Dostluğun ve kardeşliği simgesi: Şirvanlı Camii

◼ Şehzadeler şehri olarak bilinen Amasya, geçmişten günümüze kadar birçok medeniyetin uğrak noktasında bulunmuş, muhtelif milletler ve devletler bu güzide topraklar üzerinde kurulmuştur. ◼ Anadolu Selçukluları, Anadolu Beylikleri ve Osmanlı Devleti'ne kadar birden çok Türk topluluğuna da ev sahipliği yapan şehir, kendi sesini bulabilen müstesna merkezlerden yalnızca biridir. ◼ Amasya'nın görünen manevi mirasının somut ve en güzel örnekleri milletimizin incisi hiç şüphesiz farklı dönemlerden günümüze ulaşan camileridir. ◼ Yeşilırmak'ın süslediği Amasya'nın, incilerinden biri de şehir merkezinde yer alan ve Azerbaycanlı Türklerin desteği ile inşa edilen Şirvanlı Camii'dir. Yeşilırmak nerede? Ülkemizin en önemli nehirlerinden biri olan Yeşilırmak, Sivas'ın kuzeydoğusundaki Suşehri ilçesi sınırları içindeki Kösedağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Çarşamba ilçesinden Karadeniz'e dökülür. ◼ Şirvanlı Camii'den bahsetmeden önce Azerbaycan ve ülkemizin kardeşlik ilişkilerinden bahsedelim. Batıya göç eden Türklerin bir kısmı Anadolu'da -yani biz- Türkiye Türkleri olarak devamlılığı sağlarken Azerbaycan Türkleri ise Kafkasyaya yerleşmiştir. ◼ Diğer Türk devletlerine nazaran Türkiye'ye hem konum olarak hem de lehçe olarak daha yakın olan Azerbaycan Türkleri ile olan kardeşliğimiz günümüzde de devam etmektedir. Kafkasya neresi? Kafkasya, Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asya'nın sınırında bulunan bölgenin ismi. Kafkas sıradağlarında, Avrupa'nın en yüksek dağı olan ve Kafkas halklarının sözlü edebiyatını oluşturan Elbruz Dağı bu bölgede bulunmaktadır. ◼ Dostluğun ve kardeşliğin simgesi olan Şirvanlı Camii'nin diğer ismi Azeriler Camii'dir. Bu oldukça yanlış bir kullanımdır. Çünkü Azeriler İran'da yaşayan başka bir topluluğun adıdır. Bu, vakti zamanında Türk düşmanı olanların kurduğu bir tuzaktır. ◼ Caminin nasıl ve ne şekilde inşa edildiğine geçmeden bu bilgiyi siz değerli okuyucularımıza iletmemiz gerekiyordu. Rus ve İran yönetiminin Azerbaycan Türkleri üzerinde kurduğu bu kirli oyuna ortak olmamak için doğrusunun 'Azerbaycan Türkleri' olduğunu bilmeliyiz. Azeri değil, Azerbaycan Türkü ◼ Anadolu'nun kadim ve tarihi şehirlerinden biri olan Amasya'da yer alan Şirvanlı Camii adını Azerbaycan'ın mücadeleci ruhuna sahip şehri Şirvan'dan almaktadır. ◼ Şirvan, Azerbaycan'da bir şehirdir. Bu kent aynı zamanda Azerbaycan'ın sanayi merkezidir. Şirvan, 1938-1954 yılları arasında yerleşim yeri statüsünü, 28 Temmuz 1954'te ise ilçe kenti statüsünü almıştır. ◼ Şirvanlı Camii, Karabağlı Şeyh Hacı Mahmut Efendi tarafından, Azerbaycan'ın Karabağ ve Şirvan şehirlerinden yollanan ve bilhassa Azerbaycan'dan gelerek Amasya'ya yerleşen Türklerden alınan yardımlarla 1873-1895 yılları arasında inşa edilmiştir. ◼ Bu cami, Azerbaycan'ın Karabağ şehrinde dünyaya gelen Mir Hamza Nigari adına kurulmuştur. Nigari, yaşamının önemli bir bölümünü Anadolu'da geçirmiş ve bu topraklarda yaşamını yitirmiştir. Azerbaycan Türklerinin atası: Zeynelabidin Tagiyev ◼ Nigari'nin tasavvuf ve edebiyat alanında yaptığı çalışmalar döneminde çok değer görmese de sonraları kıymeti bilinmiş, Nigari'nin ve çalışmaları üzerine türlü türlü araştırılmalar yapılmıştır. ◼ Aslında buraya, 'Şirvanlı Külliye' demek de doğru olacaktır. Çünkü bu noktada hem bir cami hem de bir türbe hem de bir şadırvan bulunmaktadır. Zamanında külliyenin içine iki medrese inşa edilmiş ama onlar günümüze ulaşmamıştır. ◼ Türbenin ön kitabesinde şunlar yazmaktadır: '1-Bilginlerin kutbu Mevlânâ Hamza, sırrı mukaddes kılınsın, hazretlerinin Dağıstan'ın Akzak'taki halifeleri 2-Karamanlı Mahmut Hazretlerinin yol göstermesi ile inşa edilen türbe ve camii şerilerinin 3-………. evlâdı Üveys, Mehmed ve Ahmed Efendilerinin gayretleriyle 4-Sağlam ve gönülde yer tutan bir şekilde Hicri bin üç yüz dört yılında inşa olunmuştu' ◼ Bir başka kitabesinde ise şöyle geçer: 'Bu şereli beyaz türbenin sahibi, peygamberlerin iftiharının, 'ona en iyi selâmlar olsun', sülâlelerinden ve evliyâların meşhurlarının en yücesi, ulemâların en faziletlisi, dürüstlük aşığı Mevlâna El-Şeyh El-Hâc El-Emîr El-Hamza El-Hüseynî El- Hayderî El-Nakşibendî El-Nigârî El-Dağıstânîdir. Allah sırrını mukaddes kılsın. İkinci binin üçyüz dördünde Rabbine kavuşmasıyla müşerref olmuştur.' Azerbaycan manileri: Bayatılar ◼ Külliyenin içinde bulunan türbelerde Mir Hamza Nigârî ile birlikte Seyyid Siraceddin ve Mir Hasan'ın kabirleri bulunur. Yakın bir dönemde Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından Şirvanlı Külliyesi'nde bir restorasyon çalışması yapılmıştır. ◼ Kompleksteki cami kare planlı, tek kubbeli yapısıyla Osmanlı cami mimarisindeki üslubu yansıtmaktadır. Bilhassa camide görülen kalem işi süslemeler, yapının inşa tarihi ile çağdaş özellikler barındırır. ◼ Şirvanlı Camii'nin birçok kısmında onarım çalışmaları yapılmış fakat en detaylı ve yoğun olanı pencerelerde gözlemlenmiştir. Pencerelerin etrafındaki süslemeler ortaya çıkarılmıştır. ◼ Amasya'nın en önemli tarihi yapılarından biri olan bu cami, Azerbaycan Türkleri ile aramızdaki kopmaz bağın bir parçasıdır. Yolunuz şehzadeler şehrine düşerse burayı mutlaka ziyaret edin. Hür Azerbaycan'ın hür kelimeleri

Dostluğun ve kardeşliği simgesi: Şirvanlı Camii

ŞEHZADELER ŞEHRİ AMASYA