Evlilik öncesi ile ilgili bazı meseleler

İslam'a göre kadın erkek ilişkilerinde ölçü nedir? 📍 İslam, yabancı kadın ve erkeğin ölçüsüz bir şekilde birbirleriyle haşir neşir olmasını tasvip etmemiş, pratik hayatta aralarındaki ilişkilerin belli bir ölçü ve disiplin içerisinde olmasını emretmiştir. 📍 İslam fıkhına göre bir kadın mahremi olmayan yabancı bir erkeğin yanında el, yüz ve ayakları dışında tüm uzuvlarını örtmekle mükelleftir. 📍 Ayrıca onunla el ele tutuşması, kimsenin giremeyeceği bir ortamda yalnız kalması gibi fiiller dinen yasaklanmıştır. Kısaca aralarında nikâh bağı olmayan erkek ile kadının bu tür bir ilişki içinde olması dinen caiz değildir. 📍 Çünkü İslam'da zina haram olduğu gibi, zinaya zemin hazırlayan söz, iş ve davranışlar da haram kılınmıştır. Konuyla ilgili olarak Kur'an-ı Kerim'de, 'Zinaya yaklaşmayın; çünkü o, pek çirkin ve çok kötü bir yoldur.' [İsra, 17/32] buyurulmaktadır. 📍 Yine Kur'an-ı Kerim'de: 'Yabancı erkeklere çekici bir eda ile konuşmayın, sonra kalbinde hastalık bulunan kimse ümide kapılır. Güzel söz söyleyin.' [Ahzab, 33/32] buyrulması yabancı bir erkeğe muhatap olma durumunda kalan bir kadının edep, ciddiyet, ağır başlılık ve utanma hasletlerini koruyarak konuşması gerektiğini ihtar etmesi bakımından son derece önemlidir. Kendisiyle evlenilecek olan kadını görmek caiz midir? 📍 Toplumun temeli olan aile yapısının huzur içinde devamlılığı esastır. Bunun için kadın ve erkeğin birbirlerini görüp beğenmeleri, kendi irade ve istekleriyle evlenmeye karar vermeleri gerekir. 📍 Hz. Peygamber (s.a.s.) de bu konuya son derece önem vermiş ve bir kadınla evlenmek istediğini söyleyen sahabiye evleneceği kadını görüp görmediğini sormuş, görmediğini söylemesi üzerine de: 'Git onu önce gör. Çünkü bu, aranızdaki sevginin kalıcı olmasını sağlamaya daha fazla katkıda bulunur.' [Müslim, Nikâh 74; Tirmizî, Nikâh 5; İbn Mâce, Nikâh, 9] buyurmuştur. 📍 Ancak bu bakma-görmenin yabancı bir kadının bedeninin bakılabilecek kısmıyla sınırlı olduğu unutulmamalıdır [San'ânî, Sübülü's-selâm, Riyad, 2006, III, 311-312]. Kendisine dünür gidilen ya da sözlü olan kadına başkası evlilik teklif edebilir mi? 📍 Nişanlı olan çift arasında nikâh gerçekleşmemiş ise bu nişan bozulmadıkça veya nişan sahibi olan erkek tarafı, söz konusu nişanlı kızla artık ilgilerinin kalmadığı ve herhangi bir kimsenin buna talip olmasına karşı çıkmayacağını belirtmedikçe başka bir Müslümanın buna talip olması mekruh kabul edilmektedir. 📍 Nitekim konu ile ilgili hadis şöyledir: 'Sizden biri sakın Müslüman kardeşinin pazarlığı üzerine pazarlık yapmasın ve nişanlısına talip olmasın.' [Buhârî, Nikâh 5; Müslim, Nikâh, 49]. 📍 Bunun mekruh sayılmasının ana sebebi, bireyin hukukunu korumak ve toplumsal ilişkilerin zedelenmesini engellemektir. [Şâfiî, el-Ümm, V, 41; İbn Kudâme, el-Muğnî, VII, 109; İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, III, 533]. 📍 Dinen sakıncalı ve günah bir davranış olmakla birlikte, bu duyarlılığa dikkat etmeden devreye giren ikinci kişilerle yapılan nişan ve nikâh hukuken geçerlidir. Nişanlıların ilişkilerinin sınırları nasıl olmalıdır? 📍 Nişanlıların İslami örtünmeyi gözetmek, başkalarının göremeyeceği bir tarzda yalnız kalmamak gibi dinî ölçülere uygun olarak birbirlerini daha yakından tanımak amacıyla görüşüp konuşmalarında bir sakınca yoktur. 📍 Bununla birlikte el ele tutuşmak, dedikoduya mahal verecek şekilde baş başa kalmak gibi İslam'ın onaylamadığı davranışlardan uzak durmaları gerekir [Tirmizî, Fiten 7; Müsned, I, 26]. Nişanlılık döneminde dinî nikâh kıydırmak uygun mudur? 📍 Günümüzde gençler, gerek velilerinden izinsiz gerekse velilerinin izni dâhilinde nişanlılık döneminde dinî hassasiyetleri gözetmek adına 'dinî nikâh' yapmakta, çoğu zaman resmen tescillenmediği için söz konusu nikâhı yok sayarak ayrılabilmekte, hatta nikâhı inkâr yoluna bile başvurabilmektedirler. 📍 Bu durumda ya kız tarafı mağdur edilmekte ya da nikâhı devam ettiği hâlde nişanı bozan kız boşanmadan yeni bir evlilik yapabilmektedir. 📍 Oysaki nikâh kıyıldığında dinen evlilik hayatı başlar ve karı koca arasında mehir, nafaka, miras gibi birtakım haklar ve sorumluluklar tahakkuk eder. 📍 Günümüzde bu haklar, evlilik resmen tescil ettirilmeksizin korunamadığından, evlenecek kişilerin 'resmî nikâh' kıyılmadan 'dinî nikâh' kıydırmaları kanunen yasak olduğu gibi, dinen de doğru değildir. Ayrıca nişanlılık döneminde kıyılan nikâh sonucu boşama meydana gelmedikçe kadın yeni bir evlilik yapamaz. 📍 Bu itibarla, adayların İslami ölçülere riâyet ederek nişanlılık dönemini geçirmeleri, evlenmeye kesin karar vermedikçe resmî veya dinî nikâhı geçekleştirmemeleri uygun olur. Nişan sırasında kıyılan nikâh, nişanın bozulmasıyla sona erer mi? 📍 Evlilik ciddi bir müessesedir. Evlenmek isteyen kimselerin öncelikle resmî muamele yaptırmaları, sonra da isterlerse dinî nikâh kıydırmaları uygun olur. 📍 Bununla birlikte, evlenmek üzere nişanlanan kimselerin şartlarına uygun olarak yaptıkları nikâh akdi de dinen geçerlidir. Bu durumdaki bir kadın, nikâhlandığı kimsenin dinen eşi olduğundan, kocası kendisini boşamadıkça bir başka erkekle evlenemez. Daha sonra nişan bozulmuş fakat erkek boşamamışsa dinen nikâh hâlen devam ediyor demektir. Nişanlıların cep telefonu veya internet üzerinden görüntülü veya görüntüsüz olarak mesajlaşmalarının sınırı ve hükmü nedir? 📍 Nişanlılık bir evlilik vaadi olup, taraflara evliliğin verdiği beraber yaşama hak ve yetkisini vermez. Nikâh akdi yapılmadan önce nişanlılar âdeta iki yabancı gibi olduklarından mahremiyet sınırlarına riayet etmelidirler. 📍 Dinimiz yabancı kadın ve erkeğin ölçüsüz bir şekilde birbirleriyle haşir neşir olmasını tasvip etmemiş, pratik hayatta aralarındaki ilişkilerin belli bir ölçü ve disiplin içerisinde olmasını emretmiştir. Bundan dolayı İslam'da sadece haram fiilin kendisi değil, aynı zamanda o harama götüren yollar da yasaklanmıştır. 📍 Bu sebeple nişanlıların nişanlılık döneminde İslam'ın tesettürle ilgili hükümlerine riayet etmeleri, kimsenin olmadığı kapalı ortamlarda baş başa kalmamaları gibi dinî ölçülere uymaları şartıyla birbirlerini daha yakından tanıyabilmek amacıyla örfe uygun biçimde görüşüp konuşmalarında bir sakınca yoktur. 📍 Cep telefonu veya internet üzerinden mahremiyet sınırlarını ve ahlaki ölçüleri ihlal edecek şekilde görüşmeleri veya yazışmaları ise caiz değildir. Nişanlanan bir kızın, müstakbel kayınpeder ve kayınlarının ellerini öpmesi helal midir? 📍 İslam'a göre bir gelin kayınpederinin elini öpebilir. Zira nikâhla birlikte aralarında mahremiyet oluşur [Nisâ, 4/23]. Bununla birlikte evli kadın için geçerli olan bu hüküm nişanlı kadın için geçerli değildir. 📍 Zira nişanlılık bir evlilik vaadidir; taraflara evliliğin verdiği beraber yaşama hak ve yetkisini vermediği gibi, evlilik mecburiyeti de getirmez. Nişanlılar mahremiyet bakımından birbirlerine yabancı hükmündedirler. 📍 Bu durumda müstakbel kayınpeder, evlenmesi ebediyen haram kılınan erkelerden olmadığı için kadının onun elini öpmesi caiz değildir. Çünkü dinimizde aralarında evlilik caiz olan kadınlarla erkeklerin bir zaruret olmadıkça birbirlerine dokunmaları caiz görülmemiştir [İbn Mâce, Cihad, 43]. 📍 Ancak gelin adayları ileri derecede yaşlı olan kayınpederlerinin ellerini öpebilirler. Nitekim Hz. Ebu Bekir (r.a.) sütannesinin kabilesini ziyarete gittiğinde yaşlı/ihtiyar kadınlarla tokalaşmıştır [Merğinani, el-Hidaye, II, 454]. Bu çerçevede değerlendirilecek müstakbel kayınpederin elini öpmekte sakınca olmaz. 📍 Kadının kayını ile tokalaşmasına gelince, eşinin erkek kardeşi kadın için nikâhı ebediyen haram olan mahremlerden değildir [Nur, 24/31]. Bu itibarla, kadının, eşin erkek kardeşi ile ister nişanlılık döneminde ister evlendikten sonra tokalaşması ve kimsenin bulunmadığı bir ortamda yalnız kalması caiz değildir. Nişanlılık döneminde mehîre mahsuben verilen para, ziynet eşyası ya da malın nişanlılık bozulduğu takdirde durumu nedir? 📍 Nişandan sonra nikâh akdi yapılmamış ise, nişan taraflar için sadece evlenme vaadi niteliğinde olduğundan nikâh yerine geçmez. Taraflar her hangi bir nedenle nişanı bozmuşlarsa, nişanda verilen hediyeler karşılıklı olarak iade edilir. 📍 Nişanlılık döneminde nikâh gerçekleşmediği takdirde mehîrden söz edilemeyeceği için mehîre mahsuben para vb. verilmesinin de bağlayıcılığı olmaz. Zira kadın mehîre nikâhla birlikte hak kazanır. 📍 Nikâh akdi yapıldıktan sonra eşler arasında cinsel birleşme veya sahih halvet (eşlerin cinsel ilişkide bulunmalarına mani olacak bir engel olmadan yalnız kalmaları) olunca erkek, kadına mehîrinin tamamını vermekle yükümlüdür [İbnü'l- Hümam, Fethü'l-Kadir, Beyrut 2003, III, 211]. 📍 Nikâh gerçekleşmiş ancak cinsel birleşme veya sahih halvet olmamış ise kadın belirlenen mehîrin yarısını [Bakara, 2/237], mehîr belirlenmemişse fıkıh ıstılahında müt'a denilen tazminatı hak eder [Bakara, 2/236]. 📍 Buna göre nikâh gerçekleşmiş, ancak zifaf veya halvet-i sahiha gerçekleşmemiş ise kadın, nişanlılık döneminde mehîre mahsuben aldığı altınların nikâhın sona ermesi hâlinde yarısına sahip olur. Zifaf ya da halvet gerçekleşmiş ise kadın bunların tamamına malik olur. Nişanlanan kişilerin sütkardeşi oldukları iddia edilirse nasıl bir yol izlemek gerekir? 📍 Süt emme-emzirmenin evlilik engeli sayılabilmesi için emme olayının kesin olarak bilinip ispat edilmesi gerekir. İslam âlimlerinin çoğunluğuna göre çocuğun ilk iki yaşı içinde süt hısımlığı oluşur. 📍 İmam Malik ve Ebu Hanife'ye göre emilen sütün az veya çok olması arasında fark yoktur. İmam Şâfiî beş doyurucu ve fasılalı emmenin şart olduğunu ileri sürmüştür [İbn Rüşd, Bidâyetü'l-müctehid, İstanbul 1985, II, 29-30]. Bu durumda, Ebu Hanife'ye göre sütkardeşliği gerçekleştiği hâlde, Şâfiî mezhebine göre süt kardeşliği gerçekleşmeyen nişanlı çiftlerin ihtilaf ve şüpheden uzak kalmak için evlenmemeleri daha uygun olur. Zira Hz. Peygamber (s.a.s.); 'Helal açıktır, haram da açıktır. Bu ikisi arasında şüpheli birtakım işler vardır...' [Buhârî, Buyu', 2]; '(Şüpheli şeylerden) senin gönlünü rahatsız eden şeyi bırak, rahatsız etmeyeni yap.' [Tirmizî, Kıyame, 60; ayrıca bkz. Buhârî, Buyu', 3] buyurmuştur.

Evlilik öncesi ile ilgili bazı meseleler

İslam’a göre kadın erkek ilişkilerinde ölçü nedir?