Bir şehir inşa edici olarak Peygamberimiz (SAV)

ŞEHİR NE DEMEK 🔸 Farsça 'şehr' sözcüğü, halkının çoğunluğunun ticaret, sanayi vb. işlerle uğraşan yerleşim alanları için kullanılır. 🔸 Şehir sözcüğü, Türkçe'de 11. yüzyıldan beri halk dilinde şar biçiminde ifade edilir. Şehir kelimesine karşılık kent ve balık kelimesi de kullanılmıştır. Arapça'da şehir kelimesinin karşılığı olarak kullanılan isimler medîne, belde ve mısrdır. 🔸 Yüce kitabımız Kur'an-ı Kerim'de, şehir için on yedi yerde medine, on dokuz yerde beled, belde, yirmi bir yerde dâr beş yerde mısr ve elli altı yerde karye kelimeleri kullanılır. Medeniyetin kökleri: Şehirler MEKKE'NİN ÖNEMİ 🔸 Peygamber Efendimiz (SAV), yaşadığı dönem itibariyle önemli bir şehir statüsünde olan Mekke'de büyümüştür. Hicret'e kadar Mekke'de kalmıştır. 🔸 Mekke şehrinde meydana gelen olaylara seyirci kalmamış, şehirdeki toplumsal ve siyasal olaylarla yakından ilgilenmiştir. Peygamber Efendimiz (SAV) bir şehrin nasıl oluştuğuna dair algıya sahipti. 🔸 Önemli bir dünya şehri olan Mekke, eski dönemlerden itibaren dünyanın merkezi olma konumunu muhafaza etmiştir. Mekke; tarihi, siyasi, kültürel ve dini merkezdir. Şehirlerin anası, 'Umm'ul-Kura' unvanına sahiptir. 🔸 Yüce Allah (CC) Şûrâ suresi, 7. ayette Mekke'nin şehirlerin anası olduğunu şu şekilde bildirilir: Böylece biz sana Arapça bir Kur'an vahyettik ki, şehirlerin anası olan Mekke'de ve çevresinde bulunanları uyarasın. Hakkında asla şüphe olmayan toplanma günüyle onları uyarasın. Bir grup cennette, bir grup ise cehennemdedir. Şûrâ suresini okumak ve dinlemek için tıklayınız. 🔸 Tin suresi 4. ayette ise Mekke'nin emin bir belde olduğu anlatılır. Mekke'nin 'güvenli belde' olarak anılmasının sebebi ise gerek İslam'dan önce gerekse İslami devirde bir barış şehri olarak nitelendirilmesi, kan dökmenin yasak olması, kente ticaret maksadıyla gelen yabancıların mal ve can güvenliğini korunması adına kabilelerce anlaşmalar düzenlenerek hayata geçirilmesidir. 🔸 Tarıma elverişli olmayan dağlar ve çöllerle çevrili bir bölgede bulunan Mekke, ticaret açısından gelişmiş olduğu için çevresindeki bölgelerin ilgi odağıdır. Büyük kervanların, fuar ve panayırların mekanıdır. 🔸 Dinî bir merkez konumunda olan Mekke, Hz. Adem'in (AS) kurup, Hz. İbrahim'in (AS) yeniden onarıp yaptığı mabed olan Kabe'nin bulunduğu yerdir. Her zaman Müslümanları toplamakta ve insanları kendisine davet etmektedir. 🔸 Mekke, dini bir merkez oluşu gerekse şehir yerleşimi özellikleri göstermesi bakımından gelişmiş toplumsal, siyasal ve ticarî ilişkilere sahiptir. Mekke, ticari ilişkileri, hukuk sistemi, yapı faaliyetleri ile büyük bir şehir olma özelliği gösterir. Bir şehir inşa etmek MEDİNE ŞEHRİ'NİN KURULUŞU 🔸 Peygamber Efendimiz (SAV) Mekke'den Medine'ye hicreti, İslam ve dünya tarihi için oldukça önemlidir. İslami bir şehir anlayışının çerçevesinin oluşturulması açısından dönüm noktası olan hicret, Medine modelinin başlangıcını işaret eder. 🔸 Medine, Mekke'den itibaren bütün hayatını şehirde geçiren Hz. Peygamber'in (SAV) açık bir şekilde bir şehir kurma ilkesini ve iradesini temsil eder. 🔸 İslâm şehirleri, Medine modelini izleyip geliştirerek ve yorumlayarak gelişim gösterir. 🔸 Vav TV'de yayınlanan 'Düşünce ve Hayat' programının 8. bölümünde Ekrem Demirli'nin anlatımıyla 'Bir Şehir İnşa Edici Olarak Peygamberlerin Rolü Nedir?' konusu işlendi. Programda sorulan Peygamber Efendimiz (SAV) kurduğu şehre ne kattı? sorusuna Ekrem Demirli: 'Allah'ı (CC) kattı. Mekke'de bir tanrı inancı vardı ama zayıf ve pasif bir inançtı, bu. Batmak üzere olan bir güneş gibi. Işığını da kaybetmiş, ısısını da. İnsanı ısıtmayan etkisizleşmiş. Sönük bir ışık gibi olan Allah (CC) inancını şehrin merkezine taşıdı. Aydınlık halindeyken bizi ısıtıyorken bir de buna öte dünya inancı gelince biz kendimizi başka türlü görmeye başladık. Peygamberimiz (SAV), güneşi yukarı taşıdı, gölgeleri kesti. İlişkiler yeniden tanzim edilmeye başladı.' sözleriyle Peygamberimiz'in (SAV) şehre kattıklarını açıkladı. Peygamberimiz'in (SAV) 'Ziyaret edin.' dediği 3 mescid 🔸 Allah'ın (CC), insanın gönlüne yerleşmesinin öneminden söz eden Ekrem Demirli, Allah (CC) inancı zayıfladığında ahiret inancının da hemen zayıfladığından bahsetti. Allah (CC) inancının güçlü oluşu muhakkak öteki dünya inancını güçlü hâle getirir. Allah (CC) ve ahiret inancı bir toplumda zayıfladığı zaman toplum o 'kutsallık' inancından uzaklaşıyor. Bu kez yeni bir yapı oluşuyor. Yeni yapı için gücün dışında başka bir faktörün olmadığını, daha güçlü olanın kabilenin lideri olduğunu söyleyen Demirli: 'Peygamber Efendimiz (SAV) bize şunu gösterdi. iki tane seçeneğiniz var: Ya değer merkezli ya da güç merkezli bir şehir kurun. Hz. Peygamber (SAV) bize değer merkezli yani erdem merkezli bir şehri getirmek istedi.' 🔸 Medine'nin eski adı Yesrib'dir. Hz. Peygamber (SAV) Yesrib kentine şehir manasına gelen Medine ismini verdi. İslam'dan önce de var olan bir şehir olan Medine, tarımsal faaliyetler yapan, birçok farklı kabilenin ve Yahudilerin yaşadığı bir bölgedir. 🔸 Yesrib, Mekke'nin aksine gösterişten uzak bir şehirdir. Hayatın sakin aktığı, yaşayanların mülayim oldukları bilinir. Bu durum Efendimiz'in (SAV) bu şehri tercih etmesinin sebeplerinden biridir. 🔸 Hz. Peygamber (SAV), Medine'ye hicret ettikten sonra Mekke'de olduğu gibi yaşadığı şehrin siyasi, ticari ve sosyal gelişiminde etkili bir kişi olmuştur. Mescid-i Nebevi hakkında 20 ilginç bilgi 🔸 Peygamberimiz (SAV), Medine'ye varınca ilk olarak bir planlama yapar ve cami inşa ettirir. Bu yapı, Mescid-i Nebevi'dir. Şehirde yapılacak her değişim Mescid-i Nebevî merkez alınarak gerçekleşir. Plana göre şehir, cami çevresinde adeta bir halka gibi gelişim göstererek büyüyecektir. 🔸 Peygamberimiz'in (SAV) mescidi, kısa zamanda büyüyen toplumun, manevi, sosyal ve siyasal gereksinimlerini karşılamak amacıyla ona bitişik yapıların inşa edildiği bir halk merkezi olur. Cemaatle namaz ve diğer toplu ibadetlerin yapıldığı bir yer olma dışında cami, aynı zamanda bir çok sosyal imkanı da olan cami, Müslümanların toplanma ve sosyalleşme alanı olur. Pazar yeri 🔸 Peygamberimiz (SAV), pazar yeri için şehrin ana girişine yakın stratejik bir bölgeyi belirler. Bu da şehrin değişiminde büyük rol oynar. Peygamberimiz (SAV) Medine'ye ulaşır ulaşmaz insanları çalışmaya teşvik eder. Buradaki amaç, kimsenin başkasına muhtaç olmamasıdır. Yollar 🔸 Geçmişte Yesrib'de yollar olduğu bilinir. Fakat yolların çoğuna Peygamberimiz'in (SAV) döneminde isim verildiği görülür. Mescid-i Nebevi, Medine şehrinin ana noktası olduğu için yolların ve sokakların Mescid-i Nebevi'nin kapıları dikkate alınarak açıldığı görülür. Bu yolların, muhacir ve ensar evlerine bağlantısı olduğu bilinir. Efendimiz'in (SAV) kurduğu ilk pazar: Medine Çarşısı 🔸 Peygamberimiz (SAV), şehrin yerel yönetim özelliklerini oluşturmuştur. Ev, mahalle, sokak düzenleri planlanmış, sokakların ve mahallelerin oluşma biçimleri, evlerin yapısal özellikleri belirlenmiştir. Medine Sözleşmesi 🔸 Hz. Peygamber'in (SAV) Medine'deki otoritesinin bir göstergesi olan Medine Sözleşmesi, aynı zamanda İslam şehrinin önemli adımlarından biridir. Ensar, muhacir ve gayri müslimlerle ilişkileri düzenleyen bu sözleşme, toplumsal barışı sağlamaya da destek olur. 🔸 Tüm bunlar, Müslümanların nasıl bir şehir anlayışına sahip olması gerektiğine örnek teşkil etmesi açısından oldukça önemlidir ve Peygamberimiz'in (SAV) bize her konuda olduğu gibi 'şehirleşme' konusunda da rehberlik ettiğinin bir kanıtıdır.