En az bilinen 50 kelime

TECESSÜS ◾ Belli etmeden kendini ilgilendirmeyen şeyleri öğrenmeye çalışma. 'Aydın olmak için önce insan olmak lazım. İnsan mukaddesi olandır. İnsan hulaşmaz, konuşur, mâruz kalmaz, seçer. Aydın, kendi kafasıyla düşünen, kendi gönlüyle hisseden kişi. Aydını yapan: uyanık bir şuur, tetikte bir dikkat ve hakikatin bütününü kucaklamaya çalışan bir tecessüs.' Cemil Meriç Güzel Kelimeler Tanzimi ÇUL ÇÜRÜTEN ◾ Kaygısı olmayan, rahat kişi. SAFDERUN ◾ Saf, temiz kalpli, kolayca aldatılabilen. 'Ben bir maskara değilim ama, bir safderun olduğum, bir koca çocuk olduğum muhakkaktır. Bundan bir türlü kurtulamıyorum. Feleğin nice cevr, nice aldanışlar, nice hayal ve umut kırılışları beni pişirmeye yetmedi. Hala, ne çocukça sevinçlerim, ne boş hayallerim, gönlümün ne safça akışları var.' Yakup Kadri Karaosmanoğlu MÜBREM ◾ Vazgeçilmez olan, acele yapılması lüzumlu bulunan. GİRİFT ◾ Birbirinin içine girerek çözülemeyecek biçimde karışmış olan, iç içe geçmiş çapraşık. 'Tesadüflerin kim bilir nasıl ve nereden idâre edilen son derece girift ve içinden çıkılmaz bir riyaziyesi vardır.' Necip Fazıl Kısakürek ZEYREK ◾ Uyanık, akıllı, güçlü hafızalı kişi. 7 Kelime 7 Şiir BERCESTE ◾ Edebiyatta öz, güzel, latif, ince anlamlı, kolayca hatırlanan, yapısı sağlam dize ya da beyittir. GÜZEŞTE ◾ Zaman bakımından geçmiş, geride kalmış. PAYİDAR ◾ Kalıcı, sağlam, sürekli, devamlı. 'Milletlerin payidar olmasında en büyük amilin, milli benlik manzumesine hiçbir taviz kırıntısı sokmaksızın sımsıkı sadakat olduğunun ispatını ihtiyar tarih yapmıştır...' Akif İnan BANIM ◾ Yağlı, salçalı ve sulu yemek. Fikriyat Sözlük'ten Az Bilinen 40 Kelime PESTENKERANİ ◾ İpe sapa gelmez, değersiz, önemsiz, uydurma, saçma söz. 'Biricik fârikaları, münevverlik ve okumuşluk yaftası altında salâh kabul etmez bir enayilik ve cahilliktir. Fakat sayıları günden güne çoğalan bu tip insanların, pestenkeranî bir açıkgözlülükle bir gün İslâmiyet himayeciliğine geçmeleri ve kendileri gibi 'fasl-ı müşterek' noktasında oturanları, avlamaya yeltenmeleri daima mümkündür.' Necip Fazıl Kısakürek EŞBAH ◾ Şen şakrak, girişken kişi. EHVENİŞER ◾ Kötülerin arasında daha iyisi. 'Yüksek yaratıcılık ve estetik değer içeren hiçbir yapıt yalnızca bir eksikliği, olumsuzluğu gidermek için onun yerine konulan bir ehvenişer olamaz. O, yokluktan olduğu kadar varlıktan da oluşan apayrı bir varoluş halidir.' Şükrü Erbaş FICITMAK ◾ Sinirlenerek herhangi bir eşyayı atabildiği en uzak noktaya atmak. 5 Sözcük 5 Alıntı FEVKALBEŞER ◾ Üstün nitelikli insan. 'Canı sıkılan bu fevkalbeşer ihtiyar ve yaramaz çocuğa her gün yeni bir oyuncak lazımdır. Bu oyuncak ne olabilir? İnsan kalbi...' Peyami Safa AYSAR ◾ Ay'ın etkisiyle huyunun değiştiği sanılan kimse. CANHIRAŞ ◾ Tüyler ürpertecek denli korkunç, yürek parçalayan acı. 'Hayat canhıraş bir telaş yumağına dönerken Anlatılacak ne çok hikaye kalıyor geride Kelimelerse tutukluk yapan bir silah kadar mahcup.' Ahmet Telli ABİS ◾ Deniz ve okyanuslarda güneş ışığının ulaşamadığı en derin kısım. KITİPİYOZ ◾ Değersiz, bayağı, kötü. '-Hayalperest olmayın. Ayağınız yer tutmaz, sallanırsınız. Fakat hayalleriniz geniş olsun. Geniş düşünün. Büyük düşünün. Size gösterilen hedefleri zihninizle aşın. Nedir gösterilen hedefler? Mesela diploma. Mesela yaklaşan bir imtihanın başarılması. Falan dersin bellenmesi, hazmedilmesi, belki de hazmedilmesinden çok o dersten iyi not alınması. Kötü, küçük, yozlaştırıcı hedefler bunlar. Böyle kıtıpiyoz hedefler olduğu için de daracık odalarda at yarışı yaptıran jokeyler (biniciler) gibi koşamamak, hırslanmak, buhrana kapılmak, bıkmak ve yorulmak var.' Cahit Zarifoğlu ŞEKERRENK ◾ Araya soğukluk girmiş, bozulmuş dostluğa denir. Sıkça Karıştırılan Kelimeler SARFINAZAR ◾ Bir yana bırakılsa da, hesaba katılmasa da, vazgeçilse de. 'Mektep, gençlik için daima ehemmiyetlidir. Her şeyden sarfınazar o yaşlarda ömrün en azaplı meselesi olan 'Ne olacağım?' sualini geciktirir.' Ahmet Hamdi Tanpınar MUNİS ◾ Cana yakın, sevimli, uysal. BABAYANİ ◾ Dış görünüşe ve gösterişe önem vermeyen, görmüş geçirmiş, babacan insanlar için kullanılan bir sıfattır. 'Her şeyde babayani bir derbederlik, bir kendini koyvermişlik...' Kemal Tahir MUAYEDE ◾ Bayramlaşma, birbirinin bayramını kutlama. MERDÜMGİRİZ ◾ Kalabalık ortamdan hoşlanmayıp, toplumdan kaçan, insanlar arasına karışmaktan çekinen kimse. 'Herkes için pek doğal olan şeyler benim için başka bir şekil alıyordu. Bu haller yüzünden aşkta da geçimde de bedbahttım. Galiba merdümgiriz olmuştum.' Filibeli Ahmed Hilmi AYSAR ◾ Ay'ın etkisiyle huyunun değiştiği sanılan kimse. Türkçe'de Az Bilinen 33 Kelime VAVEYLE ◾ Çığlık, yaygara, feryat. 'Güneş batıyor, martılar haykırıyor, karabataklar sudan çıkmış, ıslak kanatlarını kaldırabilmek için deli gibi çırpınıyorlar. Ayıbalığı yeniden büyük bir nefesle çıkıyor, büyük bir nefesle tekrar dalıyor. Martılar geliyor, karabataklar gidiyor. Akşam büyük bir vaveyla içinde vahşi, kırmızı dalgalar esmer kayaları dövüyor.' Sait Faik Abasıyanık ZEVAHİR ◾ Bir kişinin veya bir eşyanın dışarıdan görülen dış yüzü. NAMÜTEHANİ ◾ Ucu bucağı olmayan, sonsuz, sınırsız. 'Namütenahi şekillerde yaşayacaksın delikanlı ve namütenahi zamanlarda yaşayacaksın. Yalnız şimdiki hayatından bunun ufak bir farkı olacak: o zaman yaşadığını bilmeyeceksin, sende mevcudiyetinin şuuru olmayacak… Fakat ne ehemmiyeti var? Esas mesele yaşadığını bilmek değil yaşamaktır.' Sabahattin Ali GUPSE ◾ Gönülden olan, candan, sevecen. Eski Türkçeden Anadolu Ağızlarına Geçen Kelimeler SÜVEYDA ◾ Kalbin ortasındaki gizli günahların saklı olduğu sanılan siyah beneğe, karalığa denir. 'Burası kalbinin en değerli yeridir. Burada siyah bir nokta vardır. Canın canı, sevenin cananı buradadır. O nokta, yoğun bir damla kandan ibarettir. Adına 'süveyda' yahut 'sevda' derler. Siyaha çalan rengi yüzündendir bu isim. Çünkü sevda, kara talih içinde, o kara kan damlasında büyür. Bütün tecelli denizleri, bütün aşk fırtınaları, işte o bir damla kanda dalgalanıp çırpınır. Aşırı sevgi bu damlayı tahrip edip dağıtırsa, parçaları bütün vücuda dağılır. Aşk, işte bu dağılmanın adıdır ve o dağılırsa aşık artık ne yaptığını bilmez olur.' İskender Pala HİSSİKABLELVUKU ◾ Olacakları önceden hissetmek, tahmin etmek. MEYUS ◾ Karamsar, umutsuz, mutsuz. 'Fakat en çok beni meyus eden nedir, biliyor musunuz? İngilizler ferah içinde, biz değiliz. Onlar sağlam, iklime göre yapılmış esvaplarıyla, her gün tam yem alan güzel atlarıyla, lüzumsuz ölümler için ön saflara atılmış müstemlekat askerleriyle geliyorlar. Biz bazen kış, bazen yaz esvabı giyiyoruz. Atlarımız zayıf, adedimiz az ve her ölen neferi yüreğimizden veriyoruz. Ölen, eskiyen, yırtılan her şey, canımızdan, memleketimizden bir şey...' Falih Rıfkı Atay BİLMUKABELE ◾ Karşılık olarak. Türkçe'de Telaffuzu Zor 50 Kelime SİRAYET ◾ Dağılma, geçme, yayılma. 'Her hastalık evvela ruhta başlayıp sonra vücuda sirayet etmiş bir isyandır.' Peyami Safa TEVEKKELİ ◾ Boş yere, boşuna, amaçsız, nedensiz, rastgele. NAZENİN ◾ Şımarık, nazlı yetiştirilmiş kimse. 'Şair, 'Kapanmaz yağmurun açtığı yaralar çocuklarda,' diyor. İnanmış bir adamın nefesi değdiğinde, kapanır savaşın açtığı yaralar çocuklarda. Yerinde bir gül büyür. Kokusunu o nazenin, o içli çocukların rüyalarına bir ninni halinde salarak...' Kemal Sayar ŞİKEMPERVER ◾ Boğazına düşkün. MEYMENET ◾ İyi özellik, iyi nitelik. 'Meymenet sokağı'nın tadını hep bilirim ama gidemem Oturur dosya düzenlerim akşama kadar Daracık boş zamanlarımda durup sokakları düşünürüm Deniz kıyılarına inen ufak tefek sokakları' Turgut Uyar EHLİKEYF ◾ Rahatına, keyfine çok düşkün kişi. Az Bilinen 20 Nostaljik Cümle HODBİN ◾ Yalnız kendini düşünen, kendi çıkarlarını herkesinkinden üstün tutan kişi. 'Sevimsiz, huysuz, geçimsiz, hodbin, her girdiği yerde bir yığın insanı kendine düşman eden, insanlar içinde küçük bir akrep gibi, sağa sola kuyruğunu çarpa çarpa dolaşan...' Ahmet Hamdi Tanpınar PERESTİŞ ◾ Delicesine sevmek. MÜŞKÜLPESENT ◾ Çok dikkat ve özenle davranan veya böyle davranılmasını isteyen kimse. 'İnsan iyi kitaplara kavuştuktan sonra , alelade kimselerin sözlerine karşı müşkülpesent davranır oluyor.' Abdülhak Şinasi Hisar PİRAYE ◾ Zinet, süs. Seyahatlerde En Çok İşinize Yarayacak 60 İngilizce Kelime KADİRŞİNAS ◾ Değerbilir, iyilikbilir. 'Yolumun her durağında, yürüdüğüm mesafenin, göze aldığım mesafe yanında kısa kaldığını anlayacak bir hazırlığım vardı. Bu hazırlığı da doğuştan getirmedi, dünyadan aldım. Hazırlığımın, bugün de beni ayakta, aklı başında tutan hazırlığımın özelliği ikidir: Kadirşinas itaatsizlik ve tevarüs edilmemiş asalet.' İsmet Özel BİLMUKABELE ◾ Karşılık olarak. MALİHÜLYA ◾ Kara sevda. '... Ondan bütün peşin hükümler sıyrılmıştı. Bir gökyüzü gibi maviydi Aydınlıktı Yalnız bendeki rüya Bendeki malihülya O mavi gökyüzünü O yeşil çimeni O çiçek açmış Şeftali ağacını göremiyordu ...' Sait Faik Abasıyanık AYIGOVAN ◾ Kaba saba, görgüsüz insan. MÜLHEM ◾ Bir şeyden ilham almak, içine doğmak, mülhem olmak. 'Benim hareket ilkesi olarak benimsediğim şey bir Arap atasözünden mülhem: 'Evvel refîk, ba'de't-târik.' Önce yoldaş, sonra yol. Eğer birlikte yürümeyi başaracağımız olgunluğa sahipsek ya da buna ulaşabilirsek ondan sonra nereye gideceğimiz konusu önümüzde açılır.' İsmet Özel CIMGIŞMAK ◾ Vücutta el, kol, ayak ve bacaklar başta olmak üzere bir bölgenin uyuşması sonucu ortaya çıkan hafif sancı. Türk Dil Kurumu'nun Yazımını Güncellediği Kelimeler