Mehmet Emin Yurdakul’un Küçük Vatandaşları: Çocuklar

◾ Mehmet Emin Yurdakul, 'Ben bir Türk'üm; dinim, cinsim uludur' deyişi ile dünya görüşünü tek bir cümleyle ortaya koyan milli edebiyat meselesi yeni yeni söz konusu olurken kendi kalemini bu uğurda bileyen isimlerden biridir. ◾ Sanatlı yazım diliyle bilinen Servet-i Fünun şiirinin yükseldiği dönemde sade, akıcı Türkçe şiirleri ve hece veznini tercih etmesiyle dikkatleri çekmiştir. Milli bütünlüğün şiirsel anlatımları ◾ Mehmet Emin Yurdakul, şiirini milletin hizmetine adamıştır. O yüzden şiirlerinde sanat kaygısı değil safi yurt sevgisi ile harmanlanmış öğütler görülür. Ayrıca hece ile yazmasına rağmen 7'li, 11'li gibi hece ölçülerini kullanmamış; 16'lı, 19'lu gibi alışık olunmayan vezinleri tercih etmiştir. Bu da kaleme aldığı mısraların uzun olmasına sebep olmuştur. ◾ Herkesin okuyup anlayabileceği şiirler yazma amacını güden şair, ayrıca Tevfik Fikret ve Mehmet Akif gibi nazımı nesre yaklaştırmaya çalışmış, manzum hikâye şeklinde şiirler kaleme almıştır. ◾ Servet-i Fünun'un yüksek sanatlı şiirleri karşısında arkasına halkı alan; savaş döneminde tam da insanların aradığı, beklediği şiirleri yazarak vatandaşlara moral ve güç aşılayan Mehmet Emin'in bu girişimi, edebiyat dünyasında büyük tartışmalara yol açmıştır. Ünlü şairlerin kaleminden 'şehadet' ile ilgili şiirler ◾ Şiirleri sanatsal açıdan tekdüze, ahenksiz sayılsa da kimilerine göre çok coşkuludur. ◾ Kafiyeye pek önem vermeyen yazar, ahengini rediften alan şiirler kaleme almıştır. 'Milli fayda' güderek şiir yazan Yurdakul'un ilk yayımlanan kitapları daha çok gençler için ve uzun epik şiirlerden oluşur. Bu konular dışındaki şiirleri kitaplaşsa da bütün şiirleri o dönemde bir araya getirilmemiştir. ◾ Şiirlerini yalnızca gençler için yazmayan Yurdakul, çocuklar için 'Küçük Vatandaşlarım'a' ithaflı şiirler yazmıştır. Milli bilinç aşılayan, aile, ev, saygı, eğitim gibi konularda öğütler veren bu şiirler, çocuklara uzaktan ve yukardan bakan bir üslupla değil aksine onların diline yaklaşarak yazılmıştır. ◾ Şairin hikâyeleştirerek yazdığı bu dizeler dışında ithafsız çocuk şiirleri de bulunur. Edebiyatta eski kuşak - yeni kuşak kavgası ◾ Şairin 'Küçük Vatandaşlarım'a' ithaflı ilk şiiri 'Alil'dir. Bu şiirde iki gözü kör ve dilenmek zorunda olan bir çocuk üzerinden kendi çocuğuna öğüt veren baba görünür. Çocuğuna kendi koşulları için şükretmesini öğütleyen baba *alil çocuk için üzülür. Alil Küçük Vatandaşlarım'a 'Baba oğul bir kaldırım üzerinden, ◾ 'Küçük Vatandaşlar'a' ithaf edilen ikinci şiir Baba Bucağı'dır. Bir dedenin gözünden anlatılan şiirde çocuklar için ev - aile hayatının önemine dedenin yaşam serüveni üzerinden değinilir. Dede; doğduğu evin kutsallığını, onlar için ahlakın, erdemin ilk kez öğretildiği önemli bir mekan olduğundan bahseder. Baba Bucağı 'Küçük Vatandaşlarıma Torunlarım, bu evde bana kundak bağlanmış, ◾ Şairin bu ithafla yazdığı üçüncü şiir Anneciğim'dir. Ailenin mihenk taşı olan anneye olan sevgi ve minneti bir çocuğun dilinden anlatan şair, annenin çocuk için yaptığı fedakârlıklardan bahseder. ◾ Çocuk farkındalığı yüksek ve merhametle yetiştirilmiş olduğunu her koşulda belli eder. Anneciğim ◾ Şairin küçük vatandaşlar için yazdığı dördüncü şiiri 'Sabah'tır. Doğmuş bir günün güzelliğini, sabah rutinleri üzerinden ve şükrü öğütleyerek kaleme aldığı bu şiir, şairin dil ve tema bakımından yazdığı en güzel dizelere sahiptir. İnsanların kalkıp işlerine başladığı bu saatler, okul çocukları için teşvik edici olmalıdır. Ana teması da budur. Çocuk şiirlerinin genelinde okul temasını vurgulayan Mehmet Emin Yurdakul, çocukların okumasını çok önemser. Sabah ◾ Küçük vatandaşlar için yazılmış beşinci şiirin ismi ise Sofra Başı'dır. Zaten şiirlerin genelinde ev hayatına vurgu vardır, Sofra Başı da bunu destekler niteliktedir. ◾ Bu şiir, ev ve aile hayatında en önemli zaman dilimlerinden olan aileyi bir araya toplayan yemek saatlerini konu alır. Sofra başı güzel duygularla tasvir edilirken çocuğa bu anlar ve ortam için şükür fikri aşılanır. Sofra Başı