Sultan Abdülhamid'in eğitim faaliyetleri

SULTAN II. ABDÜLHAMİD 🔹 Osmanlı Devleti'nin 34. Padişahı ve 99. İslam Halifesi olan Sultan II.Abdülhamid Han, 33 yıllık saltanatı boyunca devleti ve milleti için birçok önemli işe imza atar. 🔹 Buhranlı bir dönemde tahta çıkmasına rağmen Osmanlı Devleti'nin yükselmesi adına başta eğitim olmak üzere bilim, sanat, sanayi ve teknoloji alanlarında atılımda bulunur. SULTAN II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE EĞİTİM VEREN 5 YÜKSEKOKUL SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİME VERDİĞİ ÖNEM 🔹 Üç kıtanın hükümdarı olan Sultan II. Abdülhamid'in en büyük hedeflerinden biri kurumlarda modernleşmeyi sağlamaktır. Sayısız eser yaptıran Padişah, ihya ettiği yüksekokullar ile Osmanlı'da modern eğitimin temellerini atar. 🔹 Devletin kaderini belirleyen hamlelere imza atan Abdülhamid, eğitime büyük önem verir. Ders programlarını dahi bizzat hazırladığı okullar ile İslam ahlakı üzerine donanımlı nesiller yetiştirmeyi hedefler. II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE EĞİTİM 🔹 Osmanlı tarihinin en önemli eğitim hamlesi, Sultan II. Abdülhamid döneminde yapılır. Okula ehemmiyet veren Abdülhamid, eğitim - öğretimde merkeziyetçi ve kurumlar arası denge üzerine kurulu bir siyaset izler. 🔹 Yeni okullar açılması noktasında devlet, mali destek sağlar ve özellikle eğitimin Anadolu'nun her köşesine ulaşması amaçlanır. 1878 yılından itibaren imparatorluk topraklarının tamamında eğitim faaliyetleri yaygın bir şekilde görülmeye başlar. SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN TÜRKÇEYE TERCÜME ETTİRDİĞİ ESERLER 🔹 İlkokuldan üniversiteye kadar eğitimin hemen her alanında okullar açtıran II. Abdülhamid, ülkenin bekası için eğitimli nesillere ne kadar ehemmiyet gösterdiğini gözler önüne serer. 🔹 Dünyanın önde gelen devletlerinin eğitim ile büyük güçler haline geldiğini gören sultan, tüm ülkede okullaşmayı amaçlayarak büyük bir hamleye imza atar. Böylece ülkenin kalkınması, büyük güçler ile rekabet edebilmesi için önemli bir adım atmış olur. 🔹 Sultan II. Abdülhamid döneminde açılan okullar, her alanda eğitimli talebeler yetiştirmeyi hedefler. Bu amaçla Ticaret Mektebi'nden Hukuk Mektebi'ne, Baytar Mektebi'nden Mülkiye Mektebi'ne kadar çeşitli alanlarda eğitim kurumları hizmete girer. 🔹 Farklı alanlara yönelik kurulan okul türleri ile Osmanlı, devlet kademelerinde ihtiyaç duyduğu yerli ve Müslüman insan kaynağı açığını kapatma emelindedir. Sultan, Osmanlı'nın eski gücüne geri kavuşabilmesi ve dünyanın önde gelen ülkeleri nezdinde kendine yer edinebilmesinin ancak bununla mümkün olduğu görüşündedir. 🔹 Eğitimde modernleşmeyi müfredatta yer verdiği İslami hassasiyet ile harmanlayan Abdülhamid, ders kitapları ve öğretmenlerin mektep içi davranışlarını düzenleyen ayrıntılı nizamnameler hazırlar. Amacı, devlet okullarında eğitim görecek gençlerin, İslami hamiyete ve devlete sadakat hususunda ihtimamlı bireyler olarak yetişmesidir. 🔹 Dönemin siyasi, sosyal ve ekonomik durumları değerlendirildiğinde II. Abdülhamid döneminin aynı zamanda yenileşme hareketleri üzerine kurulu Tanzimat kararlarının uygulandığı bir devir olduğu unutulmamalıdır. 1869 yılında Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile modernleştirilmeye çalışılan eğitim sistemi düzenlenmeye çalışılır. Maarif-i Umumiye Nizamnamesi nedir? II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİ OKULLARI 🔹 Osmanlı, Abdülhamid döneminde okullaşma düzeyinin zirfe noktasını yaşar. Tahta geçtiği yıl 250 rüştiye bulunurken bu sayı 1909′da 900′e yükselir. Aynı şekilde 6 olan idadi sayısı 109′a çıkar. 🔹 1877′de İstanbul'da sadece 200 modern ilkokul varken 1905 yılında 9 bine çıkar. Abdülhamid, 33 yıllık saltanatı boyunca her yıl ortalama 400 ilkokul açar. Böylece yaptırdığı okul sayısı ile tarihe geçecek bir rekora imza atar. DARÜLFÜNUN-I ŞAHANE 🔹 Devletin şartları ne olursa olsun eğitimi öncelik meselesi olarak gören Sultan II. Abdülhamid, açtırdığı mekteplerle eğitim alanında büyük değişimler yapar. Köklü üniversitelerin birçoğu onun döneminde inşa edilir. 🔹 Ülkemizdeki üniversitelerin temelini oluşturan Darülfünun-ı Şahane, Sultan II. Abdülhamid döneminde açılan okullara verilebilecek örneklerin başında gelir. 31 Ağustos 1900 tarihinde, cülusunun 25. yıl dönümünde resmi açılışı yapılan okul, Edebiyat ve Hikmet yani Felsefe Şubesi, Ulum-i Riyaziye ve Tabiiye Şubesi ve Ulum-i Aliye-i Diniyye diğer adıyla İlahiyat isimlerindeki 3 fakülte şeklinde hizmet verir. 🔹 Hizmete girdiği yıldan itibaren uzun süre eğitimin merkezi olan mektep, 33 yıl boyunca Darülfünun-ı Şahane ismi ile anılır. 1933'te reform edilerek bugünkü İstanbul Üniversitesi ismiyle yaşamaya devam eder. ÇOCUKLARA OKULU SEVDİREN ALAY HAMİDİYE TİCARET MEKTEBİ 🔹 Sultan II. Abdülhamid döneminde inşa edilen birçok üniversite vardır. Bunlardan biri, Osmanlı'nın ilk ticaret okulu olma özelliği ile tanınan Hamidiye Ticaret Mektebi'dir. Günümüze kadar gelen okul, bugünkü adıyla Marmara Üniversitesi'dir. 🔹 Ekonomi alanında attığı adımları kalıcı hale getirmek ve büyüterek yayılmasını sağlamak isteyen Abdülhamid, eğitim ve öğretim alanında da bu konu üzerinde adımlar atar. İşte bu şuurdan hareketle mektebin kuruluş nizamnamesinde amacın 'ticaret erbabı kişiler yetiştirmek' olduğu açıkça belirtilir. 🔹 Tarih boyunca Osmanlı'da çoğunlukla gayrimüslim tebaanın ticaretle ilgilendiği, Müslümanların ise askerlik, yöneticilik ve memuriyete yönelerek daha geri planda kaldığı göz önüne alındığında böyle bir ihtiyacın hasıl olması tabiidir. Buradan hareketle açılan mektep, ülkede ticaretin gelişmesi ve Müslümanların ticari hayatta etkili rol oynaması için önemlidir. SAĞIR, DİLSİZ VE ÂMÂ MEKTEBİ 🔹 Sultan II. Abdülhamid'in bağışlarıyla kurulan mekteblerden biri olan okul, Hamidiye Ticaret Mektebi bünyesinde özel bir bölüm olarak açılır. Sağır, Dilsiz ve Âmâ Mektebi'nde öncelikle sağır ve dilsizlere eğitim verilmeye başlar. 1891 yılından sonra ise âmâ öğrenciler eğitime katılır. 🔹 Verilen dersler arasında Türkçe ve Fransızca okuma ve yazma, sık kullanılan kelimelerin telaffuzu, hüsn-i hat, mühendislik, coğrafya, hesap gibi alanlar bulunur. Mektebe öğrenci kabul edilirken hiçbir fark gözetilmez. Okula gidip gelirken âmâ ve sağır öğrenciler birbirine yardımcı olur. OSMANLI'NIN İLK TİCARET OKULU: HAMİDİYE TİCARET MEKTEBİ