' şarkısı ile cihad arasında kendince bir bağ kurmak istemiş. 🔹 En son 10 Şubat 2019'da, Çin baskısıyla konuştuğu belli olan bir açıklama yapmış ama sonrasında kendisinden haber alınamamıştır. Akıbeti şu an için net olmasa da bilinen bir gerçek var ki o da hem Türk hem Müslüman olduğu için ortadan kaldırılmak istenmesi. O kendisini şöyle anlatmıştı: Dedim adın nedir, dedi Heyit'tir. Dedim ya makamın, dedi şehittir. Dedim peki suçun, dedi Türklüktür. Dedim pişman mısın, dedi yok yok.

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Uygur halk ozanı: Abdurehim Heyit

Çin zulmü altındaki Uygurlar