Peyami Safa'nın kaleminden "Ramazan Geceleri"

🔹 Eskiden Ramazan'ın herkes için başka bir manası vardı. Peyami Safa 🔹 Fakat hakiki iman ehli için Ramazan, insanın nefsini körelterek alakalarını maddeden imkân nispetinde koparmak suretiyle Allah'ın gufranına layık olmaya çalışabileceği en saf, en ulvi bir feragat ve ibadet ayı idi. Peyami Safa 🔹 Ramazan insanlığımızı tamamlayan riyazat ve feragatler ayıdır. Ancak bu şartla gufrana, Allah'ın affına, müsamahasına, rahmetin ve merhametine layık olabiliriz. Mide perhizi kâfi değildir. Peyami Safa 🔹 Ramazan her sene biraz daha sessiz geliyor. Peyami Safa 🔹 Bayramlar, tamire muhtaç ahlakların kalafata çekildikleri günlerdir. Bizi daha iyi güne hazırlar. Mübarek olsunlar. Peyami Safa 🔹 Çocukluğumun bayramlarında öptüğüm ellerin hepsi bugün toprak altındadır. Hepsi toprak oldu. Peyami Safa 🔹 İnsanın mezar önündeki şaşkınlığı devam ettikçe ebedilik özleyişi de sona ermeyecektir. Peyami Safa 🔹 Alelade gecelerde bir fotoğraf kutusunun içi kadar karanlık ve sessiz caddeler, Ramazan'da, gündüzden daha kalabalık ve şu kapalı havalarda, gündüzden daha aydınlıktır. Peyami Safa 🔹 Dikkat ederse her insan, kendisinin bir 'ben'den evvel 'biz' olduğunu anlar. Böyle bir hatıra günlerinde ben, sen, o her zamankinden fazla biziz. Bütün millet ve aile tarihimizle, bütün ölülerimiz ve dirilerimizle beraberiz. Onlar ve sizler, hepiniz içimdesiniz. Peyami Safa 🔹 Şehzadebaşı tiyatro ve sinemalarına bu Ramazan gecelerinde gün doğdu. Her taraf hıncahınç doluyor. Hele kıymetli sanatkâr Şadi Bey'in Ferah Sinema ve Tiyatrosu... Peyami Safa 🔹 Şubat'ın on üçünde yağan hafif kardan sonra gene etraf günlük güneşlik gidiyor. İşte bundan istifade etmek isteyen halk, geceleri de yaz Ramazanlarını andıran bir şekilde Şehzadebaşı'nı doldurup taşırmaktadır. Peyami Safa 🔹 Artık, 'on bir ayın sultanı' , şehre hayat ve hareket vermek için değil, yalnız Müslümanlara oruç ve ibadet vazifelerini yaptırmak için geliyor. Sessizliği de bundandır. Ve bu sessizliği, ona karşı eski alakanın sıfıra inmiş olmasıyla izah etmek doğru değildir. Peyami Safa 🔹 Ramazan, kafe arkasından dışarıya fırlamak isteyen bunalmış bir halk için, gecenin serin havasını koklamaya vesile oluyordu. Peyami Safa 🔹 Allah'ın gufran ve rahmetine payan yoktur ama ona layık olmak şartıyla. Yoksa destiyi kıran da, suyu getiren de bir olurdu ve ilahi adaletten eser kalmazdı. Peyami Safa 🔹 O zamanki Şehzadebaşı'nda Ramazan gecelerinin kalabalığını dokuyan başlıca tipler, Feyziye Kıraathanesi, tuluat ve dram kumpanyanları, orta oyunu ve Karagöz en karakteristik sahneleriyle canlandı. Peyami Safa 🔹 Bir milletin ruhunda, Karagöz gibi saflıkla zekanın harikalı terkibini yaratan bir tipin yeryüzünde eşi yok. Peyami Safa 🔹 Her anını birlikte yaşadığım yakınlarımdan ve sevdiklerimden hiçbiri hayatta olmayan o devrin sahnelerini kahkahalarla yeniden yaşarken, hıçkırıklar da boğazıma düğümleniyordu. Peyami Safa 🔹 Ramazan'ın son gününde Allah'tan dileğimiz, ümmi mutekidin kalbindeki nurdan bu avare 'zındık'ın zekasına da birkaç damla inmesidir. Çünkü bu memleketin başına ne kadar bela gelmişse, bu yamalak münevverin her şeyi yarım anlayışından ve tam anlıyormuş gibi davranışından gelmiştir. Peyami Safa 🔹 Bana öyle geliyor ki bayram çocuklarla büyükanneler ve büyükbabalar arasındadır. Bugünün en göz yaşartıcı ve güzel anı, buruşuk ellerin ve körpe yanakların öpüldüğü dakikalar içinde yaşanır. Sanki bu, giden neslin gelen nesle bir ipekli mendilin küçük bohçası içinde, bütün bir ömrün bahtiyarlık tılsımını aktardığı bir devir ve teslim muamelesidir. Peyami Safa 🔹 Bize aynı dinden, aynı milletten olduğumuzu her günkünden daha fazla hissettiren bayramlar aramızdaki beraberlik şuurunu kuvvetlendirdiği için en güzel cemiyet hadiseleridir. Peyami Safa 🔹 Hepimiz ayrı ayrı biliriz ki bayramlar, 'benim' değil, 'bizim' tatil, buluşma ve sevinç günümüzdür. Peyami Safa 🔹 Dini ve ahlakın en sağlam temeli 'biz'in benler üzerine kurduğu bu baskısız, ağırlıksız, tatlı otoritedir. Peyami Safa 🔹 Ramazan, yılda bir ayın değil, her ayın itidal ve feragat içinde yaşanmasına hazırlar. Hakiki bir zahidin her ayı Ramazan'dır. Bedeni perhizin şekli değişir, fakat ruhi perhiz aynı kalır. Peyami Safa 🔹 Nefsinden uzaklaşan Allah'a yaklaşır. Peyami Safa 🔹 Bayram edebiyatı, şeker endüstrisini teşvik için yapılan afişlerdeki ve sokak bezlerindeki vecizelere inhisar ediyor. Peyami Safa