Edebiyatımızın Esrarengiz Kalemi: Asaf Halet Çelebi

◾ Asaf Halet Çelebi, 27 Aralık 1907'de İstanbul'da Cihangir'de doğdu. Babası eski Dahiliye Nezâreti'nde müdürlük yapmış Mehmed Said Hâlet Bey'dir. ◾ Küçük yaşta özel hocaların yanında başladığı öğrenimini Galatasaray Sultânîsi'nde tamamladı. Edebiyatla da yakından ilgilenen babasından Fransızca ve Farsça dersleri aldı. 💠 'ben ki zamansız bahçeleri kucakladım ◾ Üsküdar Mevlevîhânesi'nin son şeyhi Ahmed Remzi Dede ile ünlü mûsikişinaslardan Rauf Yektâ Bey'den uzun yıllar mûsiki ve nota dersleri aldı. ◾ Yüksek tahsil yapmak üzere bir ara Fransa'ya gitti. Döndükten sonra bir süre Sanâyi-i Nefîse Mektebi'ne devam eden Çelebi, eğitimini Adliye Meslek Mekteb'inde tamamladı. 💠 'karanlığı geçelim ◾ Bir süre farklı alanlarda memurluk yapan şair, uzun süre İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü Kitaplığı'nda kütüphane memurluğu yaptı. ◾ 1946 seçimlerinde İstanbul'dan bağımsız milletvekili adayı olduysa da seçimi kazanamadı. 💠 'düş içime uyu ◾ Asaf Halet Çelebi'yi tanıyanların hiçbiri, onun kişiliğine ilişkin olumsuz bir hatıraya veya izlenime sahip değildir. Bir İstanbul beyefendisi olarak nitelendirilen şair; giyimi, konuşma biçimi, tarzı ile alay edilmeyi dahi göze alır da 'çelebilik'ten taviz vermez. ➡'Çelebi' sözcüğü, sözlüklerde 'okuma bilen, okumuş, nezaket sahibi, nazik kimse' anlamlarına gelir. 💠 'vakit geldi kunâla ◾ Edebiyatla hemhal, kültürlü bir muhit içinde yetişen Âsaf Hâlet Çelebi, on sekiz yaşlarına kadar aruz vezniyle rubâî ve gazeller yazmış, ancak bu şiirlerle o günkü edebiyat anlayışında yenilik yapılamayacağını anlayarak bir süre sonra bundan vazgeçmiştir. 💠 'bu can içimde kuştur kunâla ◾ Şairin uzun süren arayış devresi, 1939 yılından itibaren yayımladığı kapalı ve esrarengiz şiirlerle sona erer. O günün okuruna yabancı gelecek kıvrak, mistik dille, anlayabilmek için entelektüel birikim gerektirecek şiirler yazar. Bu, şairi hem hedef haline getirir hem de şöhret kazanmasını sağlar. 💠 ◾ Fransa'ya gitmesinin de etkisiyle Batılı teknikleri bilen ve uygulayan bir şairdir artık. Fakat bunu yine şahsına münhasır bir şekilde gerçekleştirir. ◾ Doğu'yu unutmaz, eksiltmez aksine arttırır ve derinlerine iner. Doğulu bir resmi Batılı bir teknikle çizer. Başka şairlerin devam ettirdiği bir üslubu olmasa da kendi başına bir ekol olmuştur. 💠 'adımı unuttum ◾ Dinler tarihinden, kıssalardan, mitolojiden, masallardan, eski kült ve kültürlerden çokça faydalanan Âsaf Halet, tasavvufu şiirine o kadar iyi gizler ki araştırmadan anlaşılmaz. ◾ 'Anlaşılırlığın, açıklığın göreli olduğunu belirten Çelebi, şiirlerini kimse için değil, kendi iç dünyasını incelemek, ' içindeki mağaradakiler'e 'ayna tutmak' amacıyla yazdığını söyler'. 'A'dan Z'ye Âsaf Halet Çelebi' kitabında geçen bu ifadeler Âsaf Halet'in poetikasının özeti gibidir. 💠 'bir gün buradan gidersin ◾ Bir sonbahar günü çok sevdiği İstanbul'a veda eden Âsaf Halet 15 Ekim 1958'de vefat etti. Ünlü şairin kabriyse Beylerbeyi Küplüce Mezarlığı'ndadır. 💠 'bilmemek bilmekten iyidir 🔸Şiir kitapları ➡He: Devrinin şiir anlayışından çok farklı çizgide yazılmış olan bu kitap şairin ilk kitabıdır. Kitabın sonunda bazı şiirlerinin Fransızca tercümeleri yer alır. ➡ Lâmelif: Üslup ve içerik anlamında ilkiyle benzeyen bu ikinci kitapta yalnızca 10 şiir bulunur. ➡ Om Mani Padme Hum: Sonuna düşülen, 'Mevcudu kalmayan He ve Lâmelif kitaplarındaki şiirler bu kitaba alınmıştır' notundan anlaşıldığı kadarıyla bu şiirler hariç ilk iki kitapta bulunmayan sekiz şiir daha bulunur. 🔸Diğer eserleri ➡ Mevlâna'nın Rubaileri: Mevlânâ'nın rubâîlerinden seçmeler içeren bu eserde rubâîler mensur olarak Türkçe ve Fransızca'ya tercüme edilmiştir. ➡ Mevlâna Hayatı-Şahsiyeti: Mevlânâ Celâleddîn-i Rumi'nin hayatını, tasavvufî ve edebî eserlerini ana hatlarıyla anlatan el kitabı niteliğinde bir eserdir. ➡ Molla Câmi: İranlı mutasavvıf şair Molla Câmî'nin hayatı, edebî ve tasavvufî şahsiyeti üzerine yapılmış bir incelemedir. ➡ Konuşulan Fransızca: Fransızca'da kullanılan tabirleri, atasözlerini içine alan bu eser konuşma ve tercümede yardımcı olmak amacıyla yazılmış bir ders kitabıdır. ➡ Eşrefoğlu Divanı: 15. yüzyılın önde gelen Türk mutasavvıf şairlerinden biri olan Eşrefoğlu Rûmî hakkında geniş bir inceleme ile divanından seçme şiirlerinden meydana gelir. Eserde bir bibliyografya ve bazı terimlerin açıklandığı bir sözlük de vardır. ➡ Seçme Rubailer: Eserde, Ömer Hayyâm, Mevlânâ, Hâfız-ı Şîrâzî, Molla Câmî, Hucendî, Sultan Veled, Ebû Said ve Ubeyd-i Zâkânî gibi şairlerden seçilmiş 252 rubâînin mensur tercümesi bulunur. Kitabın sonunda rubâîleri tercüme edilen şairlerin kısa biyografileri verilmiştir. 💠 'tanımamak tanımaktan iyidir