Usta romancı, talihsiz hikayeci Tarık Buğra'nın öykülerinden alıntılar

Yerine dön. Döneceksin de. Sen bunu yapacak kudrete sahipsin; çünkü senin bir hayatın var, ihmalinle, inkârınla öldüremiyeceğin bir hayatın var... Ve o, hakkını almasını bilir. (Tarık Buğra, Fal) 🔹🔹 Bir diğer adı Süleyman olan Tarık Buğra, 2 Eylül 1918'de Konya'nın Akşehir ilçesinde doğar. Tarık Buğra'nın hikayelerinde yaşamından izler aramak Biter mi hiç? Biz varken, bütün bunlar varken ve Allah varken biter mi hiç? (Tarık Buğra, Ömer) 🔹🔹 Şiir yazan, musikiyle ilgilenen baba Ağır Ceza Reisi Mehmet Nazım Bey, Nasreddin Hoca isimli haftalık bir dergi çıkarır. Buğra, babasına yardım ederek dergi ve gazete yazarlığı konusunda ilk tecrübesini burada yaşar. Bundan kurtulmak için yeni baştan doğman lâzım. Alın yazısı geçen günlerin ismidir. Gelecek günlerin yolunu ancak sen çizebilirsin. (Tarık Buğra, Fal) 🔹🔹 Lise eğitiminin iki yılını İstanbul Erkek Lisesi'nde tamamlayan Tarık Buğra'nın çocukluğu Akşehir-Konya dolaylarında geçer. Erkek Lisesi'nin yatılı bölümünün kapanmasıyla liseyi Konya'da tamamlayan yazar, İstanbul Erkek Lisesi'ndeki hocası Hakkı Süha Gezgin'in teşvikiyle ilk hikâyelerini yazmaya başlar. Buğra, edebiyat konusundaki şuurlu uyanışının bu yıllarda olduğunu belirtir. İnsanı anlatmaya değer bulduğu andan itibaren yazar olmaya karar verir. Yerli düşüncenin sesi: Tarık Buğra Sabah serindir, sabah sessizdir, sabah dinçtir, Allah'a ve ümide yakındır, bana yakındır! (Tarık Buğra, Ömer) 🔹🔹 Akşehir'den İstanbul'a gittiğinde uyum problemleri yaşayan Tarık Buğra içine kapanır. Hocası Hakkı Süha Gezgin'in Sakarya dergisi için düzenlediği yazı yarışmasını kazanınca kendine güveni geri gelir. Bu tecrübeden sonra yazarlık, onun hayatının ana ekseni haline gelir. Doğruldu. Kül rengi pencerenin önünde sadece bir gölgeden ibaretti. Fakat bu gölgede beraber geçirdiğimiz yirmi küsur yılın her gününden bir şey vardı. 'Ezan okunuyor' diye mırıldandı. Sesi bana hüzün verdi. Odamız bu dünyada, duyguların erişemeyeceği kadar ötede gibiydi. (Tarık Buğra, Oğlumuz) 🔹🔹 İlkin İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne kayıt yaptıran yazarın edebiyat sevdası daha da alevlenir. O dönemin ediplerinin,fikir adamlarının buluşma noktası olan Küllük yazara göre gerçek bir okuldur. Tarık Buğra'nın Küçük Ağa adlı eserinden alıntılar Peki, ya ben ne olacağım? Ben, bırakıp gittiği bu dertle ne yapacağım. Böyle her şeyi kaybetmiş, her şeyi manasızlaştırmış olarak ben ne yapacağım? (Tarık Buğra, Buhran) 🔹🔹 Okulu asıp Küllük'te tartışmalara katılan yazar, tıp fakültesinden ayrılarak hukuk fakültesine kaydolur. Orada da üç yıl kayıtlı kalan fakat bitirmeyen Buğra, son şansını edebiyat fakültesinden yana kullanır. Askerlikten sonra buraya kaydolan yazar burayı da yarıda bırakır. Çeşitli işlerde çalışır, tezgahtarlık, muallim muavinliği gibi işler yapar. Bahtsızlıklar, kayıplar insan ömrünün değişmez kaderidir: Öldürücü olan bunlar değil, bir kaybın başka bir kazanç imkânı getirdiğini görememektir. (Tarık Buğra, Fal) 🔹🔹 Mehmet Kaplan, Tarık Buğra'dan edebiyat fakültesindeki öğrenciler tarafından çıkarılan Zeytin Dalı dergisinde yayımlanmak üzere bir hikâye yazmasını ister. 'Kekik Kokusu' adlı hikâyesini bu dergi için yazan Buğra'nın hikâyesini, Mehmet Kaplan beğenmez. Tarık Buğra'nın Küçük Ağa romanı hakkında 10 bilgi Oturma odasında hazin bir boşluk vardı. Bu duvarların emdiği sözler, aşk, muhabbet ve şefkat dolu sözler, sanki asırlarca evvel ve başkaları arasında konuşulmuştu. Kendimi uykuda, bambaşka bir âleme göç etmiş ve birdenbire uyanmış zannettim. (Tarık Buğra, Buhran) 🔹🔹 Kaplan'ın, 'sen hikâye falan yazamazsın' şeklindeki sözleri,Tarık Buğra'yı altüst eder. Bu hırsla bir saat içinde 'Oğlum' başlıklı başka bir hikâye yazar. Kaplan çok beğendiği hikâyeyi, Cumhuriyet Gazetesi'nin düzenlemiş olduğu Yunus Nadi Hikâye Yarışması'na gönderir. Hareketlerinde ve yürüyüşünde kabul edilmiş bir mağlûbiyetin hazin sükûneti vardı. Mutfağa geçti. Onu sanki rüyada görüyordum: Mangala ve semavere kömür koydu; abdest aldı, sonra seccadesini sofaya sererek namaza durdu. (Tarık Buğra, Oğlumuz) 🔹🔹 Gazete tarafından cevapta hikâyenin birincilik haberi ile birlikte gazetede yazarlık teklifi alır. Ancak 18 Şubat 1948 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi'nde yayımlanan hikâye ikincilik derecesiyle duyurulur. Muallimler bahçesi: Küllük Kahvesi Bu uçup giden nedir, nereye gider, bilmem; fakat bana öyle gelir ki; onu yakaladığım sabah, onu yakaladığım yaz sabahı, artık her şey ve ebediyen güzelleşecek, iyileşecek, tad bulacaktır. Zira, bana, öyle gelir ki, evimin huzuru ve çocuklarımın istikbali için duyduğum isimsiz endişenin izahı ondadır. (Tarık Buğra, Ömer) 🔹🔹 Tarık Buğra'nın bir hikâyeci olarak edebiyat dünyasına girişi bu yarışmadan sonra olur. Çınaraltı dergisini çıkaran Yusuf Ziya Ortaç, Buğra'ya haftada üç hikâyesini yayımlaması ve 'Sanat Hareketleri' isimli sütunda tiyatro eleştirileri yazması teklifinde bulunur. İnsanlar umumiyetle böyledir yavrum. Bilmedikleri şeyleri asla olmazmış farz ederler. İlim zihniyeti işte bununla mücadele eder. (Tarık Buğra, Havuçlu Pilav Meselesi) 🔹🔹 İlk yazılarının yayımlandığı Çınaraltı dergisine verdiği ilk hikâye 'Havuçlu Pilav Meselesi'dir. Oğuz Atay'ın son öyküsü Ve sis ışıkları bütün zerrelerine sindirmişti. Böylece insan, sokak fenerlerini bir tabloda gördüğünü sanıyordur. Şehir, boğuk uğultusuyla Martı için, ancak eski, çok eski yıllar kadar, ama istenmeden hatırlanmış, hatırlanışının sürmesi istenmeyen o yıllar kadar vardır. Ve ötelerde bir vapur sireni basık ve dost sesiyle, asırlar boyu aralıklarla, ama asla vazgeçmeden, Martı'yı bir masal yolculuğuna çağırıyordu. (Tarık Buğra, Martı) 🔹🔹 Gazetecilik hayatına ciddi anlamda Milliyet'le başlayan Buğra, bu ortamda Reşat Ekrem Koçu ve Peyami Safa gibi isimlerle çalışma imkânı bulur. Her şey laftan ibaret zaten, dedi; çünkü her şey ancak lafla muhafaza edilebilir. Bir haz kırıntısını, bir tek kelimeciği, ancak sığdırabildiğimiz bir saniyeye olsun sahip miyiz? (Tarık Buğra, Sihirli Ayna) 🔹🔹 Gazetelerde genel müdürlük,köşe yazarlığı,spor sayfası düzenmek gibi birçok görevi üstlenen yazar sağlık sorunları sebebiyle emekliye ayrılır. Düşüncenin atlılarından: Rasim Özdenören Söylesinler: Hatırlamakla yeniden sahip olmanın arasındaki o kıl kadar boşluğu, o çıldırtıcı boşluğu kim aşabildi: bunu söylesinler! Tarık Buğra, Martı 🔹🔹 Geçim kaygısıyla gazete yazarlığı yapan Buğra bu işi edebiyat çalışmaları için bir engel olarak görür. Yazar, bu konudaki düşüncelerini şöyle ifade eder: 'Gazeteciliğim benim hamallığım oldu. Köşe yazarlığı dahil ve edebiyatçılığıma mecburî ihanetim oldu. Ekmek parası... Ev kirasını vereceksiniz...Bakkala, kasaba para ödeyeceksiniz...Giyim kuşama para ödeyeceksiniz...Mecburen bu hamallığı yaptım. Tekrar ediyorum, edebiyatçılığım çok şey kaybetti.' Mehmet Tekin,Tarık Buğra -Söyleşiler- , Çizgi Kitabevi, Konya, 2004 Sen bize bakma. Bütün budalalık bizde. Biraz hasta olmanı bekler gibiyiz. Hâlâ bize en çok ait olduğun günlerdeki gibi kalmanı istiyoruz. Değişebileceğini aklımız almıyor. İşte, gözlerimi bir türlü yüzüne çeviremiyorum, sana bakamıyorum. Annen de böyle. Şimdi biz, seni uyandıramayız. Çünkü düşünmeye cesaret edemeden biliyoruz ki; artık senin uykun da değişti. Eskiden bizi bekler gibi uyurdun. Evet, artık uykun da değişti. Hatta asıl değişiklik uykularında oldu; sen uykularında da bizden uzaklaştın… (Tarık Buğra, Oğlumuz) 🔹🔹 Gazetecilik hayatında sosyal meseleleri eleştirel bir üslupla işleyen Tarık Buğra, karakterinden taviz vermez, inandığı doğruları savunmaktan çekinmez. Edebiyatta postmodern teknikler Radyomuz, köşede, her zamanki yerinde, fakat mazisinden, hatıralarından dolayı utanırmış gibi duruyor. (Tarık Buğra, Ömer) 🔹🔹 Kendisiyle yapılan bir mülakatta bu tavrıyla ilgili şu hatırayı paylaşır: '1949'du. Bir gün şimdi iyice meşhur olan bir şâir, Türkiye'nin en büyük dergisinden benimle konuşmak istediklerini söyledi. (...) Hakikaten bir tek pantolonum vardı ve yama tutmuyordu artık. Pardesünün altından giyebiliyordum ancak. Bana yeni çıkaracağı bir derginin ortaklığını teklif etti. (...) Tabii sevindim ve işe başladım. Fakat daha ilk sayı hazırlanırken anlayışıma, inancıma aykırı bir kaç yazı gördüm. 'Müsaade ederseniz bunları koymayalım' dedim. 'Hayır, koyacağız; onlar bizim arkadaşımızdır' dedi patron. Ve ben ortaklığı feshettim. O tek pantolonla döndüm muallim muavinliğine.' Mehmet Taçdiken, 'Tarık Buğra ile Mülakat' (14 Şubat 1973) Mevcut olan sadece mazidir, bizim olan sadece mazidir; çünkü biz hatırlıyor ve onu sonradan istediğimiz gibi yoğurarak malımız yapabiliyoruz.. Ve artık onu bizden hiçbir şey söküp alamıyor, kaderi yalnız bize tabi kalıyor. (Tarık Buğra, Sihirli Ayna) 🔹🔹 Sağlık sorunları nedeniyle emekliye ayrılan Buğra, 13 Mayıs 1976 tarihinde 'Son Merhaba' başlıklı yazısıyla okuyucularına veda eder. Sahaf ve kitap üzerine bir sohbet Sustu.. Çenesinden tutarak yüzünü bana doğru çevirdim: Bu yüz, radyo lambasının zayıf turuncu ışığında belli belirsiz çok eski bir rüyada görülen bir yüzün hatırası gibi görünüyordu... Ben bu rüyayı on yedi yaşımda iken görmüş ve onu senelerce şehir şehir, sokak sokak aramış ve daha ilk karşılaşmamızda, göğsüm daralarak: 'İşte bu odur!' demiştim. (Tarık Buğra, Buhran) 🔹🔹 Sanatın toplumdaki değiştirici gücünün farkında olan Tarık Buğra'nın eserlerindeki temel problem; insanı, değerleri ve sahip olduğu güçleri fark etmeye davet etmektir. Bu sebeple kişiyi bir varoluş macerası içerisinde sunan yazar, bu macerada etkin rol oynayan yönlendirici güçler üzerinde ayrıntılı olarak durur. En büyük saadet en az sürendir, daha doğrusu saadet sadece bir andır; onu kuvvetli olan ebedileştirir, zayıflar ise bölmek, günlere, aylara serpe serpe eritmek ondan kurtulmak isterler. Bugün bizim değil mi? Bugünü hangi kuvvet bizden söküp alabilir? (Tarık Buğra Sihirli Ayna) 🔹🔹 Edebiyata hikâye yazarlığıyla başlayan Buğra, bazı hikâyelerde ileride kaleme alacağı romanlarının temellerini oluşturur. Hikâyelerinde durum ağırlıklı bir anlatımı tercih ederken, romanlarında işlediği olayları daha derin bir şekilde ele alır. Ben Ahmet Rasim, İstanbul Mektupçusu Kaynakça: Tarık Buğra, Bütün Hikayeleri, Oğlumuz/Yarın Diye Bir Şey Yoktur, İletişim Yayınları, İstanbul,2019 Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS),Tarık Buğra, Prof. Dr. Ebru Burcu Yılmaz