Nazım Hikmet ve Peyami Safa’nın kalem kavgası

📌Bilgi birikimi ve dünya görüşü sayesinde iki tarafın birbirine katkı sağlayabileceği bir eylem olabilecekken edebi tartışmaların sonucu kişiselliğe varmaktan öte gidememişti. Nitekim tartışmaların sonucu bir konuya aydınlık getirmekten ziyade üste çıkma psikolojisiyle şekillendi. Edebiyatın Türk ve Batılı eksenindeki kalem kavgaları 📌Bu polemikler içerisinde Peyami Safa'nın Nazım Hikmet ile öyle bir edebi kavgası vardı ki üzerinden yıllar geçse de edebiyat dünyasındaki tazeliğini korudu. 📌Yaşadıkları farklı münakaşalar aracılığıyla dost olan iki yazarın daha sonrasında kendi aralarında çetin bir kavgaya girişmesi; onların öyküsünü farklı kılan en önemli noktaydı. Nazım Hikmetle Peyami Safa'nın kavgasına bakmadan öncelikle Peyami Safa, Nazım Hikmet ve onları birbirine bağlayan Yakup Kadri arasında yaşanılanlara bir göz atmak gerekir. 📌Peyami Safa, henüz 30'lu yaşların başında genç bir yazardı… Yakup Kadri ise bu dönemde arkasında devlet olan nüfuzlu sanatçılardan biriydi. 30 Mayıs tarihli Milliyet'te çıkan yazısında dönemin gençliğini 'saman ekmeği yiyen' ve harp edebiyatından başka bir şey okumamış bir nesil olarak tanımlamış işte kavga tam da burada başlamıştı. 📌Bu satırları okuyan genç Peyami Safa 5 Haziran 1929'da 'Biz Sizden Değiliz' başlıklı bir yazı kaleme aldı. Safa yazısında, Kurtuluş Savaşı'nda 'Siz somun ekmeği yediğiniz için biz saman ekmeği yedik.' cümlelerini kurdu. Bunun ardından da onları yaşatmak için ölümü seçtiklerini ifade etti. 15 ünlü edebiyatçının az bilinen yönleri 📌Aynı dönemlerde Nazım Hikmet, Sabiha- Zekiye Sertel'in çıkardıkları Resimli Ay dergisinde Putları Kırıyoruz başlıklı eleştirel yazılar kaleme alıyordu. Bu yazılarda Nazım Hikmet amansızca edebi eserleri ve önemli yazarları eleştiriyordu. Eleştiri oklarını edebiyatçılara yöneltirken, kendisi de bu durumdan paçasını kurtaramadı. 📌Yakup Kadri'nin bir sonraki hedefi ise Anadolu Harbi esnasında düşman karşısında çıkmaktan korktuğunu ve Bolşeviklere para kaçırdığını söylediği Nazım Hikmet'ti. Hatta öyle ki Yakup Kadri, Nazım Hikmet'i 'vatan haini' olarak tanımlıyordu. 📌Yakup Kadri'nin bu ithamlarıyla karşı karşıya kalan Nazım Hikmet Resimli Ay'ın Temmuz 1929 sayısında 'Cevap' adlı şiirini yayımladı. 'Behey! 📌Yakup Kadri'nin bahsi geçen yazısında topa tuttuğu bir diğer isim de Peyami Safa'ydı. Yakup Kadri'nin tepeden bakan tavrının aksine Nazım Hikmet genç sanatçıları koruyordu. 📌Nazım Hikmet, bu polemiklerin arasında Peyami Safa'nın yanında yer aldı. 'Düşmanımın düşmanı dostumdur' düsturuyla ikili çok geçmeden dost oldular. Edebiyatçılar birbirlerini nasıl anlattılar? 📌Nazım Hikmet'in hapishanede olduğu dönemlerde Peyami Safa Cumhuriyet gazetesindeki edebiyat sayfasını yönetiyordu. Sayfada Peyami Safa Nazım Hikmet'in 'Yanardağ' isimli şiirini yayımlayınca yöneticilerden büyük tepki aldı. 'Kesildi yanardağın şahdamarı! 📌1930 yılında Peyami Safa'nın Nazım Hikmet'e 'kara sevda ile' diye ithaf ettiği kitabı Dokuzuncu Hariciye Koğuşu yayımlandı. 📌Nazım Hikmet, Resimli Ay dergisinde 1930'da 'Dokuzuncu Hariciye Koğuşu' romanından övgü ile bahsettiği bir tanıtım yazısı kaleme aldı. Nazım Hikmet Peyami Safa'nın romanını şu şekilde tanımladı: 'Peyami'nin romanı realisttir, fakat eski manada fotoğraf realizmi değil, şeniyetlerin abidesini yapan ve bunu yapmak için bir sıra tahlil ve terkiplerden mürekkep bir kompozisyon vücuda getiren diyalektik bir realizm.' 📌İlerleyen dostluğun bir sonucu olarak Peyami Safa da Resimli Ay dergisinde yazmaya başladı. Fakat derginin genel çizgisi belli olduğu için Peyami Safa 'Bolşevik' suçlamalarıyla karşı karşıya kaldı. Peyami Safa ise bu suçlamaları reddetmek için hemen yazılar kaleme aldı. 📌İkili arasında 6 yıllık süren dostluk 1935 yılında Peyami Safa'nın Nazım Hikmet'e yönelttiği soru ile çatırdamaya başladı. Nazım Hikmet'in maddi sıkıntılar çektiği bir dönemde bu konuda sorduğu soruya çok bozulmuştu ve devamı gelecek kavgaların ilk fitili atılmış oldu. Bu süre zarfında Peyami Safa ve Nazım Hikmet arasında çeşitli kalem kavgaları yaşansa da en önemlisi 14-20 Temmuz tarihli Hafta dergisinde 'Biraz Aydınlık' başlığıyla yayımladığı yazılardı. Edebi mektup nedir? Edebi mektup örnekleri Bu yazılarda Nazım Hikmet'i nasıl tanıdığından, ona dair izlenimlerine kadar pek çok ayrıntı yer alıyordu. 'Nazım su katılmamış bir burjuvadır ve en sahte tarafı Komünist tarafıdır', 'Şöhretinin büyük kısmını polisin takibine borçlu olan Bolşevik fantoması', 'lirik, cıvık hassas bir şair' gibi tanımlamalarda bulundu. 📌Nazım ise bu ağır ithamlara başka gazete ve dergilerde verdiği röportaj ve yazılarla cevap veriyordu. Nazım Hikmet, Peyami Safa'yı 'küçük burjuva münevveri' olarak tanımlamış ayrıca mason locasına girebilmek için verdiği uğraşlardan bahsetmişti. 📌Duyduğu bu sözler karşısında daha ağır bir dil kullanan Peyami Safa Nazım Hikmet'i artık 'zavallı oğlan' diye tanımlıyordu. Masonluk iddialarını kesinlikle reddeden Safa, Biraz Aydınlık isimli yazı dizisinde 'Evvelce müdafaasını yaptığım Nazım Hikmet'in bu kadar mayasız, cevhersiz ve bomboş olduğunu ben bu polemiğe başlarken bilmiyordum.' cümlesini kullandı. 📌Nazım Hikmet ise en ağır darbesini vurdu ve 'Bir Provokatör Üzerine Hiciv Denemeleri' isimli şiirini kaleme aldı. 'Bir düşün oğlum, 📌Bu şiire çok öfkelenen Peyami Safa ise 23 Eylül 1935 tarihinde 'Cingöz Recai'den Nâzım Hikmet'e' başlıklı bir hicviye yayımladı. 'Gel bakayım,

Nazım Hikmet ve Peyami Safa’nın kalem kavgası

EDEBİYAT DÜNYASINDAKİ POLEMİKLER