Medeniyetimizde sabrın en güzel eseri katı' sanatı
Günümüzde en az bilinen süsleme sanatlarından biri olan kat'ının ortaya çıkışı Uygurlara kadar uzanmaktaydı. 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı'da büyük rağbet görmüş ve sarayda mukatta eserler veren sanatçılar yetişmişti. Kat'ı, imparatorluk topraklarına gelen Avrupalı seyyahlara dahi kendisini hayran bıraktı. İşte medeniyetimizin en eski ve sabır gerektiren sanatlarından biri; kat'ıya dair detaylar…
Kat'ı sanatı nedir?
📌Türklerin sanatın her dalındaki hünerlerini müstesna eserleriyle ortaya koydukları ve bunları günümüze kadar ulaştırdıkları bilinen bir gerçektir.
📌Lugattaki karşılığı 'kesmek' olan kat'ı, kağıt veya deri üzerine çizilmiş yazı veya tezyini motifin özel bir keski ile oyularak başka bir zemin üzerine, nişasta ve su ile yapılan 'muhallebi' adıyla bilinen özel bir yapıştırıcı ile yapıştırılması işlemidir.
Kat'ı sanatının özellikleri
📌Bu işlerle uğraşanlara 'efşanbür' veya 'katta' adı verilir.
📌Eski devirlerde 'katı, katıa, kaatı, katığ' olarak ifade edilen kağıt oymacılığının en doğru yazılış şekli katı'dır.
📌Kağıt oyma işi yapılırken eskilerin kullandıkları 'kalemtraş' veya 'nevregen' yerine halihazırda 'kretuar' olarak adlandırılan yeni keskilerden ve küçük kıvrık uçlu tırnak makasından yararlanılır.
📌Origami, trigami, ebrulu ve aherli renkli kağıtlar oyulmak için kullanılan malzemeler arasındadır.
📌İnce bir işçilik ve her anında sabır gerektirdiği için meşakkatli bir sanattır.