Sorularla hikaye türü

📌Gerçek hayattan, tarihten, doğadan veya tamamen hayal gücünden yararlanarak türetilen bir konu hakkında yazılan kurgusal, kurmaca yapıda kısa yazıları hikaye denir. Türk edebiyatında ilk dönemlerde masallar ve fabllar hikaye başlığında değerlendirilmiş, sonraları hikaye türü olağanüstü özelliklerden arındırılmış, günlük hayatı konu alan eserler olarak ayrı bir başlıkta ele alınmıştır. Edebiyat hakkında az bilinen terimler 📌 Hikaye, ilk Çağ Anadolusu'nda masal, ve tarihi olayları anlatan eserlerle oluşmuştur. Orta Çağ'da özellikle Hindistan'da 'Binbir Gece Masalları' sağlam bir hikaye geleneğinin varlığını bildirmektedir. Bu gelenek, Arapça'dan yapılan çevirilerle Avrupa'ya masal, efsane, rivayetler şekliyle yayılmıştır. Batı dünyasında hikâyeye bugünkü anlamda ilk edebi kimlik kazandıran, İtalyan yazar Boccacio'dur. XVI. yüzyılda yazdığı 'Decameron' adlı eseriyle ilk hikâye örneğini vermiştir. XVIII . yüzyılda Voltaire bunu geliştirir. Hikaye Rönesans'ın etkisiyle de XIX. yüzyıl edebiyatının en yaygın türü olur. Alphonse Daudet ve Guy de Maupassant gibi Fransız yazarlar bu türün güzel örneklerini vermişlerdir. 📌 1. Olay Hikayesi: Olay hikayeleri ya da Maupassant tarzı hikayeler adeta bir romanın küçük halidir şeklinde tanımlanabilmektedir. Bu hikayelerin merkezinde bir olay vardır ve olay; serim, düğüm, çözüm bölümlerine mantıksal bir uyumlulukla sonuçlanmaktadır. Hikayenin sonunda olaylar bir sonuca ulaştığından, olay ve kişiler hakkında yeterli bilgiler verildiğinden okuyucunun hayal gücüne ihtiyaç duyulmaz. Olay hikayeleri bittiğinde okuyucu tarafından merak edilecek bir şey de kalmamış olur. Bu hikayelerde kişiler ve çevrenin incelenmesine, tasvirine de ayrıca yer verilir. Olay hikayelerinin geliştiricisi ve dünya çapındaki temsilcisi Fransız yazar Guy de Maupassant'dır. Türk edebiyatında ise olay hikayesi denildiğinde akla gelen ilk isim Ömer Seyfettin'dir. Dil bilgisinde bilinmesi gereken temel terimler 📌 2. Durum Hikayesi: Olayın ikinci planda tutulduğu durum ya da Çehov tarzı hikayeler bu yönüyle romandan da ayrılmış olurlar. Olaydan çok yaşamın belli bir kesitinin ele alınıp ruhsal çözümlemelere yer verilir. Hikayenin bitmesiyle aslında her şey bitmez, okuyucunun hayal gücünde farklı bir şekilde devam eder hikaye. Kişiler ve çevre hakkında bize bilgiler verilmekten çok sezdirilir. Durum hikayeciliğini geliştiren ve dünya çapında bu tarz hikayeleriyle tanınan yazar ise Rus Anton Çehov'dur. Türk edebiyatında durum hikayelerinin temsilcileri ise Sait Faik Abasıyanık ile Memduh Şevket Esendal'dır. ➡Olay: Öykü kahramanının başından geçen olay ya da durumdur. Hikâyede temel öge veya durumdur. 📌 Hikaye, Türk edebiyatında modern anlamda yer almasa da halk hikayeleri olarak eski zamanlardan beri edebiyatımızda bulunmaktadır. Modern anlamda hikaye geleneği Tanzimat edebiyatı ile ortaya çıkmış, bu gelenek zamanla gelişerek küçük öykü türüne doğru bir geçiş oluşturmuştur. 📌 Türk edebiyatında modern anlamda hikayeye ilk temel olarak Giritli Aziz Efendi'nin Muhayyelat'ı gösterilmektedir. Muhayyetlat, 18. yüzyılda yazılmış ve hikayeyi andıran masalımsı unsurlar taşımaktadır. Bu sebeple 19. Yüzyılda Ahmet Mithat Efendi tarafından yazılan 'Letaif-i Rivayet' edebiyatımızın ilk modern hikayesi olarak kabul edilir. Ayrıca kısa hikaye alanında Sami Paşazâde de önemli bir isimdir. Sami Paşazâde Sezai'nin (1860-1936) Küçük Şeyler (1308/1891) adlı kitabında kısa hikâyeler yer almaktadır. Kitap, bir mukaddime, altı hikâye, bir mensure ve bir tercümeden oluşmuştur. Yine aynı yazarın Rümûzü'l- Edeb ve İclâl adlı kitaplarında da bazı makaleler ve sohbet yazıları ile birlikte kısa hikâyeler bulunmaktadır. Yazma eserler hakkında bilmeniz gereken 20 terim 📌 1880 sonrası dönemde, yukarıda sayılan ilk örneklerden sonra henüz roman, tiyatro oyunu ve şiir kadar popüler bir tür olmamakla birlikte kısa hikâye yazılmaya ve okunmaya başlanmıştır. Hüseyin Rahmi Gürpınar (1864-1944), Halit Ziya Uşaklıgil (1866-1945), Hüseyin Cahit Yalçın (1874-1957), Mehmet Rauf (1875-1931), Ahmet Hikmet Müftüoğlu (1870-1927), Ömer Seyfettin (1884-1920), Refik Halit Karay (1888-1965), Halide Edip Adı var (1882-1964), Yakup Kadri (1889-1974) kısa hikâye türünde yapıtlar ortaya koyarlar. Bu yazarların yazmış olduğu kısa hikâyelerle edebiyatımızda artık bir kısa hikâye yazma ve okuma alışkanlığı oluşmuştur denilebilir. 📌 1930'lu yıllardan sonra, Memduh Şevket Esendal ve Sait Faik'in hikâyeleri, yeni ve modern bir kurgu ile kaleme alınırlar ve bu yazarlar kendilerinden önceki hikâyecilerden ayrılırlar. Türk hikâyesinin neredeyse tükenmez kaynağını oluştururlar. Çehov, Truman Capote ya da Katherine Mansfield'in hikâyede izledikleri yolu takip ederler. Hikâyelerinde büyük ve unutulmaz olaylara yer vermezler. Bu yazarların iyi bir kalem ustası olmaları, Türk edebiyatında kısa hikâyedeki yenilikleri okurun benimsemesinde önemli bir etken olur. Modernist hikâye örnekleri ard arda verilmeye başlanır. Kütüphanecilik hakkında bilmeniz gereken 20 terim 📌 1950-1960'lı yıllar kısa hikâyenin edebiyatımızdaki altın yıllarıdır. Yayınevleri ve dergiler çok sayıda kısa hikâye yayınlarlar. Hikâye yazma yarışmaları açılır, en çok sevilen yazarlar için anketler düzenlenir. Röportajlar yapılır. Zamanla, roman ve tiyatro oyunu yazan yazarlar bile, böylesi bir edebiyat ortamında kısa hikâye yazmayı denerler. Çünkü dergilerde yazısının yayınlanmasını isteyen yazarlar, kısa hikâye yazmak zorunda kalırlar. Hatta öyle ki bu dönemin hikayecileri '50 Kuşağı Öykücüleri' olarak adlandırılmıştır. 📌Recaizde Mahmut Ekrem, Muhsin Bey Yahut Şairliğin Hazin Bir Neticesi adlı kitabının ön sözünde, kısa hikaye ile uzun hikaye olarak adlandırdığı roman arasındaki ayrımı şu şekilde yapar: 'Büyük bir hikâye tertib etmek hem güç hem de kolay olduğu gibi ufakları da öyledir. Mesela üç yüz sahifelik kitabı doldurmak için bir vak'a tasvir olunurken tatsız ve ahenksiz bir alay tafsilatı bi-faide ile hikayenin letafeti kaçırılmak var. Ufak hikayede ise tutulan mikyasın darlığına mebni muhtaç-ı tevsi'ü tafsil görünen teferruat-ı vak'adan mühim olan bazısı terk ve ihmal olunmakla hikaye bütün bütün tatsızlaştırılmak var.' 📌 Roman ve hikaye arasındaki ayrım genel olarak şöyledir: ➡Hikâye türü, romandan daha kısadır. 📌Hikâyede kahramanların tanıtımında ayrıntıya girilmez, kahramanlar her yönüyle tanıtılmaz. Romandan farklı olarak hikâyede kişiler sadece olayla ilgili yönleriyle anlatılır. Bu yüzden hikâyelerdeki kişiler bir karakter olarak karşımıza çıkmaz. 📌Öyküde, olayın geçtiği yer (çevre) sınırlıdır ve ayrıntılı olarak anlatılmaz. Romanlarda olaylar çok olduğu için olayların geçtiği çevre de geniştir. Bu çevreler çok ayrıntılı olarak anlatılır. 📌Hikâyeler kısa olduğu için anlatım yalın, anlaşılır ve özlüdür. Romanlarda ise anlatım daha ağır ve sanatlıdır.

Sorularla hikaye türü

Hikaye nedir?