Kime göre, ne, nedir?

Yaşamak, yaralamak ve yaralanmaktır; fakat insanca... Düşünceler, her şeyden daha tatsız. Uzanıp dururlar, bitmez tükenmezler ve insanın ağzında acayip bir tat bırakırlar. Sonra, düşüncelerin içinde kelimeler var; tamamlanmamış kelimeler, eksik kalmış cümleler. Durmadan geri gelirler. Fantazmagori veya fantazmagorya, 'aldatıcı görüntüler' manasına gelen bir terimdir. Bir tiyatroda ya da karanlık bir mekânda, projektör ile yapılan göz yanıltmaya dayalı görüntü oyunlarını veya rüyalardaki gibi üst üste binmiş tutarsız hayalleri tanımlamak için kullanılır. 'İleri hayal gücü gerektiren, ileri tasavvura dayanan' anlamı da vardır. Walter Benjamin tarafından modern insanın içinde bulunduğu ortamı tanımlamak için kullanılmıştır. Bu görüşe göre insan, bir 'fantazmagori' içindedir. Eğlence endüstrisinin etkisiyle, tükenerek 'şahane hayat' yaşadığını sanır. Kendine ve başkalarına yabancılaşmanın tadını çıkarır. Güneş yalnız dirileri ısıtır Ölüler yaşayanlardan daha çok çiçek alır, çünkü pişmanlık minnetten daha güçlüdür. Eski ismiyle belâgat, etkileyici ve ikna edici konuşma sanatı. Sevgisizliğin dayatıldığı coğrafyalarda aşk şiiri yazmak bile başlı başına başkaldırmaktır. Kitaplar inanılmak için değil, sorgulamalara konu olmak içindir. Bir kitabı değerlendirirken onun bize ne söylediğini değil ne manaya geldiğini sormalıyız. Bir daha âşık olmayacağını anladığında gelen kalp kırıcı his ve son aşkı anlatan kelimedir. Kuzeydoğu Hindistan dili olan Bodo dilinden bir kelimedir. Hem kendi olmak hem kadın olmak, asıl gerçekçi olup imkânsızı istemek budur. Her insan, kendi olması karşılığında topluma bir bedel öder. Az ya da çok ama mutlaka bir bedel. Kimse bedelsiz kendi olamaz. Bu bedel çoğu kez yalnızlıktır. Sorgulanmamış hayat, yaşanmaya değmez. Makyavelizm, Niccolo Machiavelli'nin siyasal teorisi olarak tanımlanır. 'Amaca ulaşmak için gerekliyse, herhangi bir araç kullanılabilir' fikrini savunur. Tövbe, insanın bir önceki tanımını reddetmesi, kendisini yeniden tanımlamasıdır. Aslında satrancın çekici yanı, stratejisinin birbirinden farklı iki beyinde ayrı ayrı gelişmesidir. Kardeşler arasında, özellikle de aynı cinsiyetteki kardeşler arasında yaşanan, anne babanın takdirinin ve bütün sevgi ve ilgisinin diğer kardeşten kıskanılmasıdır. Çocuklukta çözülmezse, yetişkin hayatında sosyal statü ve refah olarak kardeşten daha üstün olma çabası olarak görülür. Komplekse sahip kardeş hayatın her alanında kardeşiyle rekabet içerisindedir. Gazâlî, imanı bir ağaca benzetir; imanın amel ve davranışlarla doğrudan ilişkili olduğunu vurgular. Dünya hayatının geçici, ölümden sonraki hayatın ebedî olduğunu hatırlatır. Sultana, Allah'ın emirlerini yerine getirmesini, günahlardan kaçınmasını, âlimlerle istişare etmesini, âdil olmasını, bütün devlet görevlilerinin bu konuda hassasiyet göstermelerini sağlamasını önerir. Umut tuz gibidir, insanı doyurmaz ama ekmeğe tat verir. Buridan'ın eşeği, felsefi bir kavramdır ve 'özgür irade var mıdır yok mudur' sorununa eğilir. Yem ile suya eşit mesafede bulunan ve aralarında kalan ve ikisini de aynı oranda arzulayan eşek tercih yapamaz ve kararsızlığı nedeniyle hareketsiz kalıp açlıktan ölür. Çünkü seçim yapacak baskın bir nedene sahip değildir. Buridan'a göre tercih yapabilmemiz için yalnızca istememiz yetmez, geçerli bir nedenimiz de olmalıdır. Sana şah damarından daha da yakın Allah; İnsan ömrü doğumdan ölüme kadar uzanan tek bir yoldan ibarettir ve bunun üzerinde yapılan her türlü taksimat sunidir...

Kime göre, ne, nedir?

PEYAMİ SAFA’YA GÖRE ‘YAŞAMAK’ NEDİR?