Dünya tarihine damgasını vuran 10 tiyatro oyunu

🔹 Tiyatro ya da tiyatroya dair herhangi bir şey konuşurken, yazarken onun adı bir yerlerde mutlaka geçer. Evet, o kişi tabi ki William Shakespeare. Oyunlarıyla, şiirleriyle tüm dünya edebiyat tarihine damgasını vuran figürlerden biridir. 🔹 Hem edebiyat tarihi hem de tiyatro alanında şöhreti tüm dünyaya yayılmış, gelmiş geçmiş en büyük tiyatro yazarıdır dersek yanlış söylemiş olmayız. Bu listeye onun pek çok oyununu almak mümkün olsaydı kuşkusuz listeyi sadece onun eserleriyle bile doldurmak hiç de zor olmayacaktı. Tiyatro terimleri sözlüğü Konu ● Aşk, düşmanlığın ve trajedinin klasikleşmiş en güzel örneğidir. Bu eserin dünyada yankısı son derece hayranlıkla karşılanmıştır. Genç aşıkların hikayesi evrensel bir tema haline gelmiştir. ● İki genç aşığın, düşman iki aile olan Montague'lar ile Capulet'ler arasındaki anlaşmazlık ve düşmanlığın gölgesinde yaşadıkları aşkı anlatır. Ailelerinin düşmanlığı yüzünden uzun bir süre gizlice buluşmak zorunda kalan Romeo ve Juliet gizlice evlenirler. Ancak bu durum trajik ve bir o kadar da talihsiz bir sona yol açacaktır. 'To be or not to be' 🔹 'Olmak ya da olmamak. İşte bütün mesele bu!' dillere pelesenk olmuş bu ünlü söz Hamlet'in ağzından çıkar. İhanet, intikam ve trajedinin karmaşık örgüsünün içinde bir prensin hikayesi anlatılır. 🔹 Hamlet, dünyada en çok oynanan ve her dönemde yeniden ve farklı dramaturjilerle yorumlanan klasik bir eser olarak yaşamını sürdürür. Konu ● Hikayesi Danimarka'da geçen, Prens Hamlet'in babası öldükten sonra yeni kral olarak tahta geçen ve annesiyle evlenen amcası Claudius'tan intikam almasını konu edinir. Aile içi mücadeleler, iktidar karmaşasının yanında bir de komşusu Norveç ile olan çekişmeler eserin ana temasını oluşturur. 🔹 İspanyol romancı Miguel de Cervantes'in en büyük eseridir. Don Kişot, modern Batı romanının ilk örneği olarak kabul edilir. 🔹 İspanyol edebiyatında roman geleneğinin başlamasına öncü olmuş olan Cervantes, birçok tiyatro eseri de kaleme almış olmasına rağmen hepsi Don Kişot gibi bir eserin gölgesinde kalmıştır. Osmanlı'nın ilk tiyatro mektebi: Darülbedayi Konu ● Eser, soylu bir asilzadenin akıl sağlığını yitirip kendini şövalye sanarak maceralara atılmasını ironik bir şekilde anlatır. Don Kişot, takıntılı derecede çok kitap okuyan, bu okumalardan sonra 'deliren' biridir. Okuduğu şövalye romanlarından sonra şövalyeliğe özenir. Aile yadigarı kılıcını ve zırhını alarak yollara düşer. Bu yolculukta, vali yapma vaadiyle kandırdığı silahtarı olarak Panza'yı yanına alır. ● Don Kişot (Alonso Quijano) soylu bir aristokrattır. Sanchjo Panza ise Don Kişot'un yaveridir. Rosinante, Don Kişot'un atıdır. Oyundaki bir diğer karakterse Don Kişot'un sevdiği kız olan Dulcinea'dır. ● Don Kişot, bir yönüyle de hiciv metnidir. Eserde, eski dönem Şövalyelik romanlarını eleştirerek aslında bu romanların sahtekarlıklar dolu, haksız bir kahramanlık metinleri olarak yerer. 🔹 Nobel ödüllü yazar Samuel Beckett'in dünyaca ünlü eseridir. 1948 yılında ilk olarak Paris'te sahnelenmiş, ardından da tüm dünyada oynanan klasik bir eser haline gelmiştir. 🔹 Absürd Tiyatro akımı denilince dünyada ilk akla gelen kişi olan Samuel Beckett, Godot'yu Beklerken ile uluslararası üne kavuşmuştur. Konu ● Varoluş sancıları çeken iki kahramanın iletişim çabası ve çaresizlikleri eserde anlatılır. Kitabın yazıldığı dönemde, İkinci Dünya Savaşı'ndan yeni çıkılmış ve insanlık değerleri yok olmuşturr. Beckett, savaşın oluşturduğu psikolojik ve sosyal tahribatın en temelde, insanlar arasındaki uyumu sağlayan 'iletişim' kavramını nasıl sekteye uğrattığını imgelerle gözler önüne serer. ● Samuel Beckett, bir anlamda iletişimsizliğin tiyatrosudur. Godot'u Beklerken'i ve dolayısıyla Samuel Beckett'i anlama yolunda Prof. Dr. Ayşegül Yüksel'in tespiti önemlidir: 'Beckett, geçmiş değerlerle ilişkisini koparmış, geleceğin değerlerini yaratamayan, bir yandan içinde yaşadığı ve anlayamadığı dünyanın karmaşası içinde edilgen bir konuma itilmiş, bir yandan da hem 'dünya' denen toplumsal olgunun vazgeçilmez 'varlığı' olmanın hem de 'yeryüzü'ndeki tüm yaratıklar gibi 'ölüm'e yazgılı oluşunun ikilemini sonsuz bir tedirginlik içinde yaşayan insan adına dile getirilmiş amansız bir başkaldırının yazarıdır.' (1992, s. 14-15) *Alıntı: 'Samuel Beckett Tiyatrosu' Prof.Dr. Ayşegül Yüksel 🔹 Dünya edebiyatına birçok klasik eser bırakmış olan Rusların dünyaca bilinen yazarı Antov Çehov'un en ünlü oyunudur. 1904 yılında yazılan eser ilk kez Moskova Devlet Tiyatrosu'nda sahnelenmiştir. Oyunun yönetmenliği ise tiyatro dünyasına yön vermiş çok önemli bir tiyatro oyuncusu ve yönetmeni olan Konstantin Stanislavski yapmıştır. 🔹 20. yüzyılın başlarında Rusya'da sanayileşmenin etkisiyle işçi sınıfıyla parayı elinde bulunduran sınıf arasındaki fark her zamankinden daha fazla olmaya başlamıştı. Vişne Bahçesi, işçi sınıfının sahnede temsil edilmesi bakımından önemli bir eserdir. Türkiye'nin antik mirasları: Keşfedilmeyi bekleyen kentler Konu ● Rusya'da 19. yüzyıl sonlarıyla 20. yüzyılda yaşanan toplumsal değişimin insanlar üzerindeki etkilerini anlatır. Oyunda, ipotek borcuna karşılık vişne bahçesi de olmak üzere tüm aile mülklerini satışa çıkaran aristokrat bir ailenin mallarının satılmasıyla gelen değişimleri konu edinir. ● Rusya'da gerçekleşen toplumsal ve köklü değişimlere Rus yazar ve aydınları her zaman eserleriyle yön veren etmenlerin başında gelmiştir. Anton Çehov, Vişne Bahçesi'ni yazdığı bu dönem de Rusya'nın bir dönüşüm içinde olduğu zamandır. 🔹 Nikolay Vasilyeviç Gogol'un 1842 senesinde yazdığı bir eserdir. Burun ve Palto adındaki diğer iki bölümün de içinde olduğu üç öykülü bir eserdir. 🔹 Tek perdelik bir oyun olarak segilendiğinde 3 hikaye de iç içe geçer. Ölü Canlar ile Rusya'nın çöküşüne odaklanan, Müfettiş adlı oyunu ile Rus bürokrasisini hicveden Gogol, eserleriyle edebiyat dünyasına yön veren yazarlardan olmuştur. Konu ● Yazarın, hayata tutunmaya çalışan küçük bir devlet memurunun hayatına odaklandığı Bir Delinin Hatıra Defteri'nde ana karakter Popriçin'in deliliğe uzanan sürecini konu edinir. Memuriyeti süresince tekdüze bir hayat süren Popriçin, sıkıcı bir hayatın içerisindedir. Üstelik, hayatındaki bu sancıların üstüne bir de müdürünün kızına aşık olmuştur. ● Oyunda, Rus bürokrasisinin ve sistemin baskıcılığına boyun eğmemek için direnen Popriçin'in kendini İspanya Kralı sanmasına kadar giden deliliği, bir akıl hastanesinde son bulur. 🔹 Amerikalı yazar Arthur Miller'ın önemli eserlerinden biridir. Artur Miller, Satıcının Ölümü (Death of Salesman) adlı bu oyunuyla Pulitzer Ödülü'nü kazandırmıştır. Savaşa sinemadan bakmak: II. Dünya Savaşı'nı en iyi anlatan 10 film Konu ● Eser, yaşlı bir satıcı olan Willy Loman'ın, kapitalist düzende ayakta kalmak ve ailesini korumak adına mücadele etmesini konu edinir. ● II. Dünya Savaşı sonrasında tüm dünyada olduğu gibi Amerika'da da bu ekonomik buhran nasibini alır. Kapitalizmin merkezinde yaşayan 'küçük insanlar' herkesten daha fazla mücadele etmek zorunda kalacaktır. İşte Willy Loman, bu eserde tam da bunu yapar. Amerikan rüyası gerçekçi ve acımasız bir şekilde Loman ailesinin üzerine çöker. Willy Loman, bu korkunç düzende ailesini korumak için kendi yaşamını feda edecektir. 🔹 Antik Yunan tragedya yazarı Sofokles tarafından yazılmıştır. Bu eser, Antik Yunan trajedisinin önemli bir başyapıtıdır. Bir kadın baş kahramanı olan Antigone, Oidipus'un 4 çocuğundan biridir. 🔹 Dünyada hala en çok oynanan antik bir klasik olan Antigone, özellikle tiyatroda en çok tiradi oynanan oyunun kadın karakteridir. Konu ● Oidipus'un kızı Antigone'un hikayesi anlatılır. Antigone, abisi Eteokles'in savaşta öldürülmesinin ardından cenazesinin törenle gömülmesini ister. Amcası Kral Kreon ise bu töreni istemez ve cesedin gömülmemesini yönünde emir verir. ● Antigone, ahlaki değerleri ve ailesine olan bağlılığı nedeniyle Kral Kreon'a karşı gelir. Antigone, ahlaki çatışma ve otoriteye karşı gelme bakımından tarihteki ilk kadın direnişinin sembollerinden biri olarak kabul edilir. 🔹 Fransız yazar Molière tarafından 1668 yılında yazılan bir komedi oyunudur. 17. yüzyılda Fransız ve dünya edebiyatının önemli eserlerinden olan klasik bir eserdir. 🔹 Komedi türünün dünyada en önemli yazarlarından biridir Moliere'in tüm dünyada en çok sahnenen oyunlardan biri olan Cimri, Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Dönemi'ne tekabül eden dönemde Türkçe'ye tercüme edilmiştir. Eserin Türkçe'ye tercümesi Ahmet Vefik Paşa tarafından yapılmıştır. Savaşa sinemadan bakmak: I. Dünya Savaşı'nı en iyi anlatan 7 film Konu ● Eser kaleme alındığı dönem, Paris'teki bencillik, para hırsı ve çıkar ilişkilerine dair komik bir tasvir sunar. Oyunun baş karakteri Harpagon'dur. Bu karakter aşırı cimri bir adamdır ve paraya olan takıntısı nedeniyle çevresindekilere ve ailesine karşı çıkarcı davranışları vardır. ● Oğlu Cleante ve kızı Elise'yi varlıklı kişilerle evlendirmeye niyetli olan Harpagon, bu düşüncesinin etrafında hareket eder. Diğer taraftan kızı Elise, babasının yardımcısı Valere'yi, oğlu Cleante ise maddi zorluklar çeken Mariane'yı sevmektedir. ● Moliere eserde, Paris burjuvazisinin insani değerleri hiçe sayarak para hırsını ve arzularını her şeyin önüne koyanları açık açık hicveder. 🔹 Johann Wolfgang von Goethe'nin (1749 - 1832) arasında yazdığı ve Magnum Opus'u olan eseridir. Faust, Goethe'nin bütün eserlerinin bir birleşimidir. 🔹 Faust, edebiyatın yanı sıra felsefe ve doğa bilimleri alanında da eserler veren çok yönlü, döneminin gerçek bir entelektüelidir. Magnum Opus ne demek? Latince'de 'büyük iş' anlamına gelir. Bir sanatçının en önemli ya da en bilinen yapıtına verilen eserdir.