Kime göre, ne, nedir?

Yaşamak, yaralamak ve yaralanmaktır; fakat insanca… Düşünceler, her şeyden daha tatsız. Uzanıp dururlar, bitmez tükenmezler ve insanın ağzında acayip bir tat bırakırlar. Sonra, düşüncelerin içinde kelimeler var; tamamlanmamış kelimeler, eksik kalmış cümleler. Durmadan geri gelirler. İki dil bilen kişi anlamına gelir. Çok dil bilen kişilere ise 'polilingual' denilir. Bir şeyden korkmak, biraz da onun geleceğini beklemektir. Zayıflık harika bir şeydir ve güç hiçbir şey değildir. Bir insan yeni doğduğunda, zayıf ve esnektir. Öldüğü zamansa kaskatı ve duygusuzdur. Bir ağaç büyürken, körpe ve yumuşaktır ama kuru ve sert hale geldiğinde ölüp gider. Sertlik ve güç, ölümün arkadaşlarıdır. Esneklik ve zayıflık, varoluşun tazeliğinin ifadeleridir. Kendini sertleştiren hiçbir şey kazanmayı başaramaz. Kişinin etkisinden kurtaramadığı yersiz, saçma düşünce. Kelimeden önce de yalnızlık vardı. Ve kelimeden sonra da var olmaya devam etti yalnızlık… Kelimenin bittiği yerde başladı; kelime söylenemeden önce başladı. Kelimeler, yalnızlığı unutturdu ve yalnızlık, kelimeyle birlikte yaşadı insanın içinde. Kelimeler, yalnızlığı anlattı ve yalnızlığın içinde eriyip kayboldu. Yalnız kelimeler acıyı dindirdi ve kelimeler insanın aklına geldikçe, yalnızlık büyüdü, dayanılmaz oldu. Gençlik adaletsizliğe doğru yöneldiği zaman vicdanımın aynasına bakmayı göze alamaz. Oysa olgunluk çağı kendisini bu aynada görür, yaşamın bu iki evresi arasındaki bütün ayrım buradadır zaten. Tam adıyla 'argumentum ad hominem' olan Latince bir deyimdir. Anlamı ise 'bir konuda biriyle tartışırken, konunun dışına çıkarak tartışılan kişinin kişiliğine saldırmak'tır. Televizyon bir şamardır. Hem de kendi hanemizde kendi elimizle suratımıza inen büyük bir şamar. Ölüler yaşayanlardan daha çok çiçek alır, çünkü pişmanlık minnetten daha güçlüdür. Arapça kökenli bir kelime olan ukbâ, ahiret, öbür dünya, 'bâki olan âlem' anlamına gelir. İyilik demek kimseye kötülüğü dokunmamak değil, kötülük yapacak cevheri içinde taşımamak demektir. Korku cezadan daha berbattır, çünkü ceza bellidir, ağır veya hafif; bilinmeyene, sınırlandırılmışa kıyasla ceza, daha az ürkütür. Cezasının ne olduğunu anlayınca kız rahatladı. Ağlaması seni şaşırtmasın: Gözyaşları şimdi dışarıya akıyor, daha önce içeride birikip kalmıştır. İçerdeki gözyaşları dışarı akandan daha fenadır. Fantazmagori veya fantazmagorya, 'aldatıcı görüntüler' manasına gelen bir terimdir. Bir tiyatroda ya da karanlık bir mekânda, projektör ile yapılan göz yanıltmaya dayalı görüntü oyunlarını veya rüyalardaki gibi üst üste binmiş tutarsız hayalleri tanımlamak için kullanılır. 'İleri hayal gücü gerektiren, ileri tasavvura dayanan' anlamı da vardır. Walter Benjamin tarafından modern insanın içinde bulunduğu ortamı tanımlamak için kullanılmıştır. Bu görüşe göre insan, bir 'fantazmagori' içindedir. Eğlence endüstrisinin etkisiyle, tükenerek 'şahane hayat' yaşadığını sanır. Kendine ve başkalarına yabancılaşmanın tadını çıkarır. Kültürün dün de bugün de yarın da tek taşıyıcısı vardır: Kitap. Hiçbir düşünce emeksiz fethedilmez. Bir şeyi 6 yaşındaki bir çocuğa anlatamıyorsanız, siz de anlamamışsınız demektir. Eski ismiyle belâgat, etkileyici ve ikna edici konuşma sanatı. Ana kucağı, bütün saldırılara karşı ilk barınak, ilk sığınaktır. Bir işi doğru yapmanın üç yolu vardır: Birincisi akıl yürüterek ki en saygı değeridir.

Kime göre, ne, nedir?

PEYAMİ SAFA’YA GÖRE ‘YAŞAMAK’ NEDİR?