17 Ağustos depreminin ardındaki mimari ihmaller

🔹 İnsanoğlu var olduğu ilk günden beri kendisine barınmak için pek çok farklı mekan ve mesken seçti. Bu mesken kimi zaman bir mağara kimi zaman ahşap kazıklardan örtülü bir mekan kimi zaman ise topraktan bir barınaktı. 🔹 Doğal afetler tüm bu mekanlarda varlığını sürdürürken insanoğlunun varlığından endişe duyduğu, korunmaya çalıştığı, hayatını hıfzetmek istediği temel bir etmen oldu. 45 saniyenin acı tarifi '17 Ağustos 1999' 🔹 İnsanoğlu daima seller, depremler, yangınlar ve volkanik patlamalar gibi doğal afetlerden korunma yollarını aradı. Bunun sonucu olarak kendine mesken edindiği mekanları, daha güçlü ve dirayetli kılma çabası içerisine girdi. 🔹 Ancak insanlık bir yandan kendini doğal tehlikelerden korumanın yollarını ararken bir yandan da doğaya müdahale etmeye ve kainattaki ilahi düzeni bozmaya başladı. Tarihte İslam coğrafyalarında meydana gelen depremler 🔹 Zaman içerisinde ve daimi olarak meydana gelen doğal afetler, insanoğluna her zaman tedbirli olmayı öğrettiği gibi kümülatif bir bilgi birikiminin de kapısını araladı. 🔹 İnsanlar şehirlerini su yatakları üzerinde kurmamaya, deprem ve doğal afetlere maruz kalan bölgelere yerleştirmemeye gayret ettiler. Geliştirilen takvimler sayesinde yılın hangi vakitlerinde yoğun yağışların olduğu, hangi afetlerle karşılaşıldığı belirlendi ve birtakım önlemler alındı. Dünyada en fazla can kaybına yol açan 10 deprem 🔹 Dünya tarihinde sanayi ve teknolojiye dair yeni gelişmeler ve keşifler doğal afetlere karşı en etkili çözümlerin bulunmasını sağladı. Özellikle deprem gibi felaketler için mimari olarak yeni malzemeler üretildi. 🔹 Dünyanın deprem haritası çıkarılarak sismik araştırmalar yapıldı ve deprem, önemli bir bilim alanı olarak derin çalışmaların odak noktası oldu. Yeryüzünü kaplayan afet: Betonarme 🔹 Türkiye'de de derinleşen araştırmalar, önemli fay hatlarını içerisinde barındıran ülkemiz için yeni öneriler ve çıkarımlar ortaya oluşturdu. Bunlardan ilki, fay hatları üzerindeki şehirleşme faaliyetlerinin daha risksiz bölgelere kaydırılması yönündeydi. Fay hattı nedir? 🔹 Ülkemizde pek çok şehir jeolojik fay hattı gerçeği göz ardı edilerek riskli bölgelerde kuruldu. Türkiye ne yazık ki bunun en hazin sonucuyla 17 Ağustos 1999'da Gölcük merkezli depremde karşılaştı. 🔹 Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerine kurulan ve bu çevrede genişleyen İzmit, Adapazarı, Yalova, Düzce, Bolu gibi şehirler depremde meydana gelen yıkıcı etkiden en fazla hasar gören şehirler oldular. Osmanlı zamanında yaşanan depremler 🔹 Şehrin yanlış yerleşimi 17 Ağustos'ta meydana gelen yıkıcı depremin arkasındaki önemli ihmallerden sadece birisiydi. Bölgeye zemin özeliklerinin dikkate alınmaksızın yeni projelerin aynen uygulanması yıkıcı etkiyi oldukça artırdı. 🔹 Bunun yanı sıra maliyetten kâr sağlar düşüncesi ile aslında insan hayatının ucuzlaması sonucunu doğuran bir yönteme başvurulması da depremde hayatını kaybeden insan sayısının fazla olmasına sebep oldu. İstanbulluları korkutan 1935 depremi 🔹 Depremin ardından yapılan araştırmalar gösterdi ki inşaat mühendisliği anlamında da depremde yerle bir olan yapılarda büyük eksiklikler mevcuttu. 🔹 Yoğun bir yük altında fazla ağırlığa maruz kalan binaların zemin katları, taşıyıcı sistemdeki zayıflıklar sebebiyle depremin etkisine dayanamayarak yıkıldı. Bunun bir sonucu olarak yapıların üst katları pasta dilimini andırır bir surette katmanlar oluşturdu. Deprem öncesi, anı ve sonrası alınacak önlemler 🔹 Depreme dayanıklı yapı yapmak için en önemli unsur olan zemin ile bina elemanlarının iyi ilişkilendirilmiş olması, Gölcük bölgesindeki yapılarda ihmal edilen bir başka önemli faktördü. Bu ihmal, yapıların zemine tutunamayarak kısa bir süre zarfında toprakla ilişiğinin kesilmesine ve yıkılmasına yol açtı. Doğal afetler ile ilgili 25 kavram 🔹 Gölcük merkezli meydana gelen depremde binaların ve yapıların tarım arazileri üzerine kurulmuş olması da yıkıcı etkinin fazla olmasına neden olan faktörlerdendi. 🔹 Kadim öğretiler, şehrin bir tarafına yerleşim, diğer bir tarafına tarım arazileri inşa ederek oluşabilecek doğal afetlerden en az ölçüde etkilenmeyi hedefledi. 🔹 Binlerce vatandaşımızın hayatını kaybettiği bu deprem, Türkiye'nin bir deprem ülkesi olduğunu unutmamamızı ve depremlere hazırlıklı olmamızı bize hatırlatan hazin bir olaydı. 🔹 17 Ağustos sabahı yaşanan felaketin tekrarlanmaması için bazı önlemler almamız ve uygulamamız bugün dahi önemini korumaktadır. Depremleri öngörmek gerçekten mümkün mü?