Stefan Zweig'in okunması gereken 20 kitabı

'Ömrüm boyunca mahkûm olacağım bir kaderin acısını ilk defa yaşıyordum ve şimdi de o kaderle birlikte ölüyorum: Senin tarafından hiçbir zaman tanınmamış olarak.' Avusturyalı yazar, tiyatro, biyografi ve romancı kimliği ile bilinen Stefan Zweig, kitapların imha edildiği bir dönemde her şeye rağmen yazma tutkusunu bırakmadı. Zweig, eserlerinde derin tutkuları ve sağlam karakterli kurguları işledi. Mektuplarıyla döneminin Avrupa felsefesi ve kültürüne birer anıt dikerken, psikolojik analizlerindeki olağanüstü başarısı, onun kitaplarının bu denli sevilmesini sağladı. Zweig'i bu denli okunası yapan diğer bir özelliği, eserlerinde büyük bir titizlikle oluşturduğu karakterleri ve iç dünyalarına derinlemesine girebilmesidir. Bu başarısının sırrı, Sigmund Freud ile yakın dost olmasında saklı. ''Dar karenin içinde özel ustalar yaratır satranç.'' İntiharını planlayan ünlü yazarın ilk işi Petropolis postanesine gitmek oldu. Bir zarfa Satranç adlı eserini koyarak onu Amerika'daki yayımcısına yolladı. Bu ses getiren eser öldükten 1942'de yayımlandı. Stefan Zweig, çok geniş bir psikoloji birikimini eserlerinde bütünüyle kullanmış ender yazarlardandır. Onun dünya edebiyatında bir biyografi yazarı olarak kazandığı haklı ünün temelinde de bu özelliği, yani yazarlığının yanı sıra çok usta bir psikolog olması yatar. New York'tan Buenos Aires'e gitmekte olan bir vapurda yolcular, dünya satranç şampiyonu Czentovic'in de onlarla birlikte yolculuk ettiğini öğrenince onunla oyun oynamak isterler. İlk oyunda, dünya şampiyonuna yenilen oyuncular; ikinci oyunda hiç beklemedikleri bir yardımla Czentovic'le berabere kalmayı başarırlar. Onlara yardım eden hamleler sonrasını zihninde hesaplayabilen adamın, satranç oyunundaki ustalığının öyküsü ise sıra dışı ve çok hüzünlüdür. Stefan Zweig'in sürgünde yazdığı, intiharından yalnızca günler önce yayımcısına ulaşan, sonuncu ve en tanınmış eserlerinden biri olan Satranç; tecrit altında bir insanın yaşadığı sıkıntıların boyutlarını güçlü bir anlatımla sunuyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız... ''Özür dilerim efendim, çok özgürce davrandım.'' Lyon'da Düğün, Fransız Devrimi sırasında yaşanan kargaşa ve zulüm günlerinde ölüme yaklaşan insanlara umut veren bir aşkın hikâyesidir. 1793'te kentte kurşuna dizilmeyi bekleyenlerin toplandığı hapishane tuhaf bir nikâha sahne olur. İki yalnız insan, acı çeken iki çaresiz insanı buluşturur. Birinin yüreğinden kopan çığlık diğerininkinde karşılık bulurken, farkında olmadan birbirlerinin yıllar süren yalnızlığına son verirler. Zweig, bu öykülerde toplum dışına itilmiş karakterleri üzerinden insanlık durumunu analiz eder. Karakterlerinin başlarından geçenler 'yazgı' değil, insanlığın iflasının sonucudur. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız... ''Dostoyevski'nin hayatında genellikle başlangıç melodramdır, ama sonunda her zaman trajediye dönüşür.'' Stefan Zweig, Üç Büyük Usta'da üç büyük yazarın yaşam öyküleri üzerinden okurlarını edebiyat tarihine, edebi dehanın sınırlarına doğru bir yolculuğa çıkarıyor. 'Toplumun romanını yazan' ve kendi gücünü dünyaya kabul ettirmek isteyen Balzac, 'ailenin romanını yazan' ve döneminin İngiliz kültürüyle özdeşleşen Dickens, 'bireyin romanını yazan' ve yaşamla ölüm, dehayla çılgınlık arasında gidip gelen Dostoyevski hem birer yazar, hem de gerçek birer kişilik olarak Zweig'in bu eserinde karşımıza çıkıyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız... ''Sen, beni asla, asla tanımayan, bir su birikintisinin yanından geçercesine yanımdan geçip giden, bir taşa basarcasına üstüme basan, hep, ama hep yoluna devam eden ve beni sonsuz bir bekleyiş içerisinde bırakan sen, kimsin ki benim için?'' Stefan Zweig Bilinmeyen ''Bir Kadının Mektubu'' adlı uzun öyküsünü 1920'li yılların ilk yarısında kaleme aldı. Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu'nun kadın kahramanını sadece uzun bir mektubun yazarı olarak tanıyoruz. Kadının hayatı boyunca sevmiş olduğu erkek için kaleme aldığı bu mektubun 'gönderen'inin adı yoktur. Mektubun başında tek bir hitap vardır: 'Sana, beni asla tanımamış olan sana'. Kadın hep bir 'bilinmeyen' olarak, yani tek başına yaşamaya razıdır, bu öyküde 'taraflar' değil, sadece tek bir 'taraf' vardır. Zweig okurunu, bir kez daha, insan psikolojisinde eşine pek rastlanmayan bir yolculuğa davet ediyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız... ''Şanssızlık, insanı alıngan, sürekli acı ise adaletsiz kılar.'' Sabırsız Yürek, özellikle düşsel ve tarihsel karakterler üstüne yazdığı yaşam öyküleriyle tanıdığımız Stefan Zweig'in tek romanıdır. Freud'un öğretisine derin bir ilgi duyan Zweig'in bu psikolojik romanı, acıma duygusunun nelere yol açabileceğini, insanı nasıl çatışmadan çatışmaya sürükleyebileceğini anlatan bir başyapıttır. Yazar iki tür acıma duygusundan söz eder: 'Birincisi, duygusal ve zayıf olanı, başka birinin yaşadığı felaketlerden kaynaklanan acı ve hüzünden olabildiğince çabuk kurtulmak için çırpınan bir yüreğin sabırsızlığıdır. Diğeri, tek gerçek acıma duygusu ise duygusal olmayan, ama yaratıcı olan, ne istediğini bilen; sabırla, gücü yettiğince, hatta gücünün bile ötesinde katlanmaya ve dayanmaya kararlı olunan acıma duygusudur.' 20. yüzyılın kült kitaplarından biri olan Sabırsız Yürek, insanca duyguların savaşın dehşeti karşısında allak bullak oluşunun romanıdır. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız... ''İnsanın çocukken içinde yaşadığı dönemin havasından kanına karışan şeyler, hiçbir zaman ondan ayrılmıyor.'' Stefan Zweig, ''Bir Avrupalının Anıları'' olarak kaleme aldığı ''Dünün Dünyası'' adlı bu kitabının ön sözünde, yazacaklarım, benim yaşadıklarım olmaktan çok, bütün bir kuşağın yaşadıklarıdır, der. 19. yüzyıl Avrupasının görece güvenli, tekdüze ortamında yetişen kuşaklar, 20. yüzyılın hemen başlarında olaylarla yüz yüze geldiler. Dün ve bugün arasında bütün köprülerin yıkıldığı, bütün değerlerin altüst olduğu yıllarda, peş peşe iki dünya savaşına, Almanya'da doğup büyümesine, evinden ve ülkesinden kopmanın, ülkeden ülkeye göç etmenin, anayurdu saydığı Avrupa'nın mahvolmasını görmenin acılarına dayanamayarak 1942'de hayatına son veren bu duyarlı yazarın anıları, kişisel bir anlatım olmanın ötesinde yüzyılımızın ilk yarısının ruh dünyasının da bir el kitabı sayılmaktadır. 60 yıllık ömründe görmediği, tanık olmadığı, acısını çekmediği hiçbir felaket kalmadığını söyleyen Stefan Zweig, anlattıklarımızla bir gerçek kırıntısını bile bizden sonraki kuşağa ulaştırabilirsek yine de boşuna yaşamış sayılmayız, diyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız... ''İnsanın tek bilmesi gereken, insan olduğu ve öyle kalmak istediğidir.'' Mecburiyet'te, ressam Ferdinand ve eşi Paula'yla birlikte ülkesindeki savaştan kaçarak İsviçre'nin doğasına sığınmıştır. Ne var ki hâlâ içi içini yiyor, her an o malum mektubun gelmesini bekliyordur. İsviçre'de özgürdür, ama bir türlü kendini özgür hissedemiyordu. Günlerden bir gün, ülkesinden gelen askerliğe çağrı tebligatı eline ulaştığında içinde bir mecburiyet hissi belirir. Ülkesinin girdiği bu kirli savaşta o da ölmeye 'mecbur' mudur, yoksa İsviçre'de kalıp 'özgür' olmaya devam etmeli midir? Stefan Zweig yine en iyi bildiği şeyi yapıyor ve çelişkilerle dolu insan ruhunu bütün ustalığıyla gözler önüne seriyor. 'Mecburiyet' pasifizme dair şimdiye dek yazılmış en güçlü metinlerden biri olmanın yanında, Stefan Zweig'ın kendi hayatıyla da şaşırtıcı paralellikler içermektedir. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… ''İnsan eğer her şeyi kaybettiyse, son kalan şey uğruna çılgınca savaşır.'' Amok Koşucusu, doktor olarak yardıma ihtiyaç duyan bir insana el uzatmanın vicdani yükümlülüğüyle kendi karmaşık duyguları arasında sıkışıp kalan bir adamın hikâyesidir. Hollanda Doğu Hint Adaları'nda görev yapan bir doktor, dara düşüp kendisine başvuran çok zengin bir kadının 'yardım' talebini geri çevirir. Zira kadının mağrur ve hesapçı tavrı karşısında büyük bir öfkeye kapılmış, gururuna yenik düşmüştür. Ancak söz konusu olan insan hayatıdır. Kısa süre içinde pişmanlığın pençesine düşer. Kadına yardım etmeyi saplantı haline getiren doktor, Malezya halkında rastlanan bir nevi öldürücü delilik olan amokun etkisi altına girer. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… 'Müziksiz bir hayat başlı başına zahmet, bir yanılgıdır.' Stefan Zweig, Kendileriyle Savaşanlar'da Hölderlin, Kleist ve Nietzsche'nin yaşam öykülerini anlatıyor. Bu üç yazarın yaşamlarının ortak yanı, mizaçlarını belirleyen neredeyse tabiatüstü bir güçle bitmek bilmeyen bir iç mücadeleyi sürdürmeleridir. İçlerindeki bu güç, yaşamlarının birer tragedya olarak sürüp sona ermesine neden oldu. Yazar, Hölderlin, Kleist ve Nietzsche'nin yaşam öykülerini çağdaşları Goethe'nin hayatından kesitlerle birlikte ele aldı. Goethe'nin karşı kutbu oluşturan hayatı algılayışı, biçimleyişi ve hayatla yaratıcılık arasında kurduğu bağ, sergilenen yaşamların farklılıklarını daha belirgin hale getirdi. Zweig, Kendileriyle Savaşanlar'da yaratıcılık serüveni, anlaşılma sorunu ve sanatçının çevresine karşı tutumunu gerçeğe bağlılıktan ayrılmadan, derin bir duyarlılıkla işledi. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… ''Ve yavaş yavaş yüreğinin ölümü yaklaştı.'' Zweig insani duyguları büyük bir ustalıkla çözümleyebilmesini keskin gözlemciliğine ve psikolojik derinliğine borçludur. Benzersiz maceralar, büyük sırlar, marazi saplantılar, duygusal ikilemler ve gerilimler, bu sayede çağları aşarak, her devrin okuruna hitap edebilen anlatılara dönüşür. Bu derlemedeki öykülerinde de, duygudaşlığı elden bırakmadan insan doğasının en iyi ve en kötü yanlarını gözler önüne serer. Bunlar sevgiye, ölüme, yitirilen ve yeniden canlanan umuda, yeniden kazanılan inanca, gençliğe ve insanın kendini keşfine dair yapıtlardır. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… 'Sessizlik insanları giderek daha fazla sıkıştırıyor gibiydi.' 1920'lerin Avusturya'sı... Zengin bir ailenin on iki yaşındaki içine kapanık oğlu Edgar, astım problemi nedeniyle bölgedeki bir kaplıcada tedavi görmektedir. Bu sırada aristokrat bir baronla tanışır ve onunla arkadaşlık kurar. Baron, ona avcılık ve safari öyküleri anlatır ve çocuğu tam anlamıyla kendine bağlar. Ancak baronun, kendine hayran olan çocuğa karşı tavırları birden tam tersine döner. Kıskançlığa kapılan ve ihanete uğradığını düşünen çocuğun duyguları, tehlikeli bir şekilde kontrolden çıkmaya başlar. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… 'Korku cezadan daha berbattır, çünkü ceza bellidir, ağır veya hafif; bilinmeyene, sınırlandırılmışa kıyasla ceza, daha az ürkütür. Cezasının ne olduğunu anlayınca kız rahatladı. Ağlaması seni şaşırtmasın: Gözyaşları şimdi dışarıya akıyor, daha önce içeride birikip kalmıştır. İçerdeki gözyaşları dışarı akandan daha fenadır.' Rahat ve korunaklı bir yaşam süren saygın bir kadın, sekiz yıllık evliliğinden sıkılmış burjuva dünyasının kozasından çıkmıştır. Korku insanı bilinç dışına itilmiş deneyimlerden, bastırılmış pişmanlıklardan özgürleştirebilecek güçte bir yapıt sizleri bekliyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… ''Ölüm saatini beklemek, ölmekten daha beterdi.'' Bu son derece çarpıcı çöküş öyküsü, XV. Louis döneminde Fransız sarayında epey etkili olmuş aristokrat bir kadının gerçek yaşamına dayanır. Madame de Prie günün birinde gözden düşer ve kral tarafından Normandiya'ya sürülür. İktidar sahibi ve ilgi odağı olduğu hareketli ve eğlenceli Paris günlerinden sonra, ne kadar süreceği belli olmayan, kendisiyle baş başa kalacağı bir sürgün dönemi beklemektedir. Ancak iktidar savaşları, entrika ve eğlenceden ibaret boş saray hayatı varoluşuna anlam katan tek şeydir. Hem kendini hem çevresindekileri sürekli kandırma eğilimindeki bu sığ ve kibirli kadın, evinde gösterişli eğlenceler düzenler ve hayatını yeniden canlandırmaya çalışır. Giderek mantıklı düşünme yetisini bütünüyle yitiren Madame de Prie, yeniden bütün dikkatleri üzerine çekebilmek için inanılmaz bir plan yapar. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… 'Uyumakta olan bebeğini seyreden mutlu bir anne gibi ona baktım.' Zweig bu eserinde, bir kadının yaşamını bütünüyle değiştiren yirmi dört saatlik deneyimini anlatıyor. Özgürce ve tutkuyla içgüdülerinin peşine takılan bir kadının bu kısa ve yoğun hikâyesi, kadın kalbinin sırlarına ermiş ustanın kaleminde olağanüstü bir anlatıya dönüşür. Yapıtı için mekân olarak muhteşem atmosferiyle Fransız Riviera'sını seçen Zweig, 1920'li yılların sonlarında Avrupa'nın 'kibar' tabakasının ikiyüzlü ahlak anlayışına yönelik eleştirel tavrıyla dikkat çeker. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… ''İnsan yüreğinde sır taşırken rahat yaşayamaz.'' Zweig hayatının son dönemlerinde başladığı, taslağı 1981'de gün ışığına çıkarılan ve yayıncısı tarafından tamamlanan Clarissa'da, 1902 yılından Birinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesine kadar geçen dönemde, dünyanın halini genç bir kadının gözünden anlatır. Avusturyalı bir subayın kızı olan Clarissa bir manastır okulunda büyümüş, eğitimini tamamladıktan sonra Viyanalı ünlü bir sinir hastalıkları uzmanının yanında çalışmaya başlamıştır. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… 'Eğer nasıl biri olduğumu bilseydiniz, şu anda beni selamlarken yüzünüzde gördüğüm o tatlı, dostane gülümse kim bilir nasıl donup kalırdı dudaklarınızın kıyısında!' Olağanüstü Bir Gece, seçkin bir burjuva olarak rahat ve tasasız varoluşunu sürdürürken giderek duyarsızlaşan bir adamın hayatındaki dönüştürücü deneyimin hikâyesidir. Sıradan bir pazar gününü at yarışlarında geçirirken, belki de ilk kez burjuva ahlakından saparak 'suç' işler. Böylece yeniden 'hissetmeye' başladığını, kötücül ve ateşli hazları olan gerçek bir insan olduğunu fark eder. İçindeki haz dolu esrime, aynı günün akşamında onu gece âleminin son atıklarının arasına, 'hayatın en dibindeki lağımlara' sürükleyecek, varış noktası ise ruhani bir uyanış olacaktır. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… ' Sadece onsuz yaşamak istemediğimin farkındaydım ve yaşamıma nasıl son vereceğimi bilemiyordum. ' Zweig bu öykü derlemesinde, dönüştürücü deneyimleri sağlam anlatılara dönüştürmekteki ustalığıyla yine insanın kusurlarını, özlemlerini, karşılaştığı engelleyici durumları empatiyle çözümlüyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… 'Şahsen katilin o olduğundan neredeyse eminim; ama elimde çürütülmesi imkânsız o son kanıt yok.' Stefan Zweig'in öykücülüğünde ayrı bir yer tutan O muydu?, kemirici bir duygu olan şüpheyi eksene alır ve bu duygunun insanı sürüklediği kaygı, sıkıntı ve çaresizlik atmosferinden okura seslenir. Öyküye, Zweig'de benzerine pek rastlamadığımız türden, huzurlu İngiliz taşrasında polisiye bir kurgu eşlik eder. Tutkuyla savrulan hayatların yazarı, derin, yoğun ve güçlü karakterlerin yaratıcısı Stefan Zweig, bu benzersiz öyküsünde, bizi John Charleston Limpley'le tanıştırır. Mr. Limpley'in çevresi ve köpeği Ponto'yla ilişkisine, komşusu Betsy'nin titiz, şüpheci gözlerinden tanık oluruz. Zweig, kaçınılmaz felaketi, klasik İngiliz polisiyelerinden aşina olduğumuz 'kim yaptı?' sorusunun etrafında düğümler. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız... ''Sizler bütün insanları sevmeyi reddettiğiniz sürece,ben de sizinle olmayı reddediyorum.'' İnsanlığın Yıldızının Parladığı Anlar, insanlık tarihine yön vermiş belirleyici anlar üstüne kısa denemelerden oluşuyor. Stefan Zweig, çevrelerindeki geçici koşulların dayattığı sınırları aşabilmiş Fatih Sultan Mehmed, Händel, Dostoyevski, Tolstoy, Lenin gibi yaratıcı bireylerin o benzersiz anlarını anlatıyor. En iyisi, kendisinden dinleyelim: ''Çağları aşan bir kararın bir tek takvime, bir tek saate, çoğu kez de yalnızca bir tek dakikaya sıkıştırıldığı trajik ve yazgıyı belirleyici anlara, bireylerin yaşamında ve tarihin akışı içinde çok ender rastlanır. Ben böyle anları İnsanlığın Yıldızının Parladığı Anlar diye adlandırdım; çünkü onlar, tıpkı yıldızlar gibi, hiç değişmeden geçmişin karanlığına ışık tutmaktadırlar... Olayları anlatırken, gerçekleri değiştirmedim, kendi katkılarımla renklendirip zenginleştirmedim. Çünkü tarih, kusursuzluğa ulaştığı böylesine eşsiz anlarda, kendisine yardım için uzatılan ellere gereksinim duymaz.'' Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… ''Dokuz yıl oldu ve sesinin tek bir tonu değişmemiş.'' 'Birbirlerine ilk kez bundan dokuz yıl önce rastlamışlardı. Bugüne kadar, bu akşama kadar aradan dört bin gece ve dört bin gün geçmişti!' Savaşın farklı biçimlere ve renklere bürünerek sürekli hayatlarımızı işgal ettiği bir dünyada Stefan Zweig okuru elinden tutuyor ve sıradan insanın bu büyük mekanizma karşısında hissettiklerini tek tek anlatıyor. Kimi zaman acizlik, korku; kimi zamansa kahramanlık, coşku, harekete geçme isteği... Böyle zor zamanlarda, başka ihtimallerin önünün giderek kapandığı şartlarda Zweig'ın büyük savaşların karşısına koyduğu sıradan ve bir o kadar büyük duygular insan ruhunda açılan yaraları sarıp sarmalıyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız…

Stefan Zweig'in okunması gereken 20 kitabı

Neden en çok Stefan Zweig okunuyor?