Türk lehçelerinde eylül ayı

TÜRKMEN TÜRKÇESİ Eylül - Sentıabr ◾ Oğuz grubundan lehçelerinden biri Türkmen Türkçesidir. Bu lehçede Eski Türkçe unsurlar gözlemlenmektedir. Fakat bazı sözcükler İngilizce ve Rusçadan geçmiştir. ◾ Örneğin aylardan biri olan eylül sözcüğünü, bu lehçede sentyabr kelimesi karşılar. ➡ Mähriban okyjylar!. Sentıabrdaky täleınamaňyzy hödürleıäris. ➡ Sevgili okuyucular. İşte, Eylül ayı bültenleri. Türk lehçelerinde ortak kelime 'anne' ESKİ TÜRKÇE Eylül - İlkgüz ◾ Eski Türkçe, günümüzde başta Türkiye Türkçesi olmak üzere pek çok lehçenin temelini oluşturmaktadır. Bu minvalde ilk Türkçeyi teşkil eden dönemde belli başlı kullanılan ay isimleri vardır. ◾ İlkgüz kelimesi, Türkiye Türkçesinde de kullanıldığı anlamıyla 'güz, sonbahar mevsiminin ilk ayı' demektir. Aynı zamanda İlkgüz sözcüğü, Eski Türkçe eserlerde de yer almaktadır. AZERBAYCAN TÜRKÇESİ Eylül - Sentyabr ◾ Oğuz grubunun en önemli temsilcilerinden Azerbaycan Türkçesi, Eski Türkçeye dair birçok kelimeyi bünyesinde barındırmaktadır. ◾ Fakat mevsimler hususunda birtakım farklılıklar bulunur. Bu farklılıklar başka dillerden alıntılanan sözcüklerden dolayı kaynaklanmaktadır. Örneğin eylül sözcüğünü İngilizce kökenli senyabr kelimesi karşılamaktadır. ➡ Sentyabrın 27-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev xalqa müraciət edib. Dövlətimizin başçısının müraciətini təqdim edir. ➡ 27 Eylül'de Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev halka seslendi: Devletimizin başkanı takdim ediliyor. Eski Türkçe aile sözlüğü KAZAK TÜRKÇESİ Eylül - Qırküyek ◾ Kuzeybatı Türkçesi yani Kıpçak Türkçesinin en bilinen temsilcisi hiç şüphesiz Kazak Türkçesidir. Bu lehçede eylül kelimesini diğer Türk dillerinden farklı olarak qırküyek sözcüğü karşılamaktadır. ➡ Qazirgi Grigorian küntizbesindegi 9-şi keletin sentyabr ayına say qazaqşa atawı. ➡ Mevcut Gregoryen takviminde Eylül ayının 9. ayına karşılık gelen Kazak ismi. BAŞKURT TÜRKÇESİ Eylül - Sentyabr ◾ Başkurt Cumhuriyeti Rusya sınırları içinde yer almaktadır. Aynı zamanda kuzeybatı grubunun bir üyesi olan Başkurt Türkçesinde diğer lehçeler ile ortak pek çok kelime bulunur. ◾ Örneğin eylül kelimesini Başkurt Türkçesi'nde İngilizce kökenli sentyabr sözcüğü karşılar. ➡ Uzaqlamay sentyabr başı la yitä, stena gäziti sıġarġanda häybät bulır ini. ➡ Tamam öyleyse, çok geçmeden Eylül başı gelir, duvar gazetesi çıkardığımızda iyi olurdu. Ortak değerlerimiz 'baba' KIRGIZ TÜRKÇESİ Eylül - Ayak oona ◾ Kıpçak grubunun bir diğer lehçesi Kırgız Türkçesidir. Bu Türkçe yuvarlaklaşması grubundakilerden ayrı bir özelliğe sahip olmuştur. Bu lehçede eylül sözcüğünü ayak oona sözcüğü karşılamaktadır. ➡ Ayak oona ayının birinnen tarta mamlekettik stipendiya ösöt. ➡ Devlet bursu eylülün birinci günü yatıyor. ÖZBEK TÜRKÇESİ Eylül - Sentyabr ◾ Özbek Türkçesi bulunduğu gruptan ve genel Türk lehçelerinden bazı özelliklerinden dolayı ayrılmaktadır. Başta yuvarlaklaşma özelliği gösteren Özbek Türkçesinde morfolojik olarak farklılıklarda mevcuttur. ◾ Fakat tüm farklılıklarına rağmen eylül sözüğünün bu lehçede sentyabr olarak karşımıza çıktığını söyleyebiliriz. ➡ 14-15 sentyabr kunlari YuNESKO Bosh direktorining ijtimoiy va gumanitar fanlar bo'yicha yordamchisi, O'zbekistonning YuNESKO qoshidagi doimiy delegatsiyasining taklifiga binoan 'Markaziy Osiyo jahon sivilizatsiyalari chorrahasida' Xalqaro forumida ishtirok etish uchun Xiva shahriga tashrif buyurdi. ➡ 14-15 Eylül tarihlerinde, UNESCO Sosyal ve Beşeri Bilimler Genel Müdürü'nün yardımcısı, Özbekistan'ın UNESCO daimi heyetinin daveti üzerine, 'Orta Asya'nın Kavşağında Orta Asya' adlı uluslararası foruma katılmak üzere Hiva şehrini ziyaret etti. Türk lehçelerinde 'deprem' UYGUR TÜRKÇESİ Eylül - Tokkuzunçu ay ◾ Güneydoğu Türk lehçelerinden biri Uygur Türkçesidir. Bu lehçe, diğer gruplardaki ortak kelime özelliklerini taşımaktadır. Örneğin eylül ayını belirtmek için diğer lehçelerde olduğu gibi sentyabr ile tokkuzunçu ay ifadeleri kullanılmaktadır. ➡ Uyghurche sentyabr, tokkuzunçu ay ayttılar. ➡ Uygurca eylül, dokuzuncu ay olarak söylenir. TATAR TÜRKÇESİ Eylül - Sentyabr ◾ Rusya sınırları içinde yaşayan Tatar Türklerinin konuştukları lehçe olan Tatar Türkçesi, kuzeybatı yani Kıpçak grubunun bir üyesidir. Bu lehçede eylül kelimesini İngilizce kökenli sentyabr sözcüğü karşılamaktadır. ➡ İskiçe birinci sentyabrde kük kükrese, kilesi yıl aşlık unar, lekin küz uzak kilir. ➡ Eski takvime göre bir Eylül'de gök gürlese, gelecek yıl tahıl iyi olur, lakin güz uzun sürer. Ortak değerlerimiz 'sevgi'