Hafızamızdaki bilgilerin kalıcılığını arttıran kolay ezberleme yöntemleri

Unutmak, aslında bir savunma mekanizması. Beynimiz unutarak bizi gereksiz bilgi ile fazla yükleme yapmaktan korumaya çalışır. Yani, beyin, Bir savunma mekanizması olarak öğrenilen her şeyi kısa süreli hafızaya atıyor ve kişi tekrar yapmadıkça bu bilgileri uzun süreli hafızaya atmayarak unutmayı sağlıyor. Bununla ilişkili olarak, Alman psikolog Hermann Ebbinghaus, öğrendiklerimizi daha kolay ezberlemeye yardımcı olacak evrensel bir formül geliştirdi. Ebbinghaus Unutma Eğrisi, öğrendikten sadece bir saat sonra, edindiğimiz bilgilerin yarısından fazlasını unuttuğumuzu, bir hafta sonrasında ise sadece %20'sini hatırladığımızı gösteriyor. Ebbinghaus'a göre, zorla ezberlemeye çalışmak etkili bir şey değil. Çünkü beyniniz, zorlayarak ezberlemeye çalıştığınız şeyleri hızlı bir şekilde kavrayamıyor ve aralarında güçlü çağrışımlar kuramıyor. Uzun süreli hafızaya atmak istediğiniz şeyler için belirli sürelerde tekrarlar yapmakta fayda var. Bir şeyleri uzun süre hatırlamak istiyorsanız, ezber süresini uzatmanız gerekir. Örneğin, öğrencilerin ezber gerektiren bir sınav için bir gün öncesinden değil de birkaç gün öncesinden sınavlarına çalışması daha verimli olacaktır. Anlaşılan şeylerin ezberlenmesi beynin çağrışım bulmasını kolaylaştırır. Böylece, bu bilgiler dokuz kat daha hızlı bir şekilde uzun süreli hafızaya atılabiliyor. En iyi öğrenme zamanı, bölünmediğiniz ve enerjik olduğunuz zamandır. Kimileri sabah erkenden kimileri ise gece geç saatlerde ders çalışmayı daha verimli bulur. Siz de sizin için en verimli zamanı bulun ve o zamanlarda çalışın. Ezber yapmak için zihninizin dinç olacağı sabahın erken saatlerini tercih etmelisiniz. Ve gece yatmadan önce sabahleyin ezberlediğiniz ve gün içinde tekrar ettiğiniz bilgileri gözden geçirmelisiniz. Böylece aklınızda kalmasını istediğiniz bilgilerin kalıcılığı % 20 ila 30 oranında artacaktır. Öğrenirken önceliklerinizi doğru bir şekilde kurmalı ve ona göre çalışmalısınız. En başta ve en sonda öğrenilen bilgilerin daha fazla akılda kaldığını unutmayın. Sürekli değişen ve gelişen bir dünyada yaşıyoruz. Bu sebeple eski kitapların yayınlanmasından sonra çok şey değişmiş olabilir. Bu sebeple eski tarihli kitapları ve eski öğrenme tekniklerini kullanmayın. Çünkü şu an yanlış olabilecek bir bilgiyle zamanınızı boşa harcıyor olabilirsiniz. Kişinin bildiklerini paylaşması, bilginin kalıcılığı üzerinde etkin bir faktör. Öğrendiklerinizi karşınızdakiyle ne kadar çok paylaşırsanız o kadar çabuk ve kolay ezber yapmış olursunuz. Ancak birlikte çalışmak, herkes için ideal bir yöntem olmayabilir. Yalnız çalışmayı sevenlerdenseniz, öğrenmeniz gerekenleri yüksek sesle okuyup aynada kendinize anlatarak daha akılda kalmasını sağlayabilirsiniz. Eğer başkalarıyla çalışmakta sorun yaşamıyorsanız karşınızdakine anlatarak karşılıklı fayda elde edebilirsiniz. Öğrendiklerinizi belirli mekânlarla bağdaştırın. Fikir, belirli şeyleri belirli bir yerle ilişkilendirir. Örneğin, odanızdaysanız, öğrendiğiniz bir şeyi odanızdaki bir şeye bağlamaya çalışın. Birkaç kez tekrarlayın. Ondan sonra, odanın hafızanızda nasıl göründüğünü hatırlayın ve bu şekilde öğrendiğiniz şeyleri tekrarlayın. Ancak bu teknikte dikkat etmeniz gereken bir durum var. Benzer anılar karışabilir ve karışıklık durumu ortaya çıkar. Mekânlarla bağdaştırırken dikkatli olmak gerekir. Bir şeyi zıttıyla beraber öğrenerek hafızanızı güçlendirebilirsiniz. Örneğin, yabancı bir dil öğrenirken gelmek/gitmek, gece/gündüz şeklinde ikili öğrenmeye çalışın. 'Nail Words' olarak geçen bu tekniğin ana noktası farklı şeyler arasında bağlantı kurarak çalışmak. Böylece birini hatırladığınızda bağlantı kurduğunuz diğer tüm bilgileri hatırlayabileceksiniz. Bu, yeni öğrendiklerinizi anlamanızı kolaylaştırır. Böylece bilgilerin akılda kalıcılığı artar. Örneğin, bir dil öğreniyorsanız, bildiklerinize bağlı olarak yeni bir şeyi ezberleyebilirsiniz. Bir çok şeyi belirli bir sırayla öğrenmeniz gerekiyorsa, bir hikaye oluşturun ve öğrenmeniz gerekenleri hikayeye doğru sırayla serpiştirin. Dikkat etmeniz gereken nokta, serpiştirdiğiniz bilgilerin hikayenin akışında birbiri ile bağlantılı olmasını sağlamak. Özellikle duyarak öğrenen biri iseniz bu teknik tam size göre. Öğrenmekte olduğunuz bilgiyi ses kayıt cihazı ile kaydedin. Sonrasında birkaç kez daha dinleyin. Bir şeyi öğrenirken vücut dilinizi kullanın böylece kas hafızanızı da harekete geçirebilirsiniz. Ezber yapmak için dikkatinizi tam olarak toparlayabileceğiniz sessiz ve düzenli bir mekana ihtiyacınız olacaktır. Bunun için de çalışma ortamınızı ezber yapmaya uygun hale getirerek işe başlamalısınız. Etrafınızdaki dikkat dağıtıcı unsurlardan (telefon, bilgisayar, televizyon, karmaşa…) kurtulmalı ve uyuklamayacağınız bir masa-sandalyede işe koyulmalısınız. Ezber yapma konusunda zorlananların sıklıkla yaptığı hatalardan bir tanesi de budur. Çünkü çoğunluk zaten hıncahınç dolu olan bir kafanın içerisine yeni bilgiler sığdırmaya çalışarak, boşa kürek çekiyor. Sonra da 'olmuyor işte, ezberleyemiyorum, aklıma girmiyor' gibi isyan feryatlarıyla pes ediyor. İşte bu nedenle ezber yapmaya başlamadan önce zihninizi boşaltmanız gerekiyor. Çünkü aklınızda başka bir şey varken diğerine doğru bir şekilde odaklanmanız pek mümkün değil. Yapılması zor gelen her konuda olduğu gibi bu konuda da küçük adımlarla işe başlamalısınız. Böylece hem motivasyon konusunda başarılı olacak hem de beyninizi ezber yapmaya alıştıracaksınız. Bu öneriyi bir nevi ısınma turu olarak da düşünebilirsiniz. Nasıl ki tembelliğe alışmış kaslarınızı birdenbire harekete geçirmeniz yanlışsa, aynı şekilde önünüze yüzlerce sayfalık bir kitap alarak ezber yapmaya çalışmanız da yanlıştır. İşte bu nedenle başlangıçta kısa metinler tercih etmelisiniz. Emin olun ki ezber yapabildiğinizi gördükçe kendinize güveniniz artacak ve bu konuda çok daha başarılı olacaksınız. Özellikle aklınızda tutmakta zorlandığınız tarih, formül, terimler, yabancı kelimeler gibi bilgileri hazırlayacağınız minik kartlara yazarak, bunları daha kolay ezberleyebilirsiniz. Gün içerisinde boş kaldığınız anlarda bilgi kartlarınıza bakarak bu bilgileri belleğinize daha kolay kaydedebilirsiniz. Yüksek sesle okumak da kolay ezber yapma teknikleri arasında. Çünkü bu şekilde hem içinizden hem dışınızdan duyacak hem de görerek öğreneceksiniz. Tabii, yüksek sesle okuma yönteminin size ne kadar uygun olduğunun da yöntemden alacağınız sonucu etkileyeceğini bilmelisiniz. Zira kimileri içinden okuyarak çok daha rahat bir şekilde ezber yapabiliyor. Sesli ya da sessiz bir biçimde okuduklarınızı belleğinize kaydetmek için epey etkili olan yazarak çalışma yöntemini denemelisiniz. İsterseniz özet niteliğinde aklınızda kalanları yazabilir, isterseniz de ezberlemeye çalıştığınız bilgilere bakarak yazma seçeneğini kullanabilirsiniz. Hatta bu noktada iki yöntemi de kullanıp daha çok verim aldığınızı ezber tekniği olarak kullanabilirsiniz. Beyninizi ne kadar çok geliştirirseniz, o kadar kısa süre içerisinde ezber yaparsınız. Kaldı ki daha zeki bir insan olmak için uğraşmak, yalnızca ezber yapmanızda değil hayatınızın her alanında işinize yarayacaktır. İşte bunun için beyin egzersizleri yapmayı alışkanlık haline getirmeli, alışkanlık haline getireceğiniz basit şeylerin gücünden faydalanmalısınız. Örneğin; baskın olmayan elinizi kullanarak beyninizin pasif nöronlarını harekete geçirebilirsiniz. İşinize farklı güzergâhlardan gidebilirsiniz. Her gün yeni bir şey öğrenmeyi alışkanlık haline getirebilirsiniz. Hem zihniniz boşaltmak, hem stresten kurtulmak hem de daha kolay bir şekilde ezber yapmak için hayali 8'ler çizmelisiniz. Gözünüzle ya da burnunuzun ucundaki hayali fırçanızla, havada yatay 8'ler çizmeli, bu beyin alıştırmasından sonra ezber yapmaya devam etmelisiniz. Yani yorulup sıkıldığınızda, bu yöntemi kullanarak istediklerinizi çok daha kolay bir şekilde ezberleyebilirsiniz. Ezber yaparken ya da daha öncesinde tüketeceğiniz yiyecekler ile beyninizi daha aktif biçimde kullanabilir, çalışmalarınızdan daha verimli sonuçlar alabilirsiniz. Örneğin; beynin bilişsel fonksiyonları üzerinde olumlu etkiye sahip olduğu herkes tarafından bilinen balık gibi. Bunun yanı sıra kuru üzüm, fındık, ceviz, K vitamini barındıran ıspanak, brokoli, süt ve süt ürünleri, yeşil çay, yumurta, elma, muz, soğan, havuç gibi yiyecekleri tüketerek çok daha kolay bir şekilde ezber yapabilirsiniz. Ezberleme nasıl yapılır sorusuna verilebilecek kaçınılmaz cevaplardan bir tanesi de tabii ki hafızayı güçlendirmektir. Sonuçta daha güçlü bir hafıza eşittir akılda kalan daha çok bilgi. İşte bu nedenle hemen bugünden başlayarak unutkanlık sorunsalından kurtulmak için çaba göstermelisiniz. (Derlenmiştir.)

Hafızamızdaki bilgilerin kalıcılığını arttıran kolay ezberleme yöntemleri

NEDEN UNUTUYORUZ?