"Ertuğrul Fırkateyni" edebiyata nasıl yansımıştı?

Sultan II. Abdülhamid'in iyi niyet göstergesi olarak 1889'da, 61'i subay ve memur, 548'i er ve erbaş olmak üzere 609 kişilik mürettebatıyla Japonya'ya gönderdiği Ertuğrul Fırkateyni, 16 Eylül 1890'da saat 21.00 civarında dönüş yolunda tayfun nedeniyle, Funakura kayalıklarına çarparak battı. Bu facia tarihimizdeki en büyük deniz felaketlerinden biri oldu. Ertuğrul Fırkateyni'nin batması büyük üzüntüye sebep olurken aynı zamanda Türk-Japon dostluğu da başlamıştı. Erhan Afyoncu'nun '129 yıl önce faciayla başlayan dostluk' yazısını okumak için tıklayın. Japonya Prensi Komatsu'nun ABD ve Avrupa ülkelerinin ardından Ekim 1887'de İstanbul'u ziyaretine karşılık Temmuz 1889'da Japonya'ya gönderilen Ertuğrul, ertesi yıl dönüş yolunda tayfuna yakalandı. Ertuğrul Fırkateyni'nin, 16 Eylül 1890 akşamı Kuşimoto yakınlarında kayalara çarparak batması sonucu sadece 69 denizci kurtulurken 550 Osmanlı levendi hayatını kaybetti. İade-i ziyaretin mahzun hikayesi iki ülke diplomasisinde başlangıç kabul edilirken, batan fırkateyn ve leventlerin manevi mirası da 130 yıla yakındır hem resmi törenlerle hem de iki ülke halkının gönüllerinde yaşatılıyor. İslam dünyasından Japonya'ya organize şekilde giden ilk diplomatik heyeti taşıyan Ertuğrul Fırkateyni, Sultan II. Abdülhamid'in talimatıyla Temmuz 1889'da yola çıktı. Sırayla Süveyş, Aden, Bombay, Kolombo, Singapur, Hong Kong, Fukuşu, Nagazaki, Kobe duraklarına uğrayarak 11 ay sonra Yokohama'ya ulaştı. Uğradığı yerlerde büyük bir coşkuyla karşılandı. Yola çıktığı günlerden itibaren yurt içinde ve yurt dışında devamlı konuşuldu. Nihayet, hesap edilenden uzun bir süre sonra hedefe ulaştı. Japonya İmparatoru Meiji tarafından kabul edilen Heyet Başkanı Osman Paşa, 2. Abdülhamid'in gönderdiği mektup ve madalyayı Meiji'ye takdim etti. Ziyaret kapsamında birçok temasta bulunan Osmanlı heyeti Yokohama'dan 15 Eylül 1890'da ayrıldı. Ancak, dönüş yolculuğu hazin bir hikaye ile son buldu. Ertuğrul, 16 Eylül akşamı saat 21.00 civarında Kuşimoto yakınlarında kayalara çarparak battı. Kazadan sadece 69 denizci kurtuldu, 550 Osmanlı levendi hayatını kaybetti. Fırkateyn'de bahriye askerlerinin yanı sıra, Abdülhamid Han tarafından bizzat tayin edilmiş bir şair, 25 kişilik bir Bahriye bandosu ve seferi fotoğraflayacak Teğmen Haydar adında bir fotoğrafçı da mürettebat arasındaydı. Ertuğrul Fırkateyni, batmadan önce Japonya ziyaretinde, Japon askerleriyle toplu fotoğraf çektirmişti. Ertuğrul'un mahzun mirası, Ankara-Tokyo ilişkilerinin miladı kabul edilirken, kazanın yaşandığı Kuşimoto'da 1891'de şehitler için anıt dikildi. Türkiye'nin 1937'de restore ettirdiği anıt önünde her yıl anma törenleri yapılıyor. Japon halk hafızasında hâlâ kuvvetle yaşayan kaza, edebiyatımız içerisinde de kendisine yer buldu. Kronolojik bakımdan Ertuğrul Fırkateyni faciasını ilk işleyen, Ziya Şakir'dir. Ziya Şakir'in popülarize bir tarih kurgusu olarak sunduğu 151 Nolu Şehit, Ertuğrul Faciasında Bir Aşk Hikâyesi, bunlardan biri... Ziya Şakir, 151 Nolu Şehit ile bir deniz yolculuğuna çıkarıyor. Temmuz 1889'da İstanbul'dan yola çıkan Süveyş, Kızıldeniz, Cidde, Somali, Bombay, Singapur'da duran uğradığı ülkelerin halkları ve Müslümanlar tarafından görkemli sevgi gösterileriyle karşılanan kimi zaman binlerce kişiden oluşan grupların ziyaret ettiği ve Uzakdoğu'da halifenin sembolü haline gelen gemi 11 ay sonra 7 Haziran 1890 tarihinde Japonya'nın Yokohama Limanı'na vardı. Planlandığı gibi 15 Eylül 1890 tarihinde Yokohama Limanı'ndan ayrıldı. Ama... Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Erdoğan Şimşek'in Fırkateyn komutanı (süvarisi) Ali Bey'in eşi Ayşe Hanım'a yazdığı mektuplardan da faydalanarak oluşturduğu 'Japonya'da Batan Güneş, Ertuğrul Fırkateyni…' Eser, Ertuğrul Fırkateyni'nin Japonya seyrine gönderilmesinden ve Ertuğrul Fırkateyni Süvarisi (komutanı) Yarbay Ali Bey'in, eşi Ayşe Hanım'a yazdığı sevda kokan mektuplardan esinlenerek kurgulanmıştır. Ertuğrul Fırkateyni'nin Japonya'ya gönderilme nedenleri, gönderilme şekli ve dönüş yolunda kayalıklara çarparak batış serüveni tarihi belgelere dayanarak yazılmıştır. kitapla; Ertuğrul gemisi ile beraber seyre çıkacak, fırtınalarla boğuşacak, hasreti yudumlayacak, Yarbay Ali Bey'in eşi Ayşe Hanım'a yazdığı mektuplarda aşkı, sevdayı hissedecek, gurbetin hüznünü yaşayacak ve onlarla birlikte gözyaşı dökeceksiniz. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Erdoğan Şimşek'in 'Uzakdoğu Elçisi Ertuğrul Firkateyni' de Karadeniz'de, Ege'de, Akdeniz'de, Kızıldeniz'de, Atlas Okyanusu'nda ve Hint Okyanusu'nda sancak göstermiş, yardıma ihtiyacı olana el uzatmış, kendisine verilen her görevi başarı ile ifa etmiş olan donanmamızın şanlı tarihini anlattığı eseri. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Tiyatro ve piyes tarzı eser olarak ise 120 yıl gibi bir süre bu olay Türk edebiyatında, Behçet Necatigil'in Ertuğrul Firkateyni'nin seyir defterini tutan şair Ali Ruhi Bey'in hayatını konu alarak Ertuğrul olayını anlattığı 1 Kasım 1973 tarihinde tamamlanan bir radyo piyesi mevcut. Behçet Necatigil tarafından kaleme alınan Ertuğrul Faciası, romansal tadı ve Japon halkının olaya bakışını da aksettirmesi noktasında farklı bir yerde durur. Roman tadında bir radyo oyunudur. Oyunun ana kahramanı, Ertuğrul Fırkateyni'nde seyir kâtibi olarak görev alan şair Ali Rûhî Bey'dir. Oyun onun anısına kaleme alınmış, zaman zaman fantastik ve destanî mahiyete de ulaşan bir biyografik dramdır. Merkezde Ertuğrul Fırkateyni değil, Ali Rûhî vardır. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. Nazım eserler: Fahri Ersavaş, Hamasi Türk Şiiri Antolojisi, Adile sultan Divanı, Düzenleyen Hikmet Özdemir; Ataol Behramoğlu, Büyük Türk Şiiri Antolojisi (iki cilt). Destan tarzı olarak ise, kazadan kurtulan Serdümen Hakkı Efendi'nin köyüne döndükten sonra tüm yaşadıklarını destan olarak yazdığı bir eser; Serdümen Hakkı Efendi, Ertuğrul Fırkateyni Destanı.

"Ertuğrul Fırkateyni" edebiyata nasıl yansımıştı?

Tarihimizdeki en büyük deniz felaketlerinden