Edebiyatımızda "dedim-dedi" geleneğini yaşatmış ozanlar...
Gelenek, geçmiş ile gelecek arasına kurulan köprüdür. Aşık edebiyatı da bu köprülerden birisidir. Bu köprünün ayaklarından biri olan dedim-dedi geleneği ise halk şiirinde yaygın olarak kullanılan bir biçim olup, karşılıklı söyleşme anlamına gelir. Asırlık edebiyat yolculuğuna baktığımızda halk, sevincinde, üzüntüsünde, düğününde, töreninde gezici aşıkları ve şairleri dinler, onlarla vakitlerini dolu dolu geçirirlerdi. Edebiyatımızda "dedim-dedi" geleneğini yaşatmış ozanları sizler için derledik.
Aşık edebiyatı nedir?
İslamiyet öncesi sözlü edebiyat geleneğinin bir devamı olan, herhangi bir kesintiye uğramadan Anadolu'da 12. yüzyıldan başlayarak gelişip yeni bir sentezle varlığını koruyan, temsilcilerinin adları ve yaşadıkları çağlar belli olan âşıkların oluşturduğu bir edebiyattır.
Âşık edebiyatı, halk diliyle ve hece vezniyle meydana getirilen, saz eşliğinde söylenen şiirlerden oluşan geleneksel Türk edebiyatının adıdır. Anonim ürünlerin dışında kalan şiirlerin (koşma, destan, semâî, kalenderî vb.) oluşturduğu toplam, böyle adlandırılır. Kimi âşıkların başından geçen ve yaygınlaşıp ünlenen hikâyeler de âşık edebiyatı içinde incelenir.
"Saz şairi, halk şairi, çöğür şairi, ozan, halk ozanı, sazlı ozan, Hak âşığı, Hak şairi, halk âşığı, badeli âşık, meydan şairi, kalem şairi" gibi değişik adlandırmalarla karşımıza çıkan âşık; sergiledikleri icralarda geçmişle kurulan ilişkiye bağlı olarak sadece hatırlama figürü özelliğine sahip imgeler sunmakla kalmazlar, aynı zamanda kültürel uygulamalar sürecinde de fiili olarak bir şeyler ortaya koymuş olurlar.