Maymun çiçeği virüsü Türkiye'de var mı?

◾ İnsanlık ve dünya, geçmişten günümüze salgın hastalıkların pençesinden bir türlü kurtulamamıştır. Son zamanlarda da gündeme gelen 'maymun çiçeği virüsü' bulaşıcı hastalıklardan biri olarak ortaya çıkmıştır. ◾ Maymun çiçeği şimdilerde gündemde olsa da aslında bu virüsün geçmişi 1970'li yıllara kadar uzanmakta. Bahsettiğimiz bu yılda virüsün enfeksiyonu ilk kez gözlemlenmiştir. ◾ Maymun çiçeği virüsü, mpox isimli virüsün sebep olduğu, kaşıntılı deri döküntüsüyle ortaya çıkan, ateşe neden olan ve insandan insana bulaşabilen bir salgın hastalıktır. ◾ Monkeypox virüsü, 'Orthopoxvirus' ailesinden olup insanlarda çok nadir görülen bir enfeksiyona sebebiyet verir. ◾ Maymun çiçeği virüsü 1970'li yıllarda Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde kaydedilmiştir. Fakat ilk kez 1958 senesinde laboratuvar maymunlarında tanımlanmıştır. ◾ Virüsün ilk defa laboratuvar maymunlarında ortaya çıkmasından ötürü de 'Maymun Çiçeği Virüsü' ismiyle anılmaya başlanmıştır. ◾ Maymun çiçeği salgını, kemirgenler ve primatlar gibi vahşi hayvanlardan kaynaklanan ve bazen insanlara bulaşan zoonotik türden bir virüstür. ◾ Virüs başlangıçta yalnız hayvanlardan insanlara bulaşıyorken son zamanlarda ise artık insandan insana da bulaşmaya başladı. Bu da Dünya Sağlık Örgütü'nü alarma geçirdi. ◾ Bu virüs, temas ve solunan büyük damlacıklar yoluyla yayılmakta. Maymun çiçeği, ciltteki bir yaradan solunum yoluyla ya da göz-burun-ağızdan da geçebilmektedir. ◾ Tüm dünyayı korkutan ve alarma geçiren maymun çiçeği virüsünün belli başlı belirtileri bulunuyor. Onlar sırasıyla şöyle: ➡ Virüsün tespit edilebilen semptomları: Yüksek ateş, sırt ağrısı, baş ağrısı, şişlik ve kas ağrısı. ➡ Salgına yakalanan kişilerde ateş çıkıyor ve ardından vücutta kaşıntı, kızarıklık ve şişlik meydana geliyor. ➡ Yüzde, avuç içinde ve ayak tabanlarında meydana gelen kaşıntı aşırı derecede rahatsız edici ya da acı verici hal almakta. ➡ Bu enfeksiyon genelde 14-21 gün sürmekte ve kendiliğinden geçiyor şeklinde bilgi verilmiş. ◾ Maymun çiçeği virüsüne karşı en büyük tedavi şüphesiz, çiçek hastalığına karşı geliştirilen aşılar. Bu aşılar maymun çiçeğine karşı yüzde 85 koruma sağlıyor. ◾ Günümüzde mpox için üç aşı bulunmakta fakat bunlar yalnız risk altında olan kişilere yani enfekte olanlara yapılabilmekte. Bunun haricinde hastaların sağlıklı beslenmesi ve bol bol sıvı tüketmesi tavsiye ediliyor. ◾ Dünya Sağlık Örgütü'nün küresel acil durum ilan ettiği maymun çiçeği rahatsızlığı, yetişkinleri etkilediği kadar çocukları da fazlasıyla etkiliyor. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde başlayan ve hızla komşu ülkelere yayılan bu virüs en az 500'e yakın insanın hayatına mâl oldu. ◾ Orta ve Doğu Afrika'da hızla yayılan virüs, 2022 yılında 13 ülkede görülürken 2024 yılının ağustos ayından itibaren 170'e yakın ülkede görülmeye başlandı. ◾ Maymun çiçeği virüsü 2022 yılında yalnızca bir kişi de görülmüş ve tedavisi hızlı bir şekilde yapılmıştı. 2024'ün ağustos ayında pik noktasını yaşayan bu salgın Türkiye'de henüz görülmedi. ◾ Sağlık Bakanı Memişoğlu, konuyla ilgili gerekli tüm önlemleri aldığını belirterek bu yıl Türkiye'de herhangi bir maymun çiçeği vakası tespit edilmediğini açıkladı. ◾ Öncelikle bu salgını hafife almamak gerekiyor. Covid-19'dan çıkardığımız dersleri bir bir uygulamalı ve ona göre hareket etmeliyiz. Ardından aşağıda yazdığımız hususlar ekseriyetle dikkat edilmeli: ➡ Herkese bilhassa kapalı alandaki insanlarla mesafemize dikkat etmeli. ➡ Ateşi ve döküntüsü olan insanlardan uzak durulmalı. ➡ İnsanlarla yüz yüze olmaktan ve yakın temastan kaçınılmalı. ➡ Kapalı alanlarda mutlaka maske takılmalı. ➡ Ve son olarak en önemlisi hijyene önem verilmeli, eller sık sık yıkanmalı. ◾ Eğer maymun çiçeği virüsü olan biriyle temas ettiyseniz muhakkak aşı olmalısınız. Mpox'a neden olan virüs, çiçek hastalığına neden olan virüsle ilişkilendir. ◾ Maymun çiçeği virüsü, çiçek hastalığıyla oldukça benzerlik gösterir. Bundan ötürü bu salgında Variola aşısı kullanılabilir. Fakat çiçek hastalığı 1980'den sonra ortadan kalktığı için yeni geliştirilen maymun çiçeği aşıları yapılmakta. ◾ JYNNEOS aşısı ise çiçek hastalığına, maymun hastalığına ve vaccinia virüsü de dahil olmak üzere ortopoks virüslerinin sebep olduğu farklı hastalıklara karşı koruma sağlar. Bu, 2 dozluk bir aşı olup ikinci doz, ilk dozdan 4 hafta sonra uygulanır.