Büyük münekkid: Orhan Şaik Gökyay

◾ Edebiyat tarihimizde bazı şahıslar belli yönleri ile tebarüz eder. Hocaların Hocası Mehmet Fuat Köprülü'nün en bilinen talebelerinden olan Orhan Şaik Gökyay da münekkidliği ve titizliği ile öne çıkar. ◾ Hayatı boyunca talebe yetiştiren ve onları iyi tarafa yönlendirmeye çalışan Gökyay, Cumhuriyet dönemi öğretmenleri arasında yetmiş sene çalışan nadir isimlerdendir. Ömer Hayyam Rubaileri'nin Harvard nüshası ◾ 1902 - 1994 yılları arasında yaşayan Orhan Şaik Gökyay, 70 sene öğretmenlik yaparak imkansız görünen bir işe imza atar. Hayatı boyunca daimi olarak öğretmek çabası içinde olan Gökyay, bu hususiyeti sebebiyle öğrencileri arasında büyük bir sevgi ve şöhrete kavuşur. ◾ Darülfunun'da hocası olan Fuad Köprülü'den ziyadesiyle etkilenen Orhan Şaik, hocasının yönlendirmeleri ile yabancı diller öğrenmeye başlamış ve farklı alanlarda kendisini yetiştirerek ilim vadisine adım atar. Fuat Sezgin'den ilham veren alıntılar ◾ Uzun yıllar boyunca Anadolu'nun muhtelif illerinde öğretmenlik yapan Gökyay, İstanbul'a gelmesi ile beraber Marmara Üniversitesi, Mimar Sinan Üniversitesi'nde öğretim görevliliği kadrosunda bulunur. ◾ Hayatı boyunca eğitimin içinde olan Gökyay, öğrencileri ile irtibatını sıkı tutarak kendisinden sonraki kuşakların gözünde efsaneleşir. Modern çağdan çıkış mümkün mü? ◾ Hayatını telif, tercüme ve bilhassa Dede Korkut ve Katip Çelebi ikilisine vakfeden Orhan Şaik, her türlü muhalefete ve engellemeye rağmen çalışmaları ile adeta dipsiz bir kuyuyu temizledi. ◾ Eleştiri sahasına dair kaleme aldığı metinlerle hem ilmi hem de edebi metinlerin nasıl olması gerektiğine temas eden Hoca, bu vesile ile dönemin akademik yazı diline de etki etti. Cemil Meriç'in ilk yazısı: Geç Kalmış Bir Musahabe Orhan Şaik Gökyay'ın edebi yönü ◾ Türkçe'ye en ince detayına kadar hakim olan Gökyay, bilhassa eski yazıya ve divan edebiyatına hakimdi. Batı ve Doğu'yu ileri derecede bilmesi onu çağdaşlarından daha ileri bir noktaya taşıdı. ◾ Almanca, İngilizce, Fransızca, Arapça ve Farsça dillerini bilir, bu dillerde araştırmalar yaparak kendi metnini beş ayrı ırmaktan beslerdi. Gönül coğrafyamız Orhan Şaik Gökyay'ın eserleri ◾ Dede Korkut ◾ Dedem Korkudun Kitabı ◾ Katip Çelebi'den seçmeler ◾ Mizanü'l Hak (edisyon, yayına hazırlama) ◾ Tuhfetül kibar (edisyon, yayına hazırlama) Sultan II. Abdülhamid'in saklı mirası ◾ Tokatlı Molla Lütfi'nin Harnamesi (edisyon, yayına hazırlama) ◾ Kabusname (edisyon, yayına hazırlama) ◾ Eşkal-i Zaman (edisyon, yayına hazırlama) ◾ Mevaidün nefais (edisyon, yayına hazırlama) ◾ Ferah Cerbe Fetihnamesi (edisyon, yayına hazırlama) Kağıttan ırmağa: Medeniyetimiz ◾ Duçentname ◾ Destursuz Bağa Girenler ◾ Seçme Makaleler ◾ İslam Devletleri ve Milletleri Tarihi (çeviri) ◾ Ankara Devlet Konservatuvarı Tarihçesi ◾ Bu Vatan Kimin (şiir) Ekrem Hakkı Ayverdi'nin 'Osmanlı Mimarisi' eserinden alıntılar Orhan Şaik Gökyay'ın ödülleri ➡ 1981 Kültür ve Turizm Bakanlığı, 'Türk Kültür ve Sanatı Hizmet Ödülü' ➡ 1988 Türk Yazarlar Birliği, 'Türk Kültürüne Hizmet Ödülü' ➡ 1982 Ankara Folklor Araştırmaları Kurumu, 'İhsan Hınçer Türk Folklorüne Hizmet Ödülü' Ömer Hayyam Rubaileri'nin Harvard nüshası ◾ Türk ilmi ve edebi tarihine çalışmaları, kişiliği ve karakteri sebebiyle adını altın harflerle yazdıran Orhan Şaik, her vasfından evvel bir muallim idi. Hayatını talebe yetiştirmeye adayan Gökyay, arkasında yetiştirdiği nesiller bıraktı. ◾ Akademi'ye intisabı kabul görmeyen Gökyay, liselerde verdiği dersler ile hem birbirine bağlı nesiller yetiştirdi hem de çalışma alanı için bir nebze rahat bir ortama ermiş oldu. Fuat Sezgin'den ilham veren alıntılar Orhan Şaik Gökyay ve Mehmet Fuad Köprülü ◾ '1920'lerin son yılları… Yüksek Muallim Mektebi'nden dört talebe, ileride dizinin dibinde çalışmayı da hesaba katarak, şöhreti genç yaşta âfakı tutmuş Fuat Köprülü'nün Darülfünûn'daki odasına gidiyorlar: Abdülbaki Gölpınarlı, Pertev Naili Boratav, Ziya Karamuk, Orhan Şaik Gökyay. Hangi dili bildiklerini soruyor üstat. Kimi İngilizce, kimi Fransızca diyor. Orhan Şaik hocanın bildiği herhangi bir yabancı dil yok ama menfi cevap verirse reddedilir korkusuyla 'Almanca' diyor… Bir ay sonra herkese tercüme etmek üzere beyan ettiği yabancı dilden bir makale. Orhan Şaik Bey'e de Schacht'ın fıkıhla ilgili Almanca bir makalesi isabet ediyor. (Orhan Şaik der ki): 'Almancayı ve müellifin adını bilmediğim bir tarafa, fıkhı da bilmiyorum! Yollara düştüm, gecemi gündüzüme kattım; hocalara sordum, sözlüklere baktım, makaleyi tercüme ederek teslim ettim. Modern çağdan çıkış mümkün mü? ◾ İki ay sonra yine tercüme edilmek üzere Almanca bir makale vermesinden anladım ki, hoca tercümemi beğenmiş! Almancayı öğrenmeye öyle başladım. Sonra Ahmed Paşa Divanı, sonra Kutubname. İkisi de yazma. Tez olarak bir Arap şairinin divanını çalıştım. İsmail Saib (Sencer) Efendi'ye, Şerafettin Yaltkaya'ya taşınıp durdum. Arapçayı da böyle öğrenmeye başladım. Diğer arkadaşlarım da öyle. Bizi böyle yetiştirdi. Sonradan bazı sözler çıktı: Köprülü talebelerini istismar etti, onları çalıştırdı, kendi adıyla kitap yazdı filan. Çocuklar, ben onun istismar ettiklerinden, yani yetiştirdiklerinden biriyim. Keşke daha çok istismar etseydi… Köprülü'nün eserleri arasında, kütüphanesinin görünmez bir köşesinde ben de varım. Daha açık, herkesin anlayacağı şekilde söyleyeyim: Ben onun eserlerinden biriyim.' Orhan Şaik Gökyay - Bu Vatan Kimin Bu vatan toprağın kara bağrında Ardına bakmadan yollara düşen, Tarihin dilinden düşmez bu destan,