Cuma Suresi tefsiri

Cuma Suresi 1. Ayet Göklerde bulunanlar da yerde bulunanlar da egemenliğin mutlak sahibi, her türlü eksiklikten uzak, üstün ve her işi hikmetli olan Allah'ı tesbih ediyor. Cuma Suresi 1. Ayet Tefsiri ◼ Evrendeki bütün varlıkların Allah'ı tesbih ettiğine ilişkin ifadelerde –önceki sûrenin başında olduğu gibi– yer yer geçmiş zaman fiili kullanılmış; ama Arap dilinde bu zaman kalıbıyla daima geçmişte olup bitme anlamı değil bazan fiilin konusunun gerçekleştiğini kesin biçimde belirtme anlamı kastedildiğinden orada ve benzeri yerlerde bu fiil 'tesbih etmektedir' şeklinde çevrilmiştir. Bu ve benzeri âyetlerde ise 'tesbih ediyor' veya 'tesbih eder' anlamına gelen bir fiil kullanılması, tesbih olgusunun halen devam ettiğine ve böyle sürüp gideceğine özel vurgu yapan bir ifade olarak anlaşılmıştır. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Cuma Suresi 2-4. Ayet ﴾2﴿ Ümmîlere kendi içlerinden, onlara âyetlerini okuyacak, onları arındıracak, onlara kitabı ve hikmeti öğretecek bir elçi gönderen O'dur. Oysa onlar daha önce apaçık bir sapkınlık içindeydiler. ﴾3﴿ Henüz kendilerine katılmamış bulunan daha başkalarına da (elçi gönderilmiştir). O üstündür, her işi hikmetlidir. ﴾4﴿ Bu Allah'ın lütfudur, onu dilediğine verir. Allah büyük lütuf sahibidir. Cuma Suresi 2-4. Ayet Tefsiri ◼ Peygamberin temel görevi Allah'ın âyetlerini okuma yani aldığı vahyi olduğu gibi bildirme, insanları arındırma yani ruhen yücelmeleri, davranış güzelliğine erişmeleri ve insana yaraşmayan hallerden kurtulmaları için onları eğitme, tebliğ ve eğitimle yetinmeyip aynı zamanda öğretme ve açıklama (kitabı ve hikmeti öğretme) şeklinde özetlenmekte, Resûl-i Ekrem'in yalnız ilk muhataplarına değil daha sonra geleceklere de elçi olarak gönderildiği belirtilmekte, peygamber ve vahiy gönderme veya peygamberlik görevi vermenin ilâhî bir lutuf olduğu, bunun da ancak Allah'ın dilemesine bağlı bulunduğu bildirilmektedir. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Cuma Suresi 2-4. Ayet Tefsiri ◼ Ümmî kelimesi bu bağlamda, 'büyük çoğunluğu okuma yazma bilmeyen Araplar' veya 'kendilerine ait ilâhî bir kitabı olmayan topluluk' anlamlarıyla açıklanmıştır (peygamberin belirtilen görevleri ve muhatapların daha önce açık bir sapkınlık içinde olmaları hakkında bk. Bakara 2/129, 151; Âl-i İmrân 3/164; 'hikmet' hakkında bk. Bakara 2/269; 'ümmîler' kelimesinin anlamları hakkında bk. Bakara 2/78; Âl-i İmrân 3/20, 75; 'ümmî peygamber' tabiri hakkında bk. A'râf 7/157, 158). 3. âyetin '(O, ileride) onlardan (olacak), henüz kendilerine katılmamış bulunan daha başkalarına da (gönderilmiştir)' şeklinde çevrilen kısmı önceki âyete gramer açısından şu şekillerde bağlanabilmektedir. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Cuma Suresi 5-8. Ayet ﴾5﴿ Tevrat'la yükümlü tutulup da onun hakkını vermeyenlerin durumu, koca koca kitaplar taşıyan merkebin durumuna benzer. Allah'ın âyetlerini yalan sayan kavmin misali ne kötü! Allah zalimler topluluğunu doğru yola çıkarmaz. ﴾6﴿ De ki: 'Ey yahudiler! Başka insanlar değil, yalnız kendinizin Allah'ın dostları olduğunuzu iddia ediyorsanız ve şayet sözünüze sadıksanız haydi ölümü temenni edin!' ﴾7﴿ Ama onlar daha önce yapıp ettikleri yüzünden asla ölümü istemeyeceklerdir. Allah zalimleri çok iyi bilmektedir. ﴾8﴿ Şöyle de: 'Biliniz ki, kendisinden kaçıp durduğunuz ölüm, muhakkak gelip size çatacaktır. Sonra akıl ve duyularla idrak edilemeyeni de edileni de bilen Allah'a döndürüleceksiniz, O da size yapıp etmiş olduklarınızı bildirecektir.' Cuma Suresi 5-8. Ayet Tefsiri ◼ Esasen yahudi telakkisine göre iman esaslarının ayrıca bildirilmesine gerek yoktur; zira her yahudi dünyaya gelişiyle birlikte, Allah'la çeşitli peygamberler ve özellikle Hz. Mûsâ arasında yapılan ilâhî ahde bağlı olmaktadır. Hatta bu sebeple ayrıca bir iman ikrarı ve bunun için gerekli formül uzun süre tesbit edilememiştir. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Cuma Suresi 5-8. Ayet Tefsiri ◼ Söz konusu ahid tabii ki öncelikli olarak Allah'ın peygamberleri aracılığıyla bildirdiklerine sahip çıkma, onları gizlememe ve gereğini yerine getirme taahhüdünü içeriyordu (bk. Âl-i İmrân 3/81, 187). Ne var ki kendilerine Tevrat yüklenen yani onunla yükümlü tutulan (Zemahşerî, IV, 96-97) yahudiler bu sözlerini hatırlamak istemediler. Ama bu yükümlülüğü inkâr da edemedikleri için Tevrat'ın yükü sırtlarında kalmış oldu. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Cuma Suresi 5-8. Ayet Tefsiri ◼ Bu yük omuzlarında hissettikleri bir sorumluluk olmaktan çok sırtlarında taşıdıkları bir ağırlık halinde kaldığı için, bu tutumu benimseyenler 5. âyette oldukça ağır bir benzetme yapılarak eleştirilmiştir. Sırtında koca koca kitaplar taşıdığı halde onların sadece maddî ağırlığı altında ezilen ama kendisiyle onların içerikleri arasında bir bağ kurma yeteneğine sahip olmayan merkep benzetmesi, bir mesel (somut düşünmeyi ve sonuçlar çıkarmayı kolaylaştıran canlı bir örnek) olduğu için kuşkusuz sırf Tevrat'la yükümlü tutulanlara değil benzer tutumu benimseyen bütün ilâhî dinlerin mensuplarına yöneltilmiş bir eleştiri ve uyarı niteliğindedir. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Cuma Suresi 9-11. Ayet ﴾9﴿ Ey iman edenler! Cuma günü namaz için çağrı yapıldığında Allah'ı anmaya koşun ve alışverişi bırakın. Bilirseniz, bu sizin için çok hayırlıdır. ﴾10﴿ Namaz kılındı mı artık yeryüzüne dağılın ve Allah'ın lutfundan nasip arayın. Allah'ı da daima çok anın ki kurtuluşa eresiniz. ﴾11﴿ Ama onlar bir ticaret veya eğlence görünce ona yönelip seni ayakta bırakıverdiler. De ki: 'Allah'ın nezdinde olan, eğlenceden de ticaretten de üstündür. Allah rızık verenlerin en hayırlısıdır.' Cuma Suresi 9-11. Ayet Tefsiri ◼ Müslümanların cuma günü yaptıkları haftalık toplu ibadetin önemi üzerinde durulmakta ve Resûlullah döneminde yaşanan bir olay ışığında ibadet ciddiyeti ve mabet âdâbıyla ilgili bir uyarı yapılmaktadır. Dilimizde cuma şeklinde telaffuz edilen 'cum'a' (cumu'a, cuma'a) kelimesi, 'toplamak, bir araya getirmek' anlamına gelen 'cem'' kökünden türetilmiş bir isimdir. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Cuma Suresi 9-11. Ayet Tefsiri ◼ İslâm'dan önce 'arûbe' diye anılan bu günün cum'a adını almasının sebebi hakkında değişik izahlar bulunmakla beraber, bunların ortak noktası toplantı günü olması özelliğidir. Bu günün önemi ve faziletiyle ilgili birçok hadis bulunmaktadır. Bunlardan ikisinin anlamı şöyledir: 'Güneşin doğduğu en hayırlı gün cumadır. Tefsirin devamını okumak için tıklayın Cuma Suresi 9-11. Ayet Tefsiri ◼ Âdem o gün yaratılmış, o gün cennete girmiş ve o gün cennetten çıkarılmıştır. Kıyamet de cuma günü kopacaktır' (Müslim, 'Cum'a', 18); 'Cumada öyle bir an vardır ki eğer müslüman bir kul o anı denk getirir Allah'tan iyi bir dilekte bulunursa Allah onu kendisine muhakkak verir' (Müslim, 'Cum'a', 13-15). Bazı rivayetlere dayanarak müslümanlar cuma gününün kendileri için bir bayram günü olduğunu kabul ederler ve bu güne ayrı bir önem verirler. Tefsirin devamını okumak için tıklayın