Güzel kelimeler tanzimi

DİLDÂDE ◼ Gönül veren, aşık anlamına gelir. Örnek: Biz ki İslâm'ın kılıcı idik, 'hezâr bütgedeyi* mescid' eylemiş, 'nâkûs yerlerinde ezanlar' okutmuştuk; biz ki salibe karşı hilâl, küfre karşı hak, zulme karşı adalettik… Şîrler pençe-i* kahrımızda lerzân olurken, felek bizi de bu gözleri ahuya zebûn etmez mi? Ne zilletlere katlanmadık bu dildade uğruna, ne fedakârlıkları göze almadık! (Cemil Meriç) GÜZİDE ◼ Eşi benzeri olmayan seçilmiş, seçkin kişi anlamına gelir. Örnek: O târihte doktor Yasef kadınların en güzîde bir hekimi idi. (Hüseyin Rahmi Gürpınar) DİLŞÂD ◼ Mutlu, sevinçli anlamına gelir. Örnek: 'Bugün o mertebe dilşâd u bahtiyârım ben.' (Cenap Şahâbeddin) Turgut Uyar'ın Büyük Saat adlı eserinden alıntılar MÜTESELLÎ ◼Teselli bulan, avunan kimse anlamına gelir. Örnek: 'Saf ve nurdan mâzî, kaybolmuş bir cennetin hakîkatten uzak bir serâbı hâlinde karşımda açılır… Beni mütesellî ve mesut eder.' (Ömer Seyfeddin) KALB-İ SELİM ◼ Fani değerlere önem vermeyen, içinde Allah'tan (CC) başkasına yer olmayan temiz kalp anlamına gelir. Örnek: Sanma ey hace senden zer u sim isterler MEHPÂRE ◼ Ay parçası, ay gibi parlayan, ay gibi güzel olan kişi anlamına gelir. Örnek: Ufkumda o mâhpâre gitti RÛŞEN-DİL ◼ Gönlü aydınlık ve anlayışlı anlamına gelir. Örnek: 'Olmayan rûşen-dil olmaz nûr u nârımdan habîr.' (Muallim Nâci) DİL-ASÛDE ◼ Gönlü rahat, huzurlu anlamına gelir. Örnek: 'Olur âsûde diller rûzigârın germ ü serdinden.' (Fitnat Hanım) MERDÜMGİRİZ ◼ İnsanlar arasına karışmaktan hoşlanmayan, insanlardan kaçan kimse anlamına gelir. Örnek: 'Eyüp, merkezden muhîte doğru yelpâze gibi açılan şehrin içinde, yarı müstakil ve karakteristik hayâtı ortasında, her şeyi kendi çatısı altında arayıp bulan kimselerin merdümgirizliği içinde kendi kendine yeten bir semt sayılırdı.' (Sâmiha Ayverdi) Suç ve Ceza'dan insana dair alıntılar NÂMÜTEHÂNÎ ◼ Uçsuz bucaksız, sınırsız ve sonsuz anlamlarına gelir. Örnek: 'Bu durmadan dönen çark,bu göz karartıcı hız,bu namütehani yaratılış, oluş ve gidiş,tereddüdü ve tembelliği affetmiyor...' (Peyami Safa) NÂZENDE ◼ Nazlanan, nazlı anlamlarına gelir. Örnek: 'İslam dini tebessümü dahi sadaka sayan nazende bir din iken, bizim bu din ile şereflenip şerefi başka yerlerde aramamız gafletten başka bir şey değildir.' (Aliya İzzetbegoviç) NURCİHAN ◼ Cihanı aydınlatan nur, dünyaya ışık saçan anlamlarına gelir. Kitap okuma alışkanlığı kazanmak için 10 öneri RUH-NEVAZ ◼ Ruhu okşayan, hoşa giden, güzel ve latif anlamlarına gelir. Örnek: 'İnsan, bağ-ı tabiatta yetişmiş bir latif çiçekse de, akıl denilen rayiha-i ruh-nevaz ile sairlerinden mümtaz bir çiçektir.' (Filibeli Ahmed Hilmi) MİHRİMAH ◼ Güneş ile ayın bir araya gelerek barışması anlamına gelir. Örnek: Bu nasıl çığlıktır, bu nasıl bir ah SAFDERUN ◼ İçi temiz olduğu için çabuk aldanabilen kişi anlamına gelir. Örnek: 'Tarihin özü sözü doğru bir mahlûk olduğuna îman etmek için insan haylice safderun olmalı.' (Cenap Şahâbeddin) SEKÎNET ◼ Rahat ve sakin olma, sükûnete erme anlamına gelir. Örnek: ' Zaman zaman şuh, hercâî ve çocuksu olan tab'ında ağır başlı, derin, sekînetli bir veche bünyeleşmekte ve onu olgunluk ve istikrar ufuklarına doğru hızlı hızlı itmektedir.' (Sâmiha Ayverdi) Necip Fazıl Kısakürek'ten 100 alıntı MECRÛH ◼ Gönlü yaralı, manevi olarak yaralanmış anlamlarına gelir. Örnek: 'Zâbitin biri cenâzelerin nakil ve defnine memur olur. Maktûle, mecrûha bakmayarak meydanda kimi görürse arabaya koydururmuş.' (Fâik Reşat) AFÎTAB ◼ Güneş, güneş kadar güzel ve güzel yüz anlamlarına gelir. Örnek: 'Sisler üstünde âfitâb-ı hazin.' (Cenap Şahâbeddin) İKBAL ◼ Talih ve baht açıklığı, saadet anlamlarına gelir. Örnek: Bir uykuyu cânanla berâber uyuyanlar ALÂMET-İ FÂRİKA ◼ Bir şeyi diğerinden ayırt edici özellik anlamına gelir. Örnek: Fenâ eserin alâmet-i fârikası çok mantıkî oluşudur. (Ahmet Hâşim) Cahit Zarifoğlu'ndan 100 alıntı MÜTEDEYYİN ◼ Dinine bağlı, dindar kişi anlamına gelir. Örnek: 'İlk müslümanlar gibi mütedeyyin, ilk Türkler gibi bânî idi.' (Yahya Kemal) NİHAN ◼ Gizli, gizlenmiş ve göz önünde olmayan anlamlarına gelir. Örnek: 'Hüsnün görünür de sen nihansın.' (Abdülhak Hâmit Tarhan) GÜLİSTAN ◼ Gül bahçesi, gülü çok olan yer anlamına gelir. Örnek: 'Bu gülsitanda eser yok gül-i izârından.' (Abdülhak Hâmit Tarhan) MÜŞFİK ◼ Şefkat gösteren, sevecen ve merhametli anlamlarına gelir. Örnek: 'Bu doğuştan zarif, mütevâzı, müşfik ve ganî çocuk, sanki semâlardan inmiş bir gök taşı gibi bu ananın, bu babanın, bu dedenin, hatta bu kürenin malı değildi.' (Sâmiha Ayverdi) MUHSİN ◼ İyilik eden, ihsanda bulunan anlamına gelir. Örnek: 'Fem-i muhsin vasfı, Allah'ın (CC) seçkin kullarına emanetidir.' Sezai Karakoç'tan 100 alıntı