Hayatı ve fikirleriyle Kemalpaşazade

🔸 Şeyhülislam Kemalpaşazade'nin asıl adı Şemseddin Ahmed'dir. Şehzade Bayezid'e lalalık yapan dedesinden dolayı ona Kemalpaşazade, Kemalpaşaoğlu ve İbn Kemal de denir. 📌Lala nedir? Şehzadelerin özel eğitmenlerine lala denir. 🔸 1469 yılında doğan ve Amasyalı olan Kemalpaşazade, Tokat ya da Edirne doğumludur. Bu karışıklık kaynaklardaki bilgilerin net olarak bilinmemesinden kaynaklanır. Hayatı ve fikirleriyle yazıcızadeler 🔸 Kemalpaşazade'nin babası ve dedesi de bürokrasiyle yakından ilgilenmiştir. Dedesi, Fatih Sultan Mehmed Han döneminde yaşamış Kemaleddin Ahmet Efendi, babası ise Tokat Sancakbeyliğine kadar yükselen Süleyman Çelebi'dir. 🔸 Annesi, İran'dan gelerek Tokat'a yerleşen Fatih Sultan Mehmed dönemi kazaskerlerinden biri olan Küpelioğlu Muhyiddin Mehmed'in kızıdır. 🔸 Hayatı Tokat, Amasya ve Edirne çevresinde geçer. Kemalpaşazade hafızlığını tamamladıktan sonra Amasya'da Arapça, mantık ve Farsça eğitim görür. 🔸 Şemseddin Ahmed önce askerlik mesleğine girerek II. Bayezid'in seferlerine katılır. Edirne'de Molla Lutfi'den, Hatibzade Muhyiddin Efendi, Müeyyedzâde Abdurrahman Efendi gibi birçok alimden dersler alır. Tıp tarihinde çığır açan bir Anadolu hekimi 🔸 Kemalpaşazade'nin şöhreti özellikle Yavuz Sultan Selim zamanında artmıştır. Bunun sebebi Osmanlı halkını Safeviler'e karşı hazırlamak üzere yazdığı risalede, şiiler ile yapılacak savaşın cihad sayılacağını belirtmesidir. 🔸 1515 yılında Edirne kadılığına, 12 Eylül 1516'da Anadolu kazaskerliği görevine getirilir. Bu görevdeyken katıldığı Mısır Seferi'nde büyük itibar görerek beylerbeyliğine getirilir. 🔸 Kemalpaşazade, yaşadığı dönemdeki üç padişahın övgüsünü de kazanmış itibarlı bir alimdir. Hadis, fıkıh, tefsir gibi ilimler başta olmak üzere felsefe, dil, edebiyat, tarih gibi birçok alanda eserler vermiştir. Kemalpaşazade bu açıdan ele alındığında çok yönlü bir alim ve daimi bir talebe portresi çizer. 🔸 XVI. yüzyıl Osmanlı ilim ve kültürünün en önemli temsilcilerinden biri olan Kemalpaşazade, Sa'deddin et-Teftazani ve Seyyid Şerif el- Cürcani kıyaslanmış ve Osmanlı din adamları arasında 'el-muallimü'l evvel' unvanıyla anılmıştır. Filmleri aratmayan yaşamıyla Mehmet Fazıl Paşa 🔸 Kemalpaşazade, verdiği fetva ile İran'a yapılan seferin dinsel ve hukuksal sebeplerini hazırlayarak bu savaşa rıza göstermeyen devlet adamlarına karşı padişahı güçlendirmiştir. 🔸 Kanuni döneminde hükümdarı Safeviler'e karşı mücadeleye teşvik etmesi onun devlet yönetimini etkileyecek bir konumda olduğunu da gösterir. 🔸 Kemalpaşazade ilmiye sınıfına bağlandıktan sonra kadılık, kazaskerlik, müderrislik ve şeyhülislamlık makamlarında hizmet verir. 🔸 Eser verdiği tüm ilmi alanlarda tartışmalı konuları cesaretle izah eder. Kemalpaşazade, felsefeci ve kelamcıların görüşlerine hakimdir ve felsefe alanında Fahreddin er-Râzî'nin çizgisini takip eder. 🔸 Büyük alim, tasavvufa karşı değildir. Fakat şeriatın çizgilerinin dışında olan düşünce ve eylemlere karşı çıkarak hayatı boyunca onlarla mücadele etme yolunu tutar. Uzaktaki kardeşimiz Mağcan Cumabayoğlu Tevârih-î Âl-i Osmân 🔸 Tarihçiliğiyle de ön plana çıkan Kemalpaşazade'nin bu alandaki en önemli eseri Tevârih-î Âl-i Osmân'dır. Kemalpaşazade bu eseri 'II. Bayezid'in herkesin anlayabileceği bir tarih yazımı isteği' üzerine kaleme alır. 🔸 Kemalpaşazade, eserinde her padişah dönemi için ayrı bir cilt yazmıştır. 1510 yılına kadar kaleme aldığı 8 ciltlik eserini II. Bayezid'e sunar. Sonrasında ise Kanuni Sultan Süleyman'ın isteğiyle eserini devam ettirir ve Mohaç Seferi'nin sonu olan 1527 tarihine kadar getirir. Bununla birlikte Tevârih-î Âl-i Osmân on ciltlik geniş bir eser olma özelliği kazanır. 🔸 Kemalpaşazade'nin tarihçiliğinde dikkat çeken bir nokta, Türk ve Türklük anlayışıdır. Ordudan bahsederken genel olarak 'Türk ve Türk askeri' ifadelerini kullanır. Bunun yanında Türk ve Türkmen kavramlarını birbirinden ayırır. Osmanlılar'ı Türk, Akkoyunlular'ı Türkmen olarak zikreder. 🔸 Kemalpaşazade eserinde seciye dikkat ederek ona edebi bir özellik de kazandırır. 📌Seci nedir? Nesirdeki kafiye olarak bilinen seci aynı zamanda iç kafiye olarak da tanımlanır. Selçukluların tarihten miras kalan rengi Turkuaz 🔸 Hayatını ilim yolunda harcayan ve ömrü boyunca birçok devlet hizmetinde bulunan Kemalpaşazade'nin görevlerinden en önemlisi şeyhülislamlık makamıdır. 🔸 1526 yılında Zenbilli Ali Efendi'nin yerine şeyhülislamlık makamına getirilir. Ölümüne kadar, 8 sene boyunca bu görevi sürdürür. 16 Nisan 1534 yılında vefat eden büyük alim Mahmud Çelebi Zâviyesi hazîresine defnedilir. 📌Zenbilli Ali Efendi kimdir? Osmanlı müftüsü ve alimidir.