Divanu Lugati't-Türk'te en çok geçen kelimeler

KAMGI 🔸 Divanu Lugati't-Türk'te en çok geçen kelimelerden biri kamgı sözcüğüdür. Bu kelime, 'eğri ve bükülmüş şeylere' verilen isimdir. TAMGA 🔸 Tamga kelimesi, eski Türklerde Hakanların yani önderlerin damgasına verilen isimdir. ➡ Tamga Suwı taşra çıkıp tagıg öter / Artuçları tegre önüp tizgin yeter ➡ Bu su kolu dağa nüfuz eder. Ardıçlar da sanki at dizgini gibi sıra sıra etrafında bitmişler. ÇIGRI 🔸 Divanu Lugati't-Türk'te yer alan çıgrı kelimesi, 'değirmen, su değirmeni vb. şeylerin çarkı' manasına gelmektedir. BİLGE 🔸 Divanu Lugati't-Türk'te yer alan bilge sözcüğü, 'alim, bilge kişi' manasına gelmektedir. ➡ Bilge erig edgü tutup sözin işit / Erdemini ögrenipen ışka süre ➡ Alim, akıllı ve bilge kişiyi iyi tut ve sözünü dinle. Onda bulunan edep ve erdemi öğren ve öğrendiklerini kullan. TALKU 🔸 Talku kelimesi, 'burulup yuvarlak hale getirilen şeyler' manasına gelir. Burulmuş ipe de talku yışıg denir. ÇEÇEK 🔸 Çeçek sözcüğü, Eski Türkçede çiçek manasına gelmektedir. ➡ Tegme çeçek ügüldi / Bukuklanıp bögüldi ➡ Çiçekler toplandı. Sanki çiçeklerin tomurcukları kaburga gibi iç içe geçerek düğüm oldu. BATRAK 🔸 Divanu Lugati't-Türk'te yer alan batrak sözcüğü, 'ucunda ipek parçası bulunan sırık' anlamına gelir. TÖRKÜN 🔸 Törkün, 'aşiretin toplandığı yer; anne, babanın evi' manasına gelir. Kız törkünke keldi. Anlamı, kız baba evine geldi. ➡ Kelse apan terlenim / Etilge met törkünim ➡ Eğer hakan gelirse aşiretim düzelir. Aşiretimin evleri de yıkılmaz. YATGAK 🔸 Yatgak, 'hükümdarın, kalenin kısacası şehrin tamamının muhafızı' manasına gelen bir kelimedir. TUMLUG 🔸 Tumlug, 'soğuk ve soğuk olan' manasına gelmektedir. ➡ Tumlıg kelip kapsadı / Kutlug yayıg tepsedi ➡ Soğuk geldi ve dünyayı kapladı, mübarek yazı kıskandı. YÜDRÜK 🔸 Yüdrük, 'üzerine eşya ve elbise konulan sedir' manasında kullanılan sözcüktür. YAWLAK 🔸 Yawlak sözcüğü, 'her şeyin en şiddetlisi' manasındadır. Yawlak katıg yıgaç yani çok sert odun(ateş) demektir. ➡ Külse kişi yüzine krklüg yüzin körüngil / Yawkak küdez tılınnı edgü sawıg tilengil ➡ Bir adam senin yüzüne gülerse sen de onu güzel bir yüzle karşıla; dilini sıkı tut; konuşmada ve açıklamada güzel söz ara. SUVUK 🔸 Divanu Lugati't-Türk'te yer alan suvuk sözcüğü, 'herhangi bir yumuşak sıvının' adıdır. SANDUVAÇ 🔸 Divanu Lugati't-Türk'te yer alan sanduvaç sözcüğü, bülbül manasına gelmektedir. ➡ Senden kaçar sondılaç / Mende tınar kargıla / Tatlıg öter sanduvaç ➡ Kuş senden kaçar, Kırlangıç vb. kuşlar ben de mesken tutar. Bülbül öterek nağmeleriyle coşku yayar. TADU 🔸 Divanu Lugati't-Türk'te yer alan tadu sözcüğü, 'insanın tabiatı, huyu' manasında kullanıla kelimedir. KARA 🔸 Kara, Eski Türkçede 'siyah' manasına gelir. ➡ Birmiş senin bil yalnuk tapar karınka / Kalmış tawar adınnın kirse kara orunka ➡ Sana verilen ve yediğin bil ki senindir. Zaten insan karnına hizmet eder. Terkettiği mal da, insan kabre girince başkasının olur. Aslı, 'karanlık yer' anlamında kara orun'dur. MENGÜ 🔸 Mengü kelimesi, 'ebedi olan şey ve ebedi oluşu' anlamında kullanılır. YALNUK 🔸 Yalnuk kelimesi, 'insan' demektir. ➡ Yagı erür yalnukun neni taşar / Bilig eri yagısın nelük sewer ➡ İnsanoğlunun malı kendisine düşmandır. Akıl sahibi bir insan düşmanını niçin sever ki? BUXSI 🔸 Buxsı, eski Türk dönemlerinde var olan bir yiyecek adı. Buğday kaynatılır; Bademle birlikte bir küp içine konulur; üzerine süt, bal ve kepekten yapılan bir karışım dökülür; ekşimesi için bekletilir. Taneleri yenir, suyu içilir. AJUN 🔸 Ajun, 'dünya' manasına gelen bir kelimedir. ➡ Togup takı kalmadı mengü eren / Ajun küni yulduzı tutçı togar ➡ Doğan, sonsuza kadar yaşamamıştır. Dünyanın güneş ve yıldızları ise her zaman doğar ve yıpranmazlar.