Filistin Direniş Edebiyatı

◾ Filistin toprakları, uzun yıllardır İsrail'in işgali altında bulunmakta. Bu durum geçmişten günümüze kadar yerli halkı pek çok sıkıntıya sürüklemiş ve maalesef sürüklemeye de devam ediyor. ◾ Bu sıkıntılar hayatlarının her anına aksetmiş ve farklı türlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yansımalardan biri de edebiyat alanında olmuş bu ise 'Filistin Direniş Edebiyatı'nı doğurmuştur. Kuzey Kıbrıs'ta siyonizm tehdidi ◾ Filistin'de ortaya çıkan Arapça kökenli 'El Edebule'l Mukavemet' ifadesi, 'Direniş Edebiyatı' manasına gelmektedir. Mukavemet kelimesini ayrı olarak incelediğimizde; 'direnç, karşı durma, dayanma, direniş' gibi anlamlarının olduğunu da görmekteyiz. ◾ El Edebule'l Mukavemet ifadesi, Filistin topraklarında Nekbe döneminde Arapların İsrail'e yenilmesinin ardından ortaya çıkmıştır. Nekbe ne demek? Nekbe, Türkçe 'talihsizlik günü' manasına gelir. Filistinliler tarafından 'felaket' olarak görülen İsrail'in bağımsızlık ilanını ve ardından gelişen olaylar için kullanılır. ◾ Nekbe döneminde fikir tohumları ortaya atılan bu direnişe; Cihad Edebiyatı, Vatan Edebiyatı, Mücadele Edebiyatı gibi terimler düşünülmüş olsa da daha sonra Gassan Kenefani tarafından 'Direniş Edebiyatı' yakıştırması yapılmış ve o günden itiabren bu haliyle tanınmıştır. ◾ Direniş Edebiyatı; Savaşlardan önce intikamı ve hırsı körükleyici bir özellik gösterirken savaşta ise kahramanlık hikayeleri vasıtasıyla mücahitleri cesaretlendirmiştir. Muharebelerinin ardından zafer öyküleri, gelecek nesle aktarma görevini üstlenmiştir. Gassan Kanafani kimdir? Gassan Fayiz Kanafânî Filistinli bir direnişçidir. Aynı zamanda gazeteci, yazar, aktivisttir. Kenefani, Beyrut'ta aracına konulan bomba sonucu şehit olmuştur. Siyonizmin kanlı ortağı: Evanjelizm ◾ Gassan Kanafani, Filistin Direniş Edebiyatı'nı dünyaya tanıtmakla kalmamış, yaşamı boyunca kalemiyle direnişe destek vermiş bir isim olmuştur. Elinden geldiğince aydınları, şairleri, yazarları ve tüm halkı işgale karşı bilgilendirmek için çağrıda bulunmuştur. ◾ Kanafani, 8 Temmuz 1972 tarihinde, MOSSAD tarafından Lübnan'da 35 yaşındayken şehit edilmiştir. Hayatını Filistin'in özgürlüğüne adayan isim hakkında şair Mahmut Derviş şu ifadelerde bulunmuştur: 'Değerli Gassan. Ben birçok arkadaşımı son yolculuğuna uğurlamıştım... Ama senin gidişinle hayatımın en trajik anını yaşadım. Beni şair olarak ilk benimseyen ve ilan eden sen olduğunu unutmadım ve unutmayacağım. Ama sen hayattayken önümüzde uzun yılların olduğunu düşünerek sana teşekkür bile edemedim... Filistin gazeteciliği tarihinde İsrailli Siyonistlerin aşağıladığı aydınlarımızın dramatik durumunu ortaya çıkaran ilk sen olmuştun. Onları uyandırmaya ve mücadele etmeye çağıran ilk kişi sendin. Kendi halkı hakkında görüşünü kararlı ve cesur bir şekilde ortaya koyan, aydınlarımızın halk ile kaynaşması gerektiğini vurgulayan ilk kişi de sendin. ' MOSSAD nedir? Mossad, İsrail'in ulusal istihbarat teşkilatının adıdır. ◾ İşgalci İsrail'e bir başkaldırı olarak ortaya çıkan Filistin Direniş Edebiyatı yazarları, hem kendi maneviyatlarını hemde Filistinlilerin maneviyatlarını güçlendirmişlerdir. Mazlum coğrafyanın usta kalemleri duygularını; nesir, şiir, tiyatro, gazete ve hikaye gibi türler yoluyla halka duyurmuştur. ◾ Edebiyat direnişçilerinin asıl amacı sorunları güç kullanarak çözmek değil, Nekse ve Nekbe'nin arkasındaki sebepleri araştırarak ortaya koymaktır. Burdaki amaç insanların Filistin davasını, yaşanan zorlukları yakından tanıyacak ve anlayacak olmasıdır. Nekbe ne demek? Arapça kökenli nekbe kelimesi, gerileme ve kayıp anlamlarına gelmektedir. Bu olay 1967 yılında gerçekleşen Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Doğu Kudüs'ü de işgal etmesini kapsar. Belgeler ışığında Kudüs ◾ Direniş edebiyatının ortaya çıkmasından ki asıl sebep hiç şüphesiz İsrail'in, Filistin topraklarında devlet kurma düşüncesidir. 19. yüzyılda Avrupa'da baş gösteren anti- semitizm fikrinin doğurduğu olaylar sonucu, Yahudiler Filistin topraklarına daha hızlı yerleşmeye başlar. ◾ Bu da neticesinde yerli halk ve işgalciler arasında günümüze kadar da devam eden çatışmaların asıl müsebbibi olur. I. Dünya Savaşı'ndan sonra ise İngiliz mandasına geçen Filistin toprakları, Yahudilere verilmiş ve İsrail Devleti 1914 senesinde Telaviv kurulmuştur. Anti-semitizm ne demek? Antisemitizm ifadesi, 'Yahudilere karşı önyargılı olma, onlara karşı düşmanlık besleme' gibi manalara gelir. *Yahudilerin Filistin topraklarına göç etmesine 'Aliyah' denmiştir. ◾ İngilizlerin desteğini alıp Filistin topraklarında devlet kuran Yahudiler, bölgede yaşayan halka karşı devamlı bir baskı uygulamış fakat Filistinliler haklı oldukları davalarını savunmaya devam etmişlerdir. ◾ Filistinliler, işgallere ve zorunlu sürgünler karşısında bile kendi topraklarında kalmayı tercih etmişlerdir. Yazarlar ise edebi anlamda ciddi bir mücadeleye girişmiş, siyonistlerin maruz bıraktığı sansüre ve engellemelere karşın 'direniş eserlerini' kurdukları gizli matbaalarda basmışlardır. Gazze'nin hayata açılan kapıları ◾ Filistin Direniş Edebiyatı'nın ana konuları tarih ve vatan olmak üzere iki ana başlık üzerine kurulmuştur. Özellikle 1948'ten sonra kaleme alınan Filistin eserlerinde: Nekbe'nin izleri, sistematik işgal hareketleri, kültürel ambargoya yer verilmiştir. ◾ Burada şairler yalnız şiir yazmamış, yazarlar da yalnızca romanlar, makaleler, hikayeler kaleme almamıştır. Yazar ve şair vasıfta olan bütün direnişler her alanda eserler kaleme almıştır. ◾ Bilhassa şiirlerde; işgalcilerin zulümleri, Filistin topraklarındaki ajanlar gibi konulara, kısacası Filistinlilerin bir gün de karşılaştığı zorluklar işlenmiştir. ◾ Direniş Edebiyatı'nın kendine has bir üslubu vardır. Örneğin direnişçi şairler, şiirlerini kaleme alırken bir hatip misali doğrudan hitap üslubunu kullanmayı tercih etmişlerdir. ◾ Filistin Direniş Edebiyatçıları, eserlerinde hem serbest vezne hem de klasik aruz veznine yer verirler. Bu yapıtlar ayrıca şekil ve nazım bakımından Filistin şiirinin gelişmesinde büyük rol oynamıştır. İsrail'in kuruluşunun arka planı ◾ 1948 sonrası Direniş Edebiyatı çokça gelişmiştir. Bu türün temsilcileri arasında; Gassan Kenefani,Semih el-Kasım, Mahmut Derviş, Tevfik Ziyad, Raşit Hüseyin, Ahmet Hüseyin, Emil Habibi, Mürid el-Berğusi, Radva Aşur, İshak Musa el-Hüseyni, İlyas Huri gibi isimler vardır. ◾ Yazar ve şairler; kaleme aldıkları şiirleri, İsrail'e atılmış bir kurşun niyetiyle yazmışlardır. Halkın zihninde mukavemet bilincini canlı tutmak ise en büyük hedeflerindendir. ◾ Bu yazarların ana gayesi işgal sonrası Filistin'de yaşanan zulümleri, yerinden yurdundan edilmiş insanları ve bir gün vatan toprağına geri dönüş isteklerini kaleme alarak halkın zihninde, direniş bilincini canlı tutmaktır. *Görsel: Semih El- Kasam SEMİH EL - KASIM ◾ Filistinli bir şair olan Semih- El Kasım, 1939 yılında Zarkah'da dünyaya gelmiştir. Kasım, direniş bilinciyle hareket etmiş ve eserlerinde daha çok dünyanın farklı bölgelerine dağılmış 'Filistinlileri ana konu' olarak işlemiştir. ◾ Filistin direnişin sesi olmuş ve bunun için kendi deyimiyle 'her şeye değer olan vatanında bir mezar için mücadele' etmek adına yaşamıştır. MAHMUT DERVİŞ ◾ 1941'de Filistin'in El-Birwa köyünde dünyaya gelmiştir. Yaşamı boyunca kaleme aldığı şiirleriyle halkına umut aşılamıştır. Kelimeleriyle adeta vatanını düşmanlardan müdafaa eden Derviş, 2008 yılında Amerika'da hayata veda etmiştir. Uluslararası hukuk bağlamında Gazze'de yaşananlar TEVFİK ZİYAD ◾️ Tevfik Ziyad, 1929 senesinde Nasıra kentinde dünyaya gelmiştir. Memleketinde lise öğrenimini, Moskova'da ise politik ekonomi ve Sovyet Rus Edebiyatı eğitimi alır. ◾️ Ziyad, Siyasi faaliyetleri, direnişçi şiirleri ve halk edebiyatı üzerine yazıları ün kazanmıştır. Şiirlerinden birkaçı milli marş haline gelmiştir. 1990 yılında Filistin Kültür Bakanlığı tarafından 'Kudüs Kültür ve Sanat Madalyası' ile ödüllendirilmiştir. 5 Temmuz 1995'te Kudüs ile Eriha yolunda geçirdiği bir trafik kazası sonucunda vefat etmiştir. *Görsel: Tevfik Ziyad

Filistin Direniş Edebiyatı

FİLİSTİN DİRENİŞ EDEBİYATI