Eskişehir'de meskenleriyle yaşayan semt: Odunpazarı

➤ Porsuk Çayı'nın etrafında düzlük bir arazi üzerine Hititler tarafından kurulan Eskişehir, tarihi milattan önce 1400'lü yıllara kadar uzanan kadim bir kenttir. ➤ Kurulumunun ardından Lidyalılardan, Perslere, Makedonlardan ve Romalılara kadar çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapan yerleşim yeri 1074 yılında Selçuklular tarafından fethedilir. 📌 Bilgi Notu: O dönemde Sultanönü adıyla bilinen kent, mimari açıdan bir hayli gelişmiş bir yapıdaydı. Tarihi evleriyle ünlü 5 şehir ➤ Selçukluların fethetmesinin ardından Türklerin bölgeye yerleşmesiyle bugünkü adını alan kent, buradaki antik şehrin kalıntılarına bakılarak 'eski şehir' olarak adlandırılır. Zamanla sürekli yenilenen şehir, Hitit uygarlığından izlere ve özellikle Frigya Krallığı'ndan birçok kalıntıya sahiptir. 📌 Bilgi Notu: Eskişehir'in gelişmesinin asıl dönemi ise demiryolunun işletmeye açılmasından sonra gerçekleşmiştir. Selçuklu şehrinin özellikleri ➤ Eskişehir'in güneyindeki tepe üzerinde kurulan Odunpazarı, şehrin kentsel gelişiminin temelini oluşturan ilk yerleşim yeridir. Köylülerin dağlardan getirdikleri odunları şimdiki adı Sebahattin Günday Parkı olan meydanda satmaları buraya Odunpazarı denmesine sebep olur. Semt, Osmanlı sivil mimari yapıları ve ahşap evleriyle günümüze kadar bozulmadan gelebilmiş nadir yerlerdendir. İslam mimarisi nedir? ➤ Eşsiz tarihi dokusuyla geçmiş ve gelecek arasında bir bağ kuran Odunpazarı, birçok sivil ve dini mimari eserin bir arada yaşadığı, eski ve yeninin olağanüstü bir ahenkle buluştuğu bir mekandır. ➤ Geleneksel Türk evlerinde görülen bölgenin topoğrafik yapısına uygun olarak sokak ve arazinin konumuna göre yerleşme üslubu Tarihi Odunpazarı Evleri'nde de görülmektedir. Geçmişten günümüze geleneksel Türk evleri ➤ Anadolu-Türk kentinin geleneksel dokusunu yansıtan Tarihi Odunpazarı Evleri dar sokaklar boyunca bitişik nizamda ilerleyen 1, 2 veya 3 katlı yapısıyla şehrin sıcak ve samimi dokusuna dahil olur. ➤ Alt katları genellikle kiler, depo, kömürlük, ambar olarak kullanılan, cepheleri ise sağır ya da küçük pencerelerle hareketlendirilmiş evler üst katlarındaki çıkmalar sokağın yapısına, arsanın şekline göre evin sokakla ve dış dünyayla iletişimini kurabilmesini sağlar. İslam şehirlerinde cumba nedir? ➤ Tarihi Odunpazarı Evleri'nin tek kanatlı ve çift kanatlı ahşap giriş kapıları, üzerleri çakma tekniğinde işçilik kullanılarak hareketlendirilmiş geometrik motifler barındırır. ➤ Bir kapı olmanın ötesinde bir sanat eseri kıymetindeki kapıların geometrik motifleri kadar kapı kolları ve tokmakları da ayrı bir ahenge ve sanata sahiptir. 📌 Bilgi Notu: Evlerin çift kanatlı yapılmasının amacı, at arabasının girebilmesi içindi. Çift kanatlı kapılı evler genellikle gelir düzeyi yüksek kişilere aitti. ➤ Tarihi Odunpazarı Evleri'nin pencereleri genellikle giyotin ya da çift kanatlı yapıdadır. Kare ve dikdörtgen şekillere sahip pencereler üst katlarda, çıkmalarda ve cumbalarda geniş yer tutar. Özellikle boş oda ya da köşk odanın yer aldığı bu alanlar evin en değerli ve hususi mekanlarıdır. Giyotin pencere nedir? Yukarı-aşağı yönde hareket ederek açılan, düşey sürme pencere tipidir. Kim geldi pencerelerinin tarihi geçmişi Kurşunlu Külliyesi ➤ Tarihî Odunpazarı Evleri'nin yanında, evlerin oluşturduğu tabloyu tamamlayacak bir sanat eseri mesabesindeki Kurşunlu Külliyesi 16. yüzyılda inşa edilmiş Osmanlı Dönemi'ne ait bir eserdir. ➤ Osmanlı Devleti vezirlerinden Çoban Mustafa Paşa tarafından 1517 yılında yaptırılan külliye sade ve zarif üslubuyla Odunpazarı'ndaki geleneksel hayatın merkezi hükmündedir. Çoban Mustafa Paşa kimdir? Odunpazarı Modern Müze ➤ Odunpazarı'nın tarihi evleri arasında 2019 yılında semtin geçmiş ve gelecek arasında kurduğu bağlantıyı güçlendirecek mahiyette tasarlanan Odunpazarı Modern Müze (OMM) bölgenin değerine değer katıyor. ➤ Son asrın en iyi 25 müze binası arasında gösterilen eser, Osmanlı kubbe mimarisi ile geleneksel Japon mimarisini Odunpazarı'nın tarihi dokusunda bir araya getiriyor. Türkiye'de mutlaka görülmesi gereken 15 müze ➤ Geleneksel Türk evlerinin simgesel örneklerine ve geleneksel mahalle hayatının organik yapısına ışık tutan Odunpazarı semti, yeni üretilecek meskenlere ve şehir planlarına örnek teşkil ediyor. ➤ Fazla yüksek katlarda olmayan, esnek, hafif bir yapıya ve kalbe dokunan mimari dokuya sahip bu belde, incelikler aradığımız şehirlerimiz için ideal bir prototip sunuyor.