Osmanlıca dersleri- Ekler I
Balkanlar'dan Hindistan'a, Kuzey Afrika'dan Endonezya'ya kadar uzanan Osmanlıca, gelecek nesillerin tarih, kültür ve genel anlamda medeniyet inşasında kilit bir konuma sahiptir. Bu yüzden de Osmanlıcanın anlaşılması, yüzlerce yıllık kültürel mirasın gelecek nesillere aktarılması açısından hayati öneme sahiptir. Türkçenin Arap harfleriyle yazılmış hali olan Osmanlıcanın sadece geçmişte kalan bir yazı dili değil, gelecek nesillerin tarih, kültür ve genel anlamda medeniyet inşasında kilit bir konuma sahip olduğu kabul edilmelidir. Bunun için Osmanlıcanın öğrenilmesi, Osmanlı döneminde yazılmış eserlerin ve ortaya konulan engin içeriğin anlaşılmasında önem arz etmektedir. Her dilin kendine özgü simgeleri, sembolleri veya sesleri bulunur. Her ne kadar Osmanlıca Arap alfabesine birkaç harf ilave edilerek kullanılmaya başlansa da bu dildeki eklerin gösterimi Osmanlıcada farklılık gösterir. Peki Türkçedeki ekler nelerdir? Osmanlıcada ekler nasıl gösterilir? Fikriyat Akademisi olarak hazırladığımız Osmanlıca derslerinde bu hafta, Türkçe eklerin yazımını sizlerle buluşturuyoruz.
EKLERİN ÖZELLİKLERİ
Sonuna geldiği kelimenin kavram olarak anlamını değiştirmeyen eklere "çekim eki" denir. 'Durakta' , 'okuldan', 'geliyorum' kelimelerindeki '-ta', '-dan', '-um' ekleri gibi.
Osmanlı Türkçesinde Türkçe eklerin birçoğunun yazılışı kalıplaşmış, bugün sekiz şekli olan pek çok ek tek şekilli yazılır olmuştur. Eklerin yazılışı ve okunuşuyla ilgili şu noktalara dikkat edilmesi gerekiyor:
-Eklerin yazılışı genellikle kalıplaşmıştır. Bu yüzden eklerin yazımını tek tek ezberlemeye gerek yoktur, imlanın mantığını kavramak sizin için yeterli olacaktır.
-Birçok ek tek şekilli ق (kaf), ك (kef) غ gayın harflerini bulunduran ekler kalınlık incelik uyumuna göre iki şekillidir.
-Eklerdeki yardımcı ünlüler genellikle yazılmaz.
-Ekler, bugünkü okunuşuna göre okunur.