Hicret ne demek? Müslümanlar neden Mekke'den Medine'ye hicret etmiştir?

Sözlükte 'terketmek, ayrılmak, ilgisini kesmek' anlamına gelen hecr (hicrân) masdarından isim olan hicret 'kişinin herhangi bir şeyden bedenen, lisânen veya kalben ayrılıp uzaklaşması' demektir; ancak kelime daha çok 'bir yerin terk edilerek başka bir yere göç edilmesi' anlamında kullanılır. Terim olarak genelde gayri Müslim ülkeden (darülharp) İslâm ülkesine göç etmeyi, özelde ise Hz. Peygamber'in ve Mekkeli Müslümanların Medine'ye göçünü ifade eder. Medine'ye göç eden Müslümanlara muhâcir, Resûl-i Ekrem'e ve muhâcirlere yardım eden Medineli Müslümanlara da ensâr unvanı verilmiştir. Resul-i Ekrem'in (sav), vefakâr eşi, hayat arkadaşı ve çocuklarının biricik annesi Hz. Hatice'yi ve amcası Ebu Tâlib'i kaybettiği, hüzünlü bir yıldı. Müminler o yılı 'hüzün yılı' olarak adlandırıyorlardı. Hz. Muhammed (sav), yaşadığı hüzünlerin üzerine, Tâif'teki akrabalarından da kendisine kucak açan bir hâmi bulamamış ve tekrar Mekke'ye dönmüştü. Artık, Medine'ye hicret edenlerin ardından, Rabbinden kendisine gelecek 'hicret' emrini ve iznini bekliyordu. Medineli müminlerin O'nu canları pahasına koruyacaklarına dair söz vermelerine ve Medine'ye davet etmelerine rağmen O, mukaddes vazifesini, kendisine verilecek ikinci bir emre kadar Mekke'de devam ettirmeye kararlıydı. Hicretten çıkarılacak dersleri okumak için tıklayınız... Bundan tam 1440 yıl önce, milâdi 9 Eylül 622'de, Mekke müşrikleri, Ebu Cehil önderliğinde bir araya gelip önemli kararlar alacakları bir toplantı düzenlediler. Ebu Cehil, bir gün Resul-i Ekrem'in de Medine'ye göçecek olursa, kendileri için asıl tehlikenin ve tehdidin o zaman başlayacağını dile getirmiş, bu işi vakit geçirmeden Mekke'de bitirmeleri gerektiğini söylemişti. Ebu Cehil, sinsi planını 'Eğer Muhammed'i her kabileden seçeceğimiz kişilerden oluşturacağımız bir gruba öldürtecek olursak, Hâşimoğulları hiç kimseye kan davası açamaz!' diyerek açıklamıştı. Onların bu planına karşılık, Allah da onlar için bir plan yapmıştı. Allah-ü teala, Enfâl Suresi'nin 30'uncu ayetinde Peygamberimize şöyle bildirilmişti: 'Hatırlar mısın? İnkâr edenler seni etkisiz hale getirmek veya öldürmek ya da yurdundan çıkarmak için tuzaklar kuruyorlardı; onlar tuzak kuruyorlardı Allah da bozuyordu. Tuzak bozma işini en iyi yapan Allah'tır.' Resûl-i Ekrem (sav), hiç gitmediği bir vakitte Hz. Ebu Bekir'e giderek, 'hicret' izninin ve emrinin geldiğini haber verdi. Uzun zamandır bu haberi bekleyen Hz. Ebu Bekir, Peygamberimizin söylediklerini heyecanla dinledi. Allah'ın Resulü, uzun yola dayanıklı develer satın alması talebiyle Hz. Ebu Bekir'e bir miktar para verdi. Gece yarısından sonra hareket ederek Mekke'den ayrılacaklar, düşmanı yanıltmak için Medine'nin tam aksi istikametinde, Mekke'nin güneybatısındaki Sevr dağındaki mağarada üç gün geçireceklerdi. Yol kılavuzluğu konusunda tecrübeli bir isim olan Abdullah b. Ureykıt ile anlaşılacak ve üçüncü günün sabahında Sevr Dağı eteğinde buluşularak Medine'ye doğru yol alınacaktı. '(Gerçek) muhacir, Allah'ın yasakladığı kötülük ve günahları terk eden kimsedir.' Hz. Muhammed (sav), evine dönerek sevgili yeğeni Hz. Ali'ye birtakım görevler verdi. Buna göre Hz. Ali, Peygamberimizin yatağının boş görünmemesi için, O'nun yerine yatağına uzanacak, sabah olunca kendisine Efendimizin emanet ettiği malları tek tek sahiplerine ulaştıracak ve peşlerinden giderek Peygamberimizin kafilesine yetişecekti. Gece yarısı olunca Resûl-i Ekrem Efendimiz evinden ayrılarak Hz. Ebu Bekir'in evine gitti ve birlikte Mekke'nin dışına doğru yol aldılar. Bir süre sonra yüksek bir tepeden Mekke'ye dönerek son bir kez bakan Efendimizin gözünden yaşlar, dilinden hüzün dolu şu cümleler döküldü: 'Ey Mekke! Allah'a yemin ederim ki, yeryüzünde benim için en değerli belde sensin. Şayet kavmim seni terk etmeye mecbur bırakmasalardı, ben asla senden ayrılmak istemezdim.' Sevr Dağı'na tırmanıp mağaraya sığınan Hz. Muhammed ve Hz. Ebu Bekir, kendilerini Allah'a teslim etmişlerdi. Kul olarak ellerinden geleni yapan iki dost, artık bundan sonraki yardımı Allah'tan beklediler. Ertesi gün onu yatağında bulamadıkları için neye uğradıklarını şaşıran Mekke müşrikleri, her yana insanlar salarak, yakalanmaları için büyük bir ödülü bile gözden çıkarmışlardı. Ancak, umdukları gibi olmadı ve onları Medine yolunda bulamadılar. Çevredeki her bir mağara dâhil olmak üzere, her yer aranmaya karar verildi. Nihayet Sevr'in tepesine kadar çıkıp mağaranın ağzına kadar geldiler. Allah Resulü, endişelenen Hz. Ebu Bekir'e: 'Üzülme. Allah elbette bizimle beraberdir' diyerek onu teselli ve teskin etti. Müşrikler, bir çift güvercin ile bir örümceğin ördüğü ağa takılıp kaldılar. Böylece Allah Teâlâ, Resulünü ve O'nun sadık dostunu korumuş oldu. Mağarada geçirilen üç günün ardından, develeri getiren kılavuz ve Hz. Ebu Bekir'in hizmetçisi Âmir bin Füheyre'nin de kafileye katılmasıyla yola çıkıldı ve sekiz gün süren yolculuk sonunda Medine'nin yakınlarındaki Kubâ Köyüne varıldı. Bu sırada takvimler 8 Rebiülevvel 622'yi gösteriyordu. Kubâ'da kaldığı dört gün zarfında bir mescit inşa eden Hz. Muhammed, bir Cuma günü, Rânûna'da kıldıkları ilk Cuma namazından sonra Medine'yi şereflendirerek, şehrin adını Medinetü'l Münevvere'ye çevirdi. Peygamberimizin Mekke'den yola çıkarak Medine'ye hicret etmesiyle başlayan hicri tarih, Hz. Ömer devrinde kabul edilmişti. O döneme kadar Arapların belli bir tarihi yoktu. Bazı önemli hadiseleri 'Hz. İbrahim'in ateşe atılışı, Fil vakası' şeklinde tarihe başlangıç olarak gösteriyorlardı. Hicri takvim, ayın hilâl şeklinde göründüğü ilk geceyi ayın başı olarak kabul eder. Hilâlin tekrar görünüşüne kadar geçen süre, bir ay; on iki ay da, bir yıl sayılır. Hicri takvimde, yılbaşı Muharrem ayının birinci günüdür. Muharrem ayı, Zilkade, Zilhicce ve Receb ile beraber Kur'ân-ı Kerim'de kıymet verilen dört aydan biridir. Muharrem kelimesi, Kur'ân-ı Kerim'de ay ismi olarak geçmemekle birlikte, saldırıya uğrama durumu hariç, savaşın haram olduğu dört aydan biridir ve bu aylara saygı gösterilmesi emredilmiştir. Hadîs-i şeriflerde, Muharrem ayının faziletleri 'Ayların efendisi Muharrem, günlerin efendisi Cumadır' ve 'Muharrem ayında bir gün oruç tutana, bugüne karşılık otuz gün oruç sevabı yazılır' buyurulmuştur. Resul-i Ekrem, Muharrem ayını 'Allah'ın ayı' olarak nitelendirmiş; Ramazan'dan sonraki en faziletli orucun, bu ayda tutulan oruç olduğunu ifade etmiştir. Allah'ın Resulü, Muharrem'in sadece onunda değil; dokuz ya da on birinci günlerinde de oruç tutulmasını tavsiye etmiştir. Hanefî ve Mâlikî mezheplerinde Muharrem'in dokuzuncu günü ile birlikte onuncu günü ya da onuncu günü ile on birinci günü oruç tutulması sünnet kabul edilmiştir. Şâfîîler ise, bu ayın dokuz ve onuncu günlerinde oruç tutmayı müstehap sayar. Hanefî mezhebine göre, Muharrem'in sadece onuncu günü oruç tutulması, Yahudileri taklit etme anlamına gelebileceği için mekruhtur. Medîneliler, Mekke'den gelen kardeşlerini kucaklayarak karşılıyor, onlara cân u gönülden yardım ediyorlardı. Bu yüzden Mekkeli Müslümanlara 'Muhâcir', Medîneli Müslümanlara ise, yardım edenler mânâsına 'Ensâr' denildi. Allâh Teâlâ buyurur: '(İslâm dînine girme husûsunda) öne geçen ilk Muhâcirler ve Ensâr ile onlara ihsân ile tâbî olanlar var ya, işte Allâh onlardan râzı olmuştur; onlar da Allâh'tan râzı olmuşlardır. Allâh onlara, içinde ebedî kalacakları, zemininden ırmaklar akan cennetler hazırlamıştır. İşte bu, büyük kurtuluştur.' (et-Tevbe, 100) Hicret, Hz. Peygamber'in döneminde farz idi. Onun farziyyeti kıyâmet gününe kadar bâkîdir. Mekke'nin fethi ile sona eren hicret ise, sâdece Resûlullâh devrine mahsustur. Bir Müslümanın ezan, cemaat, oruç, namaz ve diğer İslâmî hükümleri yerine getiremediği bir yerde kalmaya devâm etmesi câiz değildir. Cenâb-ı Hakk'ın şu âyeti bu hususta delildir: 'Melekler, kendilerine zulmeden kişilerin canlarını aldıklarında, onlara, «Ne işte idiniz?» derler. Onlar da: «Biz yeryüzünde zayıf kimselerdik.» derler. Melekler: «Allâh'ın arzı geniş değil miydi, siz de orada hicret etseydiniz ya!» derler. İşte bunların varacakları yer cehennemdir. O ne kötü gidiş yeridir. Ancak gerçekten âciz ve zayıf olan, çâresiz kalan ve hicret etmeye yol bulamayan erkekler, kadınlar ve çocuklar müstesnâ.' (Nisâ, 97-98) Hicret gecesi, Resûlullâh, daha hâne-i saâdetlerinden çıkmadan müşrikler evin etrâfını sarmışlardı. Fakat Allâh'a tevekkül ve teslîmiyeti sonsuz olan Hz. Peygamber'de hiçbir tereddüd, endişe ve telâş emâresi görülmüyordu. Resûl-i Ekrem Efendimiz, mübârek ellerine bir avuç toprak alarak müşriklerin üzerine serpti ve Yâ-sîn Sûresi'nin şu âyet-i kerîmelerini okuyarak aralarından geçti: 'Biz, onların boyunlarına halkalar geçirdik. O halkalar çenelerine kadar dayanmıştır da burunları yukarı, gözleri aşağı somurtmaktadırlar. (Ayrıca) önlerinden ve arkalarından birer set çektik de onları sardık; artık göremezler!' (Yâsîn, 8-9) Peygamberlerin hepsinin bir hicreti vardır. Peki, biz Müslümanların hicreti nasıl olur? Hz. Peygamber Efendimiz buna şöyle cevap buyuruyor. 'Mücahit nefsi ile cihat edendir. Muhacir -hicret- ise günahlardan kaçandır.' (Buhari, İman, 4) Savaş İslam'da geçici bir durum olarak sayılmış, bu durumda da barışa yolu kapatmamayı emretmiş ve savaşın da bir hukukunun olduğunu hatırlatmıştır. Bu yüzden Peygamber efendimiz (s.a.v.); Mücahit; nefsini koruyandır buyurmuş, savaşandır buyurmamıştır.

Hicret ne demek? Müslümanlar neden Mekke'den Medine'ye hicret etmiştir?

HİCRET NE DEMEK?