'Aydınlık geleceğin teminatı Veda Hutbesi'ndeki ilkelerdir'

Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, Türkiye Milli Kültür Vakfı'nın (TMKV) 50. yılı kutlamaları kapsamında Zeytinburnu Kültür ve Sanat Merkezi'nde düzenlenen 'Hz. Peygamberin Veda Haccı Hutbeleri' başlıklı sempozyumda konuştu. İnsanlığın yaşadığı krizlerden çıkışın yolunun ve aydınlık bir geleceğin yegâne teminatının Hz. Peygamberin Veda Hutbesi'nde ümmete bıraktığı ve ortaya koyduğu ilkeler olduğunu söyledi. Diyanet İşleri Başkanı Erbaş, vakıf kültürünün İslam toplumundaki yerine ve Hz. Muhammed'in Veda Hutbesi'ne değindi. Erbaş, konuşmasında şunları kaydetti: 'Peygamberin gelmesiyle beraber erdem, ilim, aydınlık ortaya çıktı. Cahiliye ortadan kalktı, zulümle mücadele edildi. Peygamberler ve sahabeler güzel ahlakın en iyi temsilcileri oldular. Mekke bölgesinde cahiliye ortadan kaldırıldığı gibi dünyanın tüm bölgelerinde de zulümle mücadele başladı ve bu yayıldı. Allah Resulu, evrensel bir mesajı taşıması nedeniyle tüm cahiliye unsurlarıyla mücadele ederek bize yol göstermiştir.' Veda Hutbesi'nin ahlak, iktisat, erdem, insan hakları ve hukuk ilkelerini içerdiğini söyleyen Erbaş, İslam medeniyetinin bu ilkeler üzerine kurulduğunu belirtti. Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, konuşmasını şöyle tamamladı: 'Peygamberimiz tüm dünyanın huzur ve refahı için ümmetine Veda Hutbesi'ni bırakmıştır. Bugün dünyada en temel insan hakları ayaklar altına alınıyor. Güçlünün zayıfı ezdiği, ekonominin faizle sömürüye dönüştüğü, kadınların, çocukların, zayıfların ezildiği ve haklarından mahrum edildiği, ırkçılık ve asabiyet üzerinden insanların mahcup edildiği bu çağın cahiliye anlayışından bir farkı kalmadı. İnsanlığın yaşadığı krizlerden çıkışın yolu ve aydınlık bir geleceğin yegâne teminatı sevgili Peygamberimizin Veda Hutbesi'nde ümmete bıraktığı ve ortaya koyduğu ilkelerdir. ' Hz. Peygamber'in (sav) hicretten sonra yaptığı ilk ve tek haccı genelde Vedâ Haccı olarak adlandırılır. O, bu haccı esnasında Arafat başta olmak üzere değişik zemin ve zamanlarda hitabelerde bulundu. Bu konuşmalar daha sonra Vedâ Hutbesi başlığı altında toplandı. Allah Rasûlü (as), kendisinin rasûller ve peygamberler zincirinin son halkası olduğunu biliyordu. O, bunun ashabıyla ve ümmetiyle dünyada bir araya geldiği, insanlığa mesajını ulaştırabileceği son haccı olduğunu da sanki biliyor ve insanlarla vedalaşıyordu. Allah'ın son elçisi sıfatıyla kendinden önce gelip geçen peygamber kardeşlerinin ardından ümmetlerinin içine düştüğü dini, dünyevi yanlış ve sapmaları tespit etmiş olan Hz. Muhammed, ashabının şahsında ümmetine hatta bütün insanlığa hitap ederek uyarılarda bulundu. Allah Rasûlü (sav) hicretten sonra yaptığı bu hacdan yaklaşık 3 ay sonra vefat etti. Allah Rasulü (sav) hayatı boyunca Müslümanların birlik ve beraberliğini sağlayıcı unsurlara önem verip bu hususun altını çizdi. Nitekim Vedâ Hutbesi'nde de yine bunu vurguluyor ve uyarılarına buradan başlıyor ve sözlerini öylece sürdürüyordu. Veda Hutbesi, -müstakil bir insan hakları beyannamesi olarak nitelendirilmese de- bütün insanlara yönelik olarak temel insan haklarını içeren evrensel mesajların verildiği bir vesikadır. Veda Hutbesi, hem insanın kendisinin sahip olduğu temel hak ve hürriyetleri, hem de başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması ve hak tecavüzü yapılmaması için insanlara yol gösteren muhteşem bir manifestodur. Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) Vedâ haccında, 9 Zilhicce Cuma günü zevâlden sonra Kasvâ adlı devesi üzerinde, Arafat Vâdisi'nin ortasında 124 bin Müslümanın şahsında bütün insanlığa şöyle hitap etti: 'Hamd Allah'a mahsustur. O'na hamd eder, O'ndan yardım isteriz. Allah kime hidâyet ederse, artık onu kimse saptıramaz. Sapıklığa düşürdüğünü de kimse hidâyete erdiremez. Şehâdet ederim ki; Allah'tan başka ilâh yoktur. Tektir, eşi ortağı, dengi ve benzeri yoktur. Yine şehâdet ederim ki, Muhammed O'nun kulu ve Rasûlüdür.' Ey insanlar! Sözümü iyi dinleyiniz! Bilmiyorum, belki bu seneden sonra sizinle burada bir daha buluşamayacağım. İnsanlar! Bugünleriniz nasıl mukaddes bir gün ise, bu aylarınız nasıl mukaddes bir ay ise, bu şehriniz (Mekke) nasıl mübarek bir şehir ise, canlarınız, mallarınız, namuslarınız da öyle mukaddestir, her türlü tecavüzden korunmuştur. Ashabım! Muhakkak Rabbinize kavuşacaksınız. O'da sizi yaptıklarınızdan dolayı sorguya çekecektir. Sakın benden sonra eski sapıklıklara dönmeyiniz ve birbirinizin boynunu vurmayınız! Bu vasiyetimi, burada bulunanlar, bulunmayanlara ulaştırsın. Olabilir ki, burada bulunan kimse bunları daha iyi anlayan birisine ulaştırmış olur. Ashabım! Kimin yanında bir emanet varsa onu hemen sahibine versin. Biliniz ki, faizin her çeşidi kaldırılmıştır. Allah böyle hükmetmiştir. İlk kaldırdığım faiz de Abdulmutallib'in oğlu (amcam) Abbas'ın faizidir. Lakin anaparanız size aittir. Ne zulmediniz, ne de zulme uğrayınız. Ashabım! Dikkat ediniz, cahiliyeden kalma bütün adetler kaldırılmıştır, ayağımın altındadır. Cahiliye devrinde güdülen kan davaları da tamamen kaldırılmıştır. Kaldırdığım ilk kan davası Abdulmuttalib'in torunu Iyas bin Rabia'nın kan davasıdır. Ey insanlar! Muhakkak ki, şeytan şu toprağınızda kendisine tapınmaktan tamamen ümidini kesmiştir. Fakat siz bunun dışında ufak tefek işlerinizde ona uyarsanız, bu da onu memnun edecektir. Dininizi korumak için bunlardan da sakınınız. Ey insanlar! Kadınların haklarını gözetmenizi ve bu hususta Allah'tan korkmanızı tavsiye ederim. Siz kadınları, Allah'ın emaneti olarak aldınız ve onların namusunu kendinize Allah'ın emriyle helal kıldınız. Sizin kadınlar üzerinde hakkınız, kadınların da sizin üzerinizde hakkı vardır. Sizin kadınlar üzerindeki hakkınızı; yatağınızı hiç kimseye çiğnetmemeleri, hoşlanmadığınız kimseleri izniniz olmadıkça evlerinize almamalarıdır. Eğer gelmesine müsaade etmediğiniz bir kimseyi evinize alırlarsa, Allah, size onları yataklarında yalnız bırakmanıza ve daha olmazsa hafifçe dövüp sakındırmanıza izin vermiştir. Kadınların da sizin üzerinizdeki hakları, meşru örf ve âdete göre yiyecek ve giyeceklerini temin etmenizdir. Ey mü'minler! Size iki emanet bırakıyorum, onlara sarılıp uydukça yolunuzu hiç şaşırmazsınız. O emanetler, Allah'ın kitabı Kur'an-ı Kerim ve Peygamberin sünnetidir. Mü'minler! Sözümü iyi dinleyiniz ve iyi belleyiniz! Müslüman Müslüman'ın kardeşidir ve böylece bütün Müslümanlar kardeştirler. Bir Müslüman'a kardeşinin kanı da, malı da helal olmaz. Fakat malını gönül hoşluğu ile vermişse o başkadır. Ey insanlar! Cenab-ı Hak her hak sahibine hakkını vermiştir. Her insanın mirastan hissesini ayırmıştır. Mirasçıya vasiyet etmeye lüzum yoktur. Çocuk kimin döşeğinde doğmuşsa ona aittir. Zina eden kimse için mahrumiyet vardır. Ey insanlar! Rabbiniz birdir. Babanız da birdir. Hepiniz Âdem'in çocuklarısınız, Âdem ise topraktandır. Arap'ın Arap olmayana, Arap olmayanın da Arap üzerine üstünlüğü olmadığı gibi; kırmızı tenlinin siyah üzerine, siyahın da kırmızı tenli üzerinde bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük ancak takvada, Allah'tan korkmaktadır. Allah yanında en kıymetli olanınız O'ndan en çok korkanınızdır. Azası kesik siyahî bir köle başınıza amir olarak tayin edilse, sizi Allah'ın kitabi ile idare ederse, onu dinleyiniz ve itaat ediniz. Kimse kendi suçundan başkası ile suçlanamaz. Baba, oğlunun suçu üzerine, oğlu da babasının suçu üzerine suçlanamaz. Dikkat ediniz! Şu dört şeyi kesinlikle yapmayacaksınız: - Allah'a hiçbir şeyi ortak koşmayacaksınız. - Allah'ın haram ve dokunulmaz kıldığı canı, haksız yere öldürmeyeceksiniz. - Zina etmeyeceksiniz. - Hırsızlık yapmayacaksınız. İnsanlar! Yarın beni sizden soracaklar, ne diyeceksiniz? Sahabe-i Kiram birden söyle dediler: 'Allah'ın elçiliğini ifa ettiniz, vazifenizi hakkıyla yerine getirdiniz, bize vasiyet ve nasihatte bulundunuz, diye şahadet ederiz!' Bunun üzerine Resul-i Ekrem Efendimiz (sav) şahadet parmağını kaldırdı, sonra da cemaatin üzerine çevirip indirdi ve söyle buyurdu: 'Şahit ol yâ Rab! Şahit ol yâ Rab! Şahit ol yâ Rab!

'Aydınlık geleceğin teminatı Veda Hutbesi'ndeki ilkelerdir'

YAŞANILAN KRİZLERDEN ÇIKIŞ YOLU: VEDA HUTBESİ