İspanya’da ev sahiplerinin korkulu rüyası: Okupa

◾ 'Ele geçirme, işgal etme' anlamlarına gelen okupa ifadesi, İspanya'da sıklıkla yaşanan ev işgalleri için kullanılır. Aynı zamanda bu işgali gerçekleştiren gruplar da aynı isimle adlandırılır. ◾ Ülkenin herhangi bir yerinde mülkü bulunan insanlar, kendilerine tedirginlik veren bu durumla 1984'ten beri karşı karşıya kalıyor. Tarihi eskiye dayanmasına rağmen son dönemlerde daha çok gündeme gelen okupalar, boş buldukları evleri çeşitli amaçlarla işgal edebiliyor. Avrupa'nın en kanlı iç savaşı: İspanya ve Franco ◾ 1984'ten bu yana gözlemlenen okupalar, 2008 yılı itibariyle yeni bir hüviyete büründü. Ekonomik krizle beraber kiracılara kolaylık sağlayan yasanın meclisten çıkması, kiracıların uzun süre ödeme yapmadan konaklama imkanını oluşturdu. Bu durumdan şikayetçi olan ev sahipleri ise bitmek bilmeyen mahkemelerle uğraşmak zorunda kaldı. ◾ Yeni çıkan yasa, başta evsizler olmak üzere birçok grup tarafından istismar edildi. Böylece yasa öngörülemeyen bir şekilde okupalara hukuki bir dayanak oldu. Yüzlerce ev sahibini mağdur eden bu yasaya 2018 yılına gelindiğinde başka bir yasa ile el atıldı. Böylece okupalar, 5 gün içerisinde evin kendisine olduğunu kanıtlayamadığı takdirde evden hemen tahliye edilmeye başlandı. ◾ Okupaların açıklamalarına bakıldığında bu işgallerin, yalnızca evsizler tarafından konaklayacak bir yer ihtiyacından doğmadığı anlaşılır. Okupalar bunun ötesinde, daha derin bir mesaj taşır. Kendi düşünce sistemlerine göre oluşturdukları sosyal adalette varlıklı kişilerin fazlaca mülke sahip olması, ihtiyaç sahibi başka kimselerin o mülkleri kullanmasına hak tanır. Bu durum, daha adil bir sistem için atılan küçük adımlar olarak görülür. ◾ Bu işgaller, kapitalist düzenin getirilerinden biri olan özel mülkiyetin pratik bir eleştirisi olarak da yorumlanabilir. Okupaların iddialarına göre barınma, yalnızca para ile elde edilen bir ayrıcalık değil aksine her insanın temel haklarından biridir. Dolayısıyla toplumun veya otoritenin bunu her vatandaş için sağlaması gerekir. Müslüman olduktan sonra İspanya'da ilklere imza atan kadın: Miriam Cuenca ◾ Okupa meselesinin doğrudan ilişkili olduğu meselelerden biri mülkiyet hakkıdır. Çünkü temelde özel mülke karşı çıkan bir harekettir. Kapitalizmin bir meyvesi olan mülkiyet hakkı, kişinin elinde bulundurduğu eşyaya sahip olabilmesi, ondan yararlanabilmesi ve istediği şekilde tasarruf edebilmesini kapsar. ◾ Özel mülkiyetin bulunmadığı komünist devletlerde mülk, halka mal olmuştur. Okupa olarak adlandırılan bu durumun da aslında bu yapılanmayı hedeflediğini söylemek yanlış olmayacaktır. ◾ Okupalara İspanya'nın genelinde rastlanmasına rağmen bu durumun daha yaygın olduğu bazı bölgeler mevcut. İber Yarımadasının kuzeydoğusunda yer alan yarı bağımsız Katalonya bölgesi, okupaların en sık görüldüğü yer. ◾ Özellikle gecekonduların olduğu, şehrin kalan kısmına nispetle daha denetimsiz yerlerde okupalar, boş evleri kolaylıkla mesken edinebiliyorlar. Tatil mevsimlerine gelindiğinde ise ev gasplarında ciddi bir artış gözlemleniyor. İşgalci gruplar tespit ettikleri evlere yerleşip kendi mülkleriymişçesine kullanabiliyorlar. ◾ Bununla birlikte içinde çok fazla daire bulunan geniş apartmanlar ve çevresinde hiç yerleşim yeri bulunmayan müstakil evler de okupaların gözde mekanları arasında yer alıyor. Küçük yerleşim yerlerine göre denetimin daha kısıtlı olduğu bu mekanlar kolaylıkla işgal edilebiliyor. Katalonya: Barselona, Girona, Lleida ve Tarragona şehirlerinin oluşturduğu özerk bölge. ◾ Boş daireleri ele geçiren okupa hareketinde ilk aşama, işgalcilerin uygun mekanları tespit etmesinden oluşur. Tespit edilen evlere adeta kendi evi gibi yerleşen bu kimseler sürekli birbirleriyle iletişim halinde bulunuyor. ◾ Ayrıca okupalar, hangi bölgelerde ve zaman dilimlerinde daha sık boş bir mülke rastlayacağını bilir. Ev sahibi tatile çıktığında veya mülkünü henüz kiralamamışsa evini dolu olarak bulması oldukça muhtemel. Bu durumla karşılaşan ev sahipleri mülkünü geri alabilmek için belli bir prosedürü izlemek durumunda kalıyor. Picasso'nun tuvaline yansıyan bombardıman: Guernica ◾ Ciddi anlamda problemlere sebep olan okupalara İspanya halkı, çeşitli protestalarla tepki gösteriliyor. Ev sahiplerinin bu durumlara maruz kalmamak için alabileceği birkaç önlem söz konusu. Bunların başında elbette evin gerekli güvenlik ekipmanıyla donatılması gelir. Örneğin yüksek güvenlikli sitelerde okupalara neredeyse hiç rastlanmaz. ◾ Buna ek olarak, ev sahipleri komşuluk ilşkilerini güçlü tutarak da okupalara bir nebze engel olabilir. Evin ele geçirileceğini farkeden komşu, anında polise ihbar ettiğinde ev sahibi kolaylıkla bu durumdan kurtulabilir. Ancak okupa eve yerleşmişse ev sahibini uzun bir süreç beklemektedir. Ev sahiplerinin mülklerini boş bıraklamarı halinde sık sık kontrol etmeleri gerekir. ◾ Okupaların ele geçirdikleri evler üzerinde asıl sahiplerin bir hakkı bulunmadığına dair şehir efsaneleri mevcut. ◾ Ev sahibinin eğer işgalcileri suçüstü yakalayamazsa, okupaları gördüğü ilk anda polisle iletişime geçmesi gerekir. Mahkeme kararı verilene kadar maalesef ki okupanın tahliye edilmesi mümkün değil. Ancak bu durumda ev sahibinin kanıt toplaması gerekir. ◾ Mülk işgaline dair ihbar alındığında İspanyol polisler, ilk anda müdahale edemez. Ev sahibinin şikayetini dikkate almakla birlikte boş evi ele geçiren okupanın meşru barınma hakkını da gözetmek zorunda kalır. ◾ Okupanın işgal ettiği evin mülkiyet hakkını kazanması ise oldukça nadir rastlanan bir durum. Savaş esiri olan İspanyol Mihrimah Sultan'ı nasıl tedavi etti? ◾ İspanya yasalarına göre bir kişinin özel mülkiyetine girmenin 6 yıla varan hapis cezası vardır. Bu sebeple ev gasbında kaba kuvvet, başvurması gereken en son çaredir. Kaba kuvvet uygulaması halinde haklı iken haksız duruma düşebilir. ◾ Bazen işgalciler evin anahtarlarını değiştirip öylesine yerleşir ki polisin işin içinden çıkması iyiden iyiye zorlaşır. Ev sahibi mülkiyetin kendisine ait olduğunu kanıtlayamadığı durumlarda mahkeme, okupanın lehine karar verebilir. Türk lehçelerinde işgal

İspanya’da ev sahiplerinin korkulu rüyası: Okupa

Okupa nedir?