Kürk Mantolu Madonna neden bu kadar çok okunuyor?

Kitap okumak, yazarlığın ilk şartı sayılır birçok yazar tarafından. Öyle ki yazarların kütüphaneleri bu yüzden hep 'iyi' okurların ilgisini çeker. En sevdiği kitabın yazarı hangi kitapları okumuştu, nasıl yazmaya başlardı veya yazma sürecini nasıl gerçekleştirmişti… İyi okurların hep kaliteli soruları olur. Peki, günümüzde iyi okurlar var mı? Sabahattin Ali'ye dair az bilinen 15 ilginç bilgi Bu sorudan önce iyi okurları bir kenara bırakırsak ülkemizde, Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre kitap ihtiyaç sıralamasında 235'nci sırada. Fakat buna rağmen son yıllarda sosyal medyada sayılı birkaç kitap, sürekli uğraşılmış bir şekilde fotoğraflarıyla karşımıza çıkıyor. Sabahattin Ali'nin faili meçhul ölümü Kitap; ihtiyaç sıralamamızda oldukça gerilerde olmasıyla beraber, Instagram paylaşımlarımızda üst sıralara taşınıyor. Bu sayede öne çıkan birkaç kitabın sürekli şekilde paylaşıldığını görüp duruyoruz.Günümüzde pek çoğumuz çeşitli sitelerden veya sosyal medyadan gördüğü sözleri, yazarına ait olmasa bile paylaşıp ilgi odağı olmaya çalışmakta. Bu durumdan muzdarip olan kitapların başında da Sabahattin Ali'nin Kürk Mantolu Madonna'sı geliyor. Peki, Sabahattin Ali'nin bu eseri nasıl bu kadar popüler oldu? Eleştirmenlerden veya iyi okurlar tarafından ilgi gören kitaplar, şov yapma uğruna bu bahsettiğimiz durumlara maruz kalıyor sıklıkla. Sabahattin Ali'nin Kuyucaklı Yusuf ve İçimizdeki Şeytan romanlarından daha fazla öne çıkması, kitabın kalitesinin yanında popüler kültür içerisinde bir moda haline gelmesinden ötürüdür. Fakat bu popülariteyi yalnızca modaya ve sosyal medyaya bağlamak yüzeysel ve yetersiz bir yorumlama olur. Bu sebeple popüler olmasının altında yatan sebepleri irdelemek faydalı olacaktır. Kürk Mantolu Madonna'nın çok okunmasının ardındaki sebeplerde, yayıncılık ile ilgili arka planlar, telif sıkıntıları, Sabahattin Ali'nin yaşamından ölümüne kadar toplum içerisindeki konumu, değişen imajları ve tarihsel süreç içerisinde toplumda değişiklik gösteren ideolojik görüşler de yer alır. Sosyal medyada kitapların çok paylaşılması sadece bir yayınevinin reklam amacıyla yaptığı bir kampanya olmadığı bilinmeli. Yayınevlerinin başka bir sorununa dikkat çekmek gerekir. Bir kitabın yazılmasıyla yayınevi ve yazar bir yandan da ticari anlaşma yapmaktadır ve yazara eseri için telif ödenmektedir. Fakat telif kanuna göre sahibinin vefat etmesinin üzerinden 70 yıl geçmesiyle telif kalkar ve isteyen yayıncı kitabı basabilmektedir. Artık tüm yayınevleri telif ödemeksizin kitabı basabiliyor. Sabahattin Ali'nin Kürk Mantolu Madonna'sı da bu durumdan muzdarip oldu ve bu durum sosyal medyada paylaşılmasını yaygınlaştırdı. Sabahattin Ali'nin kitapları telif hakkı kalkana kadar beş farklı yayınevinden çıktı. Her yayınevi, yazarı yeni bir okur kitlesine tanıttığı için yeni bir Sabahattin Ali imajı oluşturdu. Sabahattin Ali imajının ölümünden bu yana toplum içerisinde sıkça değiştiğini görüyoruz. Yazar, 1948 yılında Kırklareli'nin bir köyünde, Bulgaristan sınırına yakın bir bölgede öldürülüyor. Ölümünün ardından gelen bu süreç içerisinde, yazarın eserlerinden ziyade nasıl öldürüldüğü ön planda tutularak 'suçlu' bir figür ortaya çıkarılıyor. Mezarı olmayan yazar: Sabahattin Ali Öldürülmesinin ardından 'suçlu' görülen yazarın kötü imajı ise 60'lı yılların sonlarında, dönemdeki politik ortamın etkisiyle kırılmaya başlıyor. Öte yandan Sabahattin Ali metinlerinin Varlık Yayınları tarafından yayımlanması ve dönemin sağ görüşlü yayınevlerinden Hareket Yayınları'nın Türkiye'de ilk kez 'Sabahattin Ali' başlıklı bir kitap yayımlaması da süreci hızlandırıyor. Sabahattin Ali'nin 70'lerde hem sağ hem de sol çevrelerce sahipleniliyor ve ideolojik kimliğinden uzaklaştırılarak 'mistik ve romantik' bir figüre dönüşüyor. Böylece unutturulan bir yazarın gün yüzüne çıkmasıyla o yazara ve eserlerine karşı olan ilgi de artış gösteriyor. Öte yandan itibarlı, reklam ve pazarlama alanı yaygın olan yayınevlerinin belli eserleri sahiplenmesi de kitapların okuma oranını arttıran sebepler arasında. Nitekim, Kürk Mantolu Madonna, 1990'larda Yapı Kredi Yayınları (YKY) tarafından basılmasından sonra çok satanlar listelerinden düşmedi. YKY, geçtiğimiz zamanlarda Kürk Mantolu Madonna'nın 100. baskısını yaptığını, romanın 2 milyon 368 bin 734 okura ulaştığını duyurdu. Kitabın okunması YKY'den çıktıktan sonra neden ayrıca bir patlama gösteriyor? Bu konudaki en etkili hususlardan biri de yayıncılık politikası. Bu politika, kitabın fiyatını az tutarak daha çok okuyucuya ulaştırma ve kitabın dağıtımını yapmayla ilgilidir. Yayınevi editörleri Ağrı'ya kadar gidip kitabı dağıttıklarını söylüyorlar. Böylece romanın süpermarket zincirlerinde satılıyor olması popülerleşmesini artıran durumlar arasında yer alıyor. Aynı zamanda romanın temsil ettiği kültür de bu noktada çok önemli. Zira 'moda' akımı haline gelen Kürk Mantolu Madonna romanını okumak, toplum içinde bilhassa toplumsal alanlarda 'kabul gören' bir eylem. Romanı kült haline getirerek roman ve yazar çevresinde bir değer oluşturma durumu söz konusu. Kitabın yayımlandığı dönemde edebiyat çevrelerince gördüğü tepki de çok dikkat çekici. Kürk Mantolu Madonna, ilk etapta tefrika halinde yayımlanıyor. Romanın yayımlandığı dönem, edebiyatımızın toplumcu gerçekçilik kıskacında olduğu bir zamana rast geliyor. Romana toplumcu gerçekçilik perspektiften bakmak çok mümkün olmayınca dönemin toplumcu yazarları, eseri, 'romantiklik' noktasında yaftalıyorlar. Kuyucaklı Yusuf'un yazarı Sabahattin Ali'nin dönemi açısından oldukça 'ferdi' kalan bu romanı, edebiyat kanonu tarafından tepki topluyor. Nazım Hikmet tefrika edildikten iki yıl sonra romanlaştırılan kitabın ilk kısmını beğendiğini, ikinci kısmını ise romantik bulduğunu dile getiriyor. Bunun yanında Behice Boran ise romantik bir aşk hikayesi olmasından ötürü 'popüler piyasa romanı'nı hatırlattığını ifade ediyor. Döneminde tepki toplayan bu bireysellik ve aşkın öncelendiği tema, günümüz okurunun ilgisini çeken noktalardan biri haline geliyor. Nitekim kitabın estetik değerinden ziyade 'aşk' temasıyla öne çıktığını gözlemliyoruz. Bu durum ise tüm kitlelere hitap etme noktasında ve kitabın popüler hale gelmesinde etkili bir unsurdur. Romanın 'sürükleyici bir aşk hikayesi' olarak tanımlanan yönü, toplumun her kesimine hitap etmesine olanak sağlamıştır.