Afrika'da ezanın yükseldiği ilk yer Kayravan Sidi Ukbe Ulu Camii

◾ Resulullah (SAV) henüz hayatta iken başlayan İslam fetihleri Raşid Halifeler döneminde artarak devam etti. Bu minvalde İslam o zaman bilinen üç kıtaya da yayıldı. Raşid Halifeler dönemi nedir? Resulullah'ın (SAV) vefatının ardından ümmeti yöneten ilk dört halife; Hz. Ebubekir (RA), Hz. Ömer (RA), Hz. Osman (RA), Hz. Ali'nin (RA) dönemi, Raşid Halifeler dönemi olarak anılır. ◾ Erken dönemde Afrika'ya ulaşan dava erleri, bilhassa Afrika'nın kuzeyinde pek çok cami, han, kervansaray, medrese bu anlayış üzere inşa edildi. TUNUS'TA OSMANLI MÜHRÜ: BEY SARAYLARI ◾ Tunus'un en güzel şehirlerinden biri olan Kayravan, 7. yüzyılda İslam fetihlerinin bir sonucu olarak Emevi valisi Ukbe b. Nafi tarafından bir harekat merkezi olarak kuruldu. Ukbe b. Nafi kimdir? 621 - 682 yılları arasında yaşayan Ukbe b. Nafi, Mağrib ölgesinin gfethi,nde büyük yararlılıklar gösteren bir Emevi valisiydi. ◾ Tunus'un güneyinde kurulan Kayravan, bölgede fetihlerin kalıcı hale gelmesinde ve insanların kafileler halinde Müslüman olması noktasında büyük hizmetler etti. ◾ Ukbe b. Nafi tarafından temeli atılan Kayravan Sidi Ukbe Ulu Camii 684 - 688 tarihlerinde 'Cami'ul Kebir' olarak anıldı. Kayravan'daki Berberi işgali camiye ciddi ölçülerde zarar verdi. Berberiler kimdir? Kuzey Afrika ülkelerinde yaşayan bölgenin en eski halkının adıdır. ◾ Öyle ki cami, 693 - 697 yılları arasında tekrar inşa edildi. Ama 703'de Hassan b. Numan mihrab dışındaki tüm camiyi yıktırarak yeniden inşa ettirdi. İSLAM'I ÖĞRETMEK İÇİN GÜNEY AFRİKA'YA GÖNDERİLEN ALİM ◾ Bu tarihten sonra Bişr b. Safvan camiyi kuzey yönünde büyüttü. Sidi Ukbe Camii Yezid b. Hatim ve Ağlebi hükümdarı I. Ziyadetullah camiyi mihrabı dışında tekrar yıkarak bina ettiler. Ağlebiler kimdir? 800 - 909 yılları arasında Sicilya, Cezayir ve Tunus'a hükmeden hanedandır. ◾ Bu tarihten itibaren farklı bakım, onarım ve tamirattan geçen Kayravan Sidi Ukbe Ulu Camii, Osmanlılar döneminde 1624 ve 1828 senelerinde olmak üzere iki büyük restorasyondan geçerek günümüze ulaştı. ◾ Sidi Ukbe Camii, Kayravan'ın ilk yerleşim noktasında yer alıyor. Cami tam bir dikdörtgen plana sahip olmasa da yüksek duvarları sebebiyle dışarıdan bir kale görüntüsüne sahip. ◾ Sidi Ukbe Camii'nin tam sekiz kapısı mevcut. Ana kubbe dört büyük sütuna oturmakta ve harim kısmı iki kubbeden müteşekkil. Mescidin üstü büyük ölçüde düzdür. KUZEY AFRİKA'DA İŞGALE KARŞI DİRENİŞ HAREKETİ: SENÛSÎLİK ◾ Caminin avlusu ise dikdörtgen planlı ve çifte revaklarla çevirili vaziyette. Bu yönüyle Sidi Ukbe Ulu Camii ziyaretçilerini kendisine hayran bırakıyor. ◾ İslam medeniyetinin ne anlama geldiğini, tam olarak neye tekabül ettiğini Kuzey Afrika'da en net anlatan simgelerden birisi, belki de ilki Sidi Ukbe Camii'dir. ◾ Sütunları, heybetli görüntüsü ile Afrika'da ezanın ilk defa gökyüzüne yükseldiği bu ulu mekan günümüzde tüm azameti ve güzelliği ile ayakta... KUZEY AFRİKA'NIN İNCİSİ: FAS ◾ 7. yüzyıldan günümüze dek pek çok inşa ve tadilat faaliyetinden geçen Sidi Ukbe Ulu Camii, büyük ölçüde Ağlebi hükümdarı I. Ziyadetullah döneminden kalma şekliyle günümüze ulaştı. Ağlebiler kimdir? 800 - 909 yılları arasında Sicilya, Cezayir ve Tunus'a hükmeden hanedandır. ◾ Mimari planı, kubbeleri, sütunları, revaklarla sarılan avlusu, kademe kademe yükselen minaresi ile göz kamaştıran cami, Mağrib mimarisine yön verdi. ◾ Kuzey Afrika ve Endülüs'teki İslam mimarisini en çok etkileyen yapı olan Sidi Ukbe Ulu Camii, dönemi ele alındığında ufku görebilen bir bakış açısıyla inşa edildi. ◾ Kemerlerin taşıyıcı işleminin yanında avludan gelen ışığı cami içine taşıması, pek çok süslemenin bulunması, kufi hat yazıları, kompozit başlıklar Sidi Ukbe Ulu Camii'ni etkileyici kılan bazı özellikleri... ◾ Kuzey Afrika tarihinde Müslümanlığın en güzel temsillerinden biri olan ve 1354 yıldır Afrika'yı ezanla buluşturan Kayravan Sidi Ukbe Camii, İslam medeniyet tarihi için çok önemli bir mevkide. ◾ 'Kayravan Sidi Ukba Ulu Camii', şehirdeki tarihi surlar, kabristan ve çarşı, her yıl dünyanın dört bir yanından gelen turistlerce ziyaret ediliyor.